7. Ο Ξενοφάνης και η κριτική που ασκεί στην ανθρωπομορφική φύση των θεών |
1.4 Ο πολιτισμός των Ελλήνων της Δύσης Οι Έλληνες άποικοι στη Δύση αναδείχθηκαν πρωτοπόροι σε πολλούς τομείς των γραμμάτων και των τεχνών. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι νέες πόλεις στη Δύση λειτούργησαν σαν πειραματικά εργαστήρια διαμόρφωσης πολιτικών θεσμών, φιλοσοφικών ιδεών, επιστημονικών και τεχνολογικών γνώσεων αλλά και καλλιτεχνικών έργων. Η νομοθεσία. Έχουμε αναφέρει ήδη ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ομάδες πολιτών αποχωρούσαν από τη μητρόπολη εξαιτίας κοινωνικών ή πολιτικών συγκρούσεων. Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι η παράδοση συνδέει τα ονόματα των πρώτων νομοθετών με αποικίες στη Δύση. Ο Ζάλευκος στους Λοκρούς της Κάτω Ιταλίας και ο Χαρώνδας στην Κατάνη θέσπισαν νόμους που έγιναν υπόδειγμα για όλους τους Έλληνες. Η φιλοσοφία.
Η ελληνική φιλοσοφική σκέψη γεννήθηκε στην περιφέρεια του ελληνικού κόσμου, αφενός στη Μ. Ασία και αφετέρου στη Μ.
Ελλάδα και τη Σικελία. Οι πρώτοι φιλόσοφοι τον 6ο αι. π.Χ. τόσο στην Ιωνία όσο και στη Δύση, με γνώμονα τη λογική, αναζητούν τις πραγματικές αιτίες της δημιουργίας του κόσμου. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν σοφοί και διακρίθηκαν παράλληλα στις επιστήμες, τα μαθηματικά, την αστρονομία, την ιατρική κ.ά. |
Έγινε περισσότερο γνωστός από την κριτική που άσκησε στις αντιλήψεις της εποχής του για τον ανθρωπομορφισμό και τις αδυναμίες των θεών. Στην Ελέα γεννήθηκε και ίδρυσε την ομώνυμη Ελεατική φιλοσοφική σχολή ο Παρμενίδης, που είναι πιθανό να είχε επαφές με τον Ξενοφάνη. Αυτός προέβαλε την άποψη ότι η αλήθεια είναι η μοναδική οδός προς το Ον, δηλαδή εκείνο το οποίο είναι δυνατό να λεχθεί και να νοηθεί πρέπει να θεωρηθεί ως υπάρχον7. Η Ελεατική σχολή επηρέασε ιδιαίτερα τη σκέψη του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Τον 6ο αι. π.Χ. ο Πυθαγόρας ο Σάμιος εγκαταστάθηκε στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας, |
όπου δημιούργησε ένα φιλοσοφικό, αριστοκρατικό σύνδεσμο με ηθικές και θρησκευτικές αρχές. Ο Πυθαγόρας έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα μαθηματικά. Σύμφωνα με τη θεωρία του, η δημιουργία του κόσμου ανάγεται στους αριθμούς και στην αρμονία τους. Οι μαθητές του, ή οι μεταγενέστεροι οπαδοί του, αποτέλεσαν τον κύκλο των Πυθαγορείων. Εκτός από το φιλοσοφικό στοχασμό οι Πυθαγόρειοι στόχευαν σε θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις, κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Οι επιστήμες. Η μεγάλη ανάπτυξη των επιστημών σημειώθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους. Η συμβολή των Ελλήνων της Δύσης ήταν μεγάλη. Πρωταγωνιστικός ήταν ο ρόλος του Αρχιμήδη του Συρακούσιου στα μαθηματικά, τη φυσική και ιδιαίτερα στην ανάπτυξη των γνώσεων της μηχανικής, της υδροστατικής και της οπτικής. Οι τέχνες. Η οικονομική ανάπτυξη των αποικιών της Δύσης αντανακλάται στην κατασκευή ναών, μεγάλων διαστάσεων. Τον 6ο αι. π.Χ. κτίζονται αρκετοί ναοί Κρατήρας με εικονογράφηση από θεατρική παράσταση (τέλη του 5ου αι. π.Χ.). Προέρχεται από την Κάτω Ιταλία. Σε ορισμένες αποικίες λειτούργησαν τοπικά εργαστήρια που μιμήθηκαν την αγγειογραφία της Αττικής. Φιλοτέχνησαν μεγάλα αγγεία που εικονίζουν σκηνές από θεατρικές παραστάσεις ή ταφικά έθιμα. (Νεάπολη, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο) |
Αντίγραφο κεφαλής του Πυθαγόρα ρωμαϊκών χρόνων, που κατασκευάστηκε τον 5ο αι. π.Χ. (Νεάπολη, Εθνικό Μουσείο) |
Λεπτομέρεια τοιχογραφίας από τάφο της Ποσειδωνίας. Παρουσιάζει πομπή. Είναι χαρακτηριστικό δείγμα της μεγάλης ελληνικής ζωγραφικής τον 5ου αι. π. Χ. (Ποσειδώνια, Μουσείο Paestum) |
δωρικού ρυθμού στην Ποσειδώνια, το Μεταπόντιο, τις Συρακούσες, τον Σελινούντα και αλλού. Στους ναούς αυτούς διαπιστώνεται απομάκρυνση από τους παραδοσιακούς αυστηρούς μορφολογικούς κανόνες και προσπάθεια των αρχιτεκτόνων να πειραματιστούν με νέες μορφές μεγάλων διαστάσεων. |
|
|