Ρητορικά Κείμενα (Β Λυκείου Ανθρωπιστικών Σπουδών) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
γλωσσικά σχόλια
|
| 31 | φροντίζω τῶν ὅρκων | τηρώ, σέβομαι τους όρκους |
| κατεργάζομαι | (απόλ.) εργάζομαι, πετυχαίνω | |
| σχέτλιος, -α, -ον και σχέτλιος, -ος, -ον | άθλιος, φρικτός, ελεεινός, δυστυχής | |
| περὶ οὐδενὸς ἡγοῦμαι | δεν υπολογίζω, δε λογαριάζω καθόλου | |
| δοκεῖ | το ρ. προσωπικό για να τονιστεί το πρόσωπο | |
| ὄντα | εναντιωματική μτχ. | |
| 32 | οὐ μετὸν αὐτῷ | ενώ δεν έχει το δικαίωμα |
| βοηθεῖν | απρμφ. του σκοπού | |
| κοινῇ | επιρρ. προσδ. του τρόπου | |
| ἧς... αὐτῷ | αναφορική προσδιοριστική πρότ. | |
| 33 | μὴ τυχών (τῆς βουλῆς) | αν δε γινόταν βουλευτής |
| διαμάχομαι | πολεμώ μέχρι τέλους | |
| καθίσταμαι μετά τινος | παρατάσσομαι με κάποιον | |
| καταστῆναι | τελικό απρμφ. αντικείμενο του ἠξίωσεν | |
| διαμαχούμενος | τελική μτχ. από το απρμφ. σκόπιμης ενέργειας καταστῆναι |
| 31 | ποίων... ὅρκων φροντίσαι, ὃς ἔργῳ τοὺς πατρίους θεοὺς προὔδωκε; | η πεποίθηση του κατηγόρου ότι ο Φίλων δεν πρόκειται να τηρήσει τον βουλευτικό όρκο (βλέπε σχόλια §1), στηρίζεται στο γεγονός ότι ο Φίλων πρόδωσε ήδη τον εφηβικό όρκο, (βλ. σελ. 408) τον οποίον οι έφηβοι ορκίζονταν στο ιερό της Αγλαύρου Αθηνάς και ο οποίος περιλαμβάνει τη φράση «ἱερὰ τὰ πάτρια». Η απαράδεκτη στάση του Φίλωνα κατά την αποκατάσταση της δημοκρατίας αποτελεί έμπρακτη προδοσία προς τους πατρίους θεούς. |
| πῶς ἂν χρηστόν τι βουλεῦσαι, ὃς οὐδὲ ἐλευθερῶσαι... ἐβουλήθη; | ο ατομικισμός του Φίλωνα, εξ αιτίας του οποίου αρνήθηκε να ελευθερώσει την πατρίδα, τον καθιστά ανίκανο να σκεφθεί και να αποφασίσει το καλό για την πόλη. Κάτι τέτοιο απαιτεί συνείδηση πολίτου, η οποία απουσιάζει από τον Φίλωνα. | |
| ἀπόρρητα τηρῆσαι... οὐδὲ τὰ προειρημένα ποιῆσαι | ο ρήτορας με την ωραιότατη αυτή παρονομασία επισημαίνει τον κίνδυνο που η πόλη θα αντιμετωπίσει, αν ο Φίλων γίνει Βουλευτής και γνώστης λόγω της ιδιότητάς του των κρατικών μυστικών. Η διαφύλαξη των απορρήτων απαιτεί υψηλό αίσθημα ευθύνης, που ο Φίλων ως προδότης των πατρίων θεών και της πατρίδος (τὰ προειρημένα) δε διαθέτει. | |
| πῶς δ᾽ εἰκός ἐστι... συντιμηθῆναι; | η ωραιότατη αντίθεση «ὃς οὐδὲ τελευταῖος ἐπὶ τοὺς κινδύνους ἦλθε <........> πρότερον τῶν κατεργασαμένων» καθιστά το συντιμηθῆναι παράλογο και άδικο. Η επιβράβευση των ανικάνων μειώνει την προσφορά των ικανών. | |
| 32 | ὁρῶ δέ τινας οἳ... παρασκευάζονται βοηθεῖν καὶ δεῖσθαι ὑμῶν | πρόκειται για τους συνηγόρους του Φίλωνα, οι οποίοι θα παρακαλέσουν τους Βουλευτές να εγκρίνουν την εκλογή του στο βουλευτικό αξίωμα. |
| ἐπειδὴ ἐμὲ οὐκ ἐδύναντο πεῖσαι | οι συνήγοροι του Φίλωνα προσπάθησαν να μεταπείσουν τον κατήγορο να αποσύρει την κατηγορία, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. | |
| ὅτε οἱ κίνδυνοι μὲν ὑμῖν καὶ οἱ μέγιστοι ἀγῶνες ἦσαν | οι αγώνες για την αποκατάσταση της δημοκρατίας είναι πράγματι μέγιστοι και οι κίνδυνοι ανάλογοι. Πρβλ. «Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία» (Α. Κάλβου, Ωδή εις Σάμον). Ο κατήγορος προσπαθεί να κερδίσει τη συμπάθεια των Βουλευτών τονίζοντας τη μεγάλη συμβολή τους στους αγώνες σε αντίθεση με τη στάση του Φίλωνα (ἔδει ἀγωνίζεσθαι καὶ περὶ τῆς ἐλευθερίας ...καὶ μὴ προδοῦναι μήτε τὴν πατρίδα μήτε τὴν βουλήν). | |
| τότε οὐκ ἐδέοντο αὐτοῦ βοηθῆσαι καὶ ὑμῖν καὶ κοινῇ τῇ πόλει | ο κατήγορος με έξυπνο τρόπο τονίζει την αντιφατική συμπεριφορά των συνηγόρων στην προσπάθειά του να τους καταστήσει αναξιόπιστους. Η αντίθεση «νῦν μὲν παρασκευάζονται βοηθεῖν καὶ δεῖσθαι ὑμῶν <.....> τότε δὲ οὐκ ἐδέοντο αὐτοῦ βοηθῆσαι καὶ κοινῇ τῇ πόλει» είναι χαρακτηριστική. | |
| 33 | Ο Φίλων δεν αγαπά τον θεσμό της Βουλής (ούκ ἠξίωσεν καὶ τότε διαμαχούμενος περὶ αὐτῆς καταστῆναι μεθ᾽ ὑμῶν) αλλά το αξίωμα (νῦν προθύμως κληρωσόμενος ἦλθε). Ο ίδιος λοιπόν ως αποκλειστικά υπεύθυνος για τυχόν αποκλεισμό του δεν είναι δίκαιο να αγανακτεί. |