Των Κοντογιανναίων
Γενάρχης των Κοντογιανναίων ήταν ο Γιαννάκης Κοντογιάννης, αρματολός Πατρατζικίου (Υπάτης) από το 1750, τον οποίο ο Κασομούλης ονομάζει «ένδοξο και μεγαλοπρεπή». Μετά το θάνατό του τον διαδέχτηκαν στο ίδιο αξίωμα τα παιδιά του Κωσταντής και Μήτσος.
Από το 1789 κυρίως αρχίζουν οι περιπέτειες των Κοντογιανναίων, όταν ο δερβέναγας του Αλή Πασά Γιουσούφ Αράπης εκστρατεύει με 3.000 Τουρκαλβανούς εναντίον των αρματολών της Θεσσαλίας και της Ρούμελης. Οι Κοντογιανναίοι τότε αντέταξαν ισχυρή αντίσταση. Διασκορπίστηκαν όμως και συνέχισαν τον πόλεμο ως κλέφτες. Τελικά σε μια μάχη κοντά στη γέφυρα της Τατάρνας Ευρυτανίας (αρχές του 19ου αι.) σκοτώθηκε ο Κωσταντής κι αιχμαλωτίστηκε ο γιος του Νικολάκης. Αργότερα εξαγοράστηκε και πήρε μέρος στην επανάσταση του 1821, όπως και ο Μήτσος Κοντογιάννης.
Η Κοντογιάνναινα του τραγουδιού είναι η γυναίκα του Κωσταντή.
|
5
|
Κοιμάτ' η καπετάνισσα, νύφη του Κοντογιάννη,
μες στα χρυσά παπλώματα, μες στους χρυσούς σελτέδες·
να την ξυπνήσω σκιάζομαι, να της το πω φοβούμαι,
να μάσω μοσκοκάρυδα, να την πετροβολήσω,
ίσως την πάρει η μυρουδιά, ίσως να την ξυπνήσει. |
| 10 |
Κι από το μόσκο τον πολύ, κι απ' τα πολλά καρύδια,
σηκώθη η καπετάνισσα και με γλυκορωτάει:
«Το τι μαντάτα μου 'φερες από τους καπετάνους;»
- «Πικρά μαντάτα σου 'φερα από τους καπετάνους,
το Νικολάκη πιάσανε, τον Κωσταντή βαρέσαν». |
15 |
- «Πού είσαι, μανούλα, πρόφτασε, πιάσε μου το κεφάλι,
και δέσ' το μου σφιχτά σφιχτά, για να μοιριολογήσω·
και ποιον να κλάψω από τους δυο, ποιον να μοιριολογήσω;
Να κλάψω για τον Κωσταντή, το δόλιο Νικολάκη·
ήταν μπαϊράκια στα βουνά και φλάμπουρα στους κάμπους». |
σελτέδες: στρώματα, μεγάλα μαξιλάρια.
μαντάτα: η καπετάνισσα βρισκόταν στη Λευκάδα, όπου συχνά οι αρματολοί ασφάλιζαν τις οικογένειές τους.
μπαϊράκι: σημαία.
φλάμπουρο: σημαία.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
- Στα κλέφτικα τραγούδια τα πρόσωπα αναφέρονται με το όνομά τους (π.χ. Νικολάκης, Κωσταντής). Εδώ η γυναίκα του Κωσταντή Κοντογιάννη αναφέρεται (στον 1ο στίχο) με τις ιδιότητές της. Πώς το εξηγείτε; (Πριν απαντήσετε να λάβετε υπόψη σας και τα τραγούδια: της Δέσπως και της Λένως Μπότσαρη).
- Ο αγγελιοφόρος ξυπνάει την καπετάνισσα με ιδιότυπο (ποιητικό) τρόπο. Τι εκφράζει;
- Ο Κασομούλης χαρακτήρισε το γενάρχη Κοντογιάννη ως «ένδοξο και μεγαλοπρεπή». Ο χαρακτηρισμός αυτός μπορεί ν' αποδοθεί σε όλη την οικογένεια με βάση το τραγούδι;
- Να εξετάσετε τον τρόπο με τον οποίο τελικά ανακοινώνεται το μήνυμα στην καπετάνισσα· τι παρατηρείτε;
![«Του Κοντογιάννη» (παραλλαγή) [πηγή: Μυριόβιβλος]](extras/images/link_ext.png "«Του Κοντογιάννη» (παραλλαγή) [πηγή: Μυριόβιβλος]")
Διονύσιος Τσόκος (1820-1862), Γέρος αγωνιστής παίζει λύρα (1858)
Εθνική Πινακοθήκη
|
