ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ

[1] Τοιαῦτα δὲ καὶ οἱ Κορίνθιοι εἶπον. Ἀθηναῖοι δὲ ἀκούσαντες ἀμφοτέρων, γενομένης καὶ δὶς ἐκκλησίας, τῇ μὲν προτέρᾳ οὐχ ἧσσον τῶν Κορινθίων ἀπεδέξαντο τοὺς λόγους, ἐν δὲ τῇ ὑστεραίᾳ μετέγνωσαν Κερκυραίοις ξυμμαχίαν μὲν μὴ ποιήσασθαι ὥστε τοὺς αὐτοὺς ἐχθροὺς καὶ φίλους νομίζειν (εἰ γὰρ ἐπὶ Κόρινθον ἐκέλευον σφίσιν οἱ Κερκυραῖοι ξυμπλεῖν, ἐλύοντ᾽ ἂν αὐτοῖς αἱ πρὸς Πελοποννησίους σπονδαί), ἐπιμαχίαν δ᾽ ἐποιήσαντο τῇ ἀλλήλων βοηθεῖν, ἐάν τις ἐπὶ Κέρκυραν ἴῃ ἢ Ἀθήνας ἢ τοὺς τούτων ξυμμάχους. [2] Ἐδόκει γὰρ ὁ πρὸς Πελοποννησίους πόλεμος καὶ ὣς ἔσεσθαι αὐτοῖς, καὶ τὴν Κέρκυραν ἐβούλοντο μὴ προέσθαι τοῖς Κορινθίοις ναυτικὸν ἔχουσαν τοσοῦτον, ξυγκρούειν δὲ ὅτι μάλιστα αὐτοὺς ἀλλήλοις, ἵνα ἀσθενεστέροις οὖσιν, ἤν τι δέῃ, Κορινθίοις τε καὶ τοῖς ἄλλοις ναυτικὸν ἔχουσιν ἐς πόλεμον καθιστῶνται. [3] Ἅμα δὲ τῆς τε Ἰταλίας καὶ Σικελίας καλῶς ἐφαίνετο αὐτοῖς ἡ νῆσος ἐν παράπλῳ κεῖσθαι.

Οι Αθηναίοι αποφασίζουν «επιμαχία» με την Κέρκυρα

γενομένης δὶς ἐκκλησίας

Οι διαβουλεύσεις για τη λήψη οριστικής απόφασης σχετικά με την αποδοχή ή μη της προτεινόμενης από τους Κερκυραίους συμμαχίας διήρκεσαν δύο μέρες. Επειδή από την απόφαση αυτή κρίνονταν οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά συμφέροντα της Αθήνας, οι ομιλητές ήταν πολλοί, καθώς οι διαφορετικές απόψεις που εκφράστηκαν στις δημηγορίες Κερκυραίων και Κορινθίων είχαν τους υποστηρικτές τους.

ξυγκρούειν ὅτι μάλιστα αὐτούς ἀλλήλοις... καθιστῶνται

Οι Αθηναίοι έχουν επίγνωση του ότι στον επικείμενο πόλεμο με την Πελοποννησιακή συμμαχία το ισχυρότερο όπλο τους είναι το ναυτικό τους και ο μεγαλύτερος κίνδυνος γι' αυτούς είναι η ναυτική δύναμη των αντιπάλων τους. Εφαρμόζοντας τη σύγχρονη στρατιωτική και πολιτική τακτική του «διαίρει και βασίλευε», ελπίζουν ότι ο πόλεμος Κερκυραίων-Κορινθίων, θα εξασθενήσει τους δύο κύριους ανταγωνιστές τους στη θάλασσα αλλά και θα αποδυναμώσει στρατιωτικά τους Πελοποννησίους.

καλῶς ἐν παράπλῳ τῆς τε Ἰταλίας καὶ Σικελίας κεῖσθαι

Η συνηθισμένη διαδρομή προς τη Δύση για τα εμπορικά πλοία ήταν μέσω Κορινθιακού και Πατραϊκού κόλπου με αφετηρία το λιμάνι της Κορίνθου, επομένως βρισκόταν υπό τον έλεγχο της Πελοποννησιακής συμμαχίας. Με αυτό το δεδομένο, πιο χρήσιμη από εμπορική αλλά και στρατιωτική άποψη θα ήταν για την Αθήνα η συμμαχία ή η ένταξη στη σφαίρα επιρροής της της Ζακύνθου και της Κεφαλληνίας, γι' αυτό και την επιδίωξε. Σε περίπτωση όμως κακοκαιρίας ή άπνοιας, και για λόγους επισιτισμού, εμπορικά πλοία αλλά και οι αθηναϊκές τριήρεις προτιμούσαν την παράκτια διαδρομή προς την Ιταλία, κατά μήκος των ακτών της Δυτικής Ελλάδας ως την Κέρκυρα (και από κει στην Ιαπυγία) και σ' αυτήν την περίπτωση η γεωγραφική θέση της Κέρκυρας ήταν προνομιακή.