ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

έκφραση

έκθεση

για το ενιαίο λύκειο

τεύχος

αναθεωρημένη έκδοση

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ - ΑΘΗΝΑ

1. Το γεγονός και το σχόλιο στην είδηση
2. Προβολή και διαφοροποίηση της είδησης
3. Παρεμβολή ξένου σχολίου στην είδηση
4. Διαπλοκή του γεγονότος με το σχόλιο στην είδηση
   Λεξιλόγιο (σχετικό με το σχόλιο και την είδηση)
   Θέματα για συζήτηση και έκφραση/έκθεση
   (σχετικά με την πληροφόρηση, τη δημοσιογραφία, τον Τύπο)

1. Η οργάνωση της είδησης
2. Η οπτική γωνία του δημοσιογράφου στην είδηση    
3. Ο τίτλος της είδησης
4. Συντακτικά στοιχεία στην είδηση
   1. Η σειρά των λεκτικών συνόλων στην είδηση
   2. Ενεργητική και παθητική σύνταξη στην είδηση
   3. Η χρήση των ονοματικών προσδιορισμών στην είδηση
      Χρήση ονομάτων και επιθέτων
   4. Ο προσδιορισμός του χρόνου στην είδηση
5. Το σχόλιο πάνω σε μια είδηση

   Λεξιλόγιο (σχετικό με το χρόνο)

   Θέματα για συζήτηση και έκφραση/έκθεση (σχετικά με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας)       

   Οργάνωση του λόγου (Η χρήση του παραδείγματος στην ανάπτυξη παραγράφου και ευρύτερου κειμένου)

1. Βιογραφία, μυθιστορηματική βιογραφία
2. Βιογραφικό σημείωμα
   1. Τα γεγονότα και τα σχόλια σε ένα βιογραφικό σημείωμα
   2. Η δομή και το περιεχόμενο ενός βιογραφικού σημειώματος
   3. Το διάγραμμα ενός βιογραφικού σημειώματος
   4. Σύγκριση δύο βιογραφικών σημειωμάτων

      Λεξιλόγιο βιογραφικού σημειώματος

3. Αυτοβιογραφία/μυθιστόρημα με αυτοβιογραφικά στοιχεία
4. Αυτοβιογραφικό σημείωμα
   1. Σύγκριση ενός αυτοβιογραφικού σημειώματος με ένα βιογραφικό σημείωμα
   2. Το έμμεσο σχόλιο στο αυτοβιογραφικό σημείωμα
   3. Σύγκριση δύο αυτοβιογραφικών σημειωμάτων
   4. Ο πρακτικός σκοπός ενός (αυτο)βιογραφικού σημειώματος (curriculum vitae)   

      Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση (σχετικά με την εργασία και την επιλογή επαγγέλματος)

5. Απομνημονεύματα
6. Ημερολόγιο
7. Συστατική επιστολή
   1. Συστατική επιστολή και βιογραφικό σημείωμα
   2. Χαρακτηρισμός της συστατικής επιστολής

   Λεξιλόγιο συστατικής επιστολής

   Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση
   (σχετικά με το χαρακτηρισμό ατόμου, τις στερεότυπες αντιλήψεις, το φυλετικό και κοινωνικό ρατσισμό)

   Οργάνωση του λόγου

   1. Παράγραφος. Ανάπτυξη με σύγκριση και αντίθεση
   2. Ο ρόλος της αντίθεσης στη συνοχή του κειμένου
      1. Συνοχή προτάσεων και περιόδων
      2. Συνοχή παραγράφων με αντιθετική σύνδεση
         Ανάπτυξη δύο εννοιών σε ένα ευρύτερο κείμενο

   ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1. Η ταυτότητα του βιβλίου
2. Βιβλιοπαρουσίαση
3. Βιβλιοκριτική
   1. Λογοτεχνική κριτική
      Λεξιλόγιο (σχετικό με τη λογοτεχνική κριτική)
   2. Κριτική άλλων κειμένων
4. Το ύφος του κριτικού
5. Απλή και διαδοχική υπόταξη
6. Οι αναφορικές προτάσεις

   Λεξιλόγιο (σχετικό με τα θέματα για συζήτηση και έκφραση/έκθεση)

   Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση
   (σχετικά με την τέχνη και την κριτική έργου τέχνης)

   1. Τέχνη
   2. Κριτική έργου τέχνης

Λεξιλόγιο (σχετικό με τη θεατρική κριτική)

• Κριτική ταινιών
• Μουσική - δισκογραφία
• Έκθεση «θυμητικών»
• Ζωγραφική
• Λεξιλόγιο (σχετικό με την κριτική)
• Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση
  σχετικά με την κριτική/αξιολόγηση ατόμου και την αυτοκριτική)

1. Ορισμός
2. Διαίρεση

1. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ
   1. Κρατώ σημειώσεις κατά παράγραφο
      1. Εντοπίζω τα κύρια συστατικά της παραγράφου
      2. Παρουσιάζω παραλλαγές σημειώσεων από την ίδια παράγραφο
      3. Χρησιμοποιώ τον πλάγιότιτλο της παραγράφου για να κρατήσω σημειώσεις
      4. Επισημαίνω τις διαρθρωτικές λέξεις
   2. Εργάζομαι σε ευρύτερες (από την παράγραφο) νοηματικές ενότητες και κρατώ σημειώσεις    
   3. Από τις σημειώσεις προχωρώ στο διάγραμμα του κειμένου
2. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΟ
   1. Οι δυσκολίες που συναντώ, όταν κρατώ σημειώσεις από προφορικό λόγο
   2. Κρατώ σημειώσεις από την παράδοση ενός μαθήματος, από την ακρόαση ενός άρθρου, από μία διάλεξη

1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
   1. Πώς οδηγούμαι στην περίληψη
   2. Τι πρέπει να προσέχω σε μία περίληψη
   3. Συγκρίνω δύο περιλήψεις, μία εκτενή και μία συνοπτική του ίδιου κειμένου
   4. Εξετάζω τη χρήση της ενεργητικής και της παθητικής σύνταξης σε μία περίληψη         
   5. Παρατηρώ περιλήψεις από ποικίλα κείμενα
      1. Περίληψη - εισαγωγικό σημείωμα σε κεφάλαιο του βιβλίου της Ιστορίας
      2. Περίληψη του περιεχόμενου ενός βιβλίου για βιβλιογραφική ενημέρωση
      3. Περίληψη από λογοτεχνικό έργο
2. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
   1. Διαβάζω τη δημοσιογραφική περίληψη μιας συζήτησης
   2. Παρουσιάζω (σε προφορικό και γραπτό λόγο) περίληψη μιας συζήτησης
   3. Θέματα για συζήτηση και έκφραση - έκθεση (σχετικά με τη λακωνική έκφραση και την προσπάθεια για εξοικονόμηση χρόνου στη σύγχρονη καθημερινή ζωή)

Διευκρινίσεις για την Οργάνωση του Βιβλίου

Οι ΑΣΚΗΣΕΙΣ σημειώνονται
με κίτρινο χρώμα:

Οι παράγραφοι όπου αναπτύσσεται
η ΘΕΩΡΙΑ επισημαίνονται με
τον εξής συμβολισμό:

Οι ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σημειώνονται με γαλάζιο χρώμα:

 

Όπου κρίθηκε σκόπιμο, παρατίθεται ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ σχετικό με τις υπό εξέταση έννοιες:

 

 

Σε κατάλληλα σημεία παρατίθενται ΘΕΜΑΤΑ για ΣΥΖΗΤΗΣΗ και ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ:

Όπου κρίθηκε σκόπιμο, δίνεται βαρύτητα στην ΟΡΓΑΝΩΣΗ του ΛΟΓΟΥ:

Οι κίτρινες σελίδες σηματοδοτούν ύλη προαιρετικής ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

 

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΝΕΣ:	Συντακτικό της Νέας Ελληνικής, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1997
ΝΕΓ:	Νεοελληνική Γραμματική, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1999