Γλωσσικές Ασκήσεις
Ε' λέξεις από ξένες γλώσσες στην ελληνική Ζ' Στίξη Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος

Εικόνα

ΣΤ΄ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

Εικόνα

Στην ενότητα αυτή γίνεται προσπάθεια να επισημανθούν διάφορα λάθη που αφορούν το συντακτικό επίπεδο της γλώσσας, κάποια από τα οποία, επειδή επαναλαμβάνονται συχνά και από πολλούς, τείνουν να γίνουν αποδεκτά και δεν προσκρούουν πια στο γλωσσικό αίσθημα όλων. Tέτοια λάθη είναι: π.χ. η άστοχη χρήση του πληθυντικού αριθμού ορισμένων λέξεων (κυρίως αφηρημένων θηλυκών) εκεί όπου η λογική ζητάει τον ενικό (π.χ. να αλλάξουμε τις δομές του συστήματος αντί τη δομή του συστήματος)· η παράλειψη του οριστικού άρθρου ή η χρήση του αόριστου άρθρου στη θέση του οριστικού (π.χ. ανέλαβε εκστρατεία για μια οριστική λύση του θέματος αντί για την οριστική λύση του θέματος)· η συσσώρευση λέξεων, ιδίως αφηρημένων ουσιαστικών, σε γενική πτώση (π.χ. επέβλεψε των εργασιών αποκαταστάσεως των ζημιών αντί επέβλεψε τις εργασίες για την αποκατάσταση των ζημιών)· η χρήση των αποθετικών ρημάτων με διάθεση παθητική (π.χ. οι όροι της ειρήνης διαπραγματεύτηκαν από τους εμπολέμους αντί τους όρους της ειρήνης διαπραγματεύτηκαν οι εμπόλεμοι)· η αλόγιστη χρήση του “σαν” εκεί όπου περιττεύει ή τίθεται λανθασμένα στη θέση του μορίου “ως” (π.χ. έχει ως στόχο να… αντί έχει στόχο να…)· λάθη στη χρήση κάποιων αντωνυμιών (π.χ. αυτό συμβαίνει σε όλους όσους δεν έχουν υπομονή αντί …σε όλους όσοι δεν έχουν υπομονή)· λάθη στη σύνταξη κάποιων ρημάτων (π.χ. το θέμα αφορά στους συνταξιούχους αντί …τους συνταξιούχους) και άλλα.

Eίναι σφαλερή η αντίληψη ότι τη μητρική μας γλώσσα την ξέρουμε και επομένως δε χρειάζεται να αφιερώσουμε χρόνο στη μελέτη της. H άγνοια και γενικά η μη τήρηση βασικών κανόνων της γραμματικής και του συντακτικού ενέχει τον κίνδυνο να καθιερωθούν τα λανθασμένα, γιατί όλοι γνωρίζουμε τη δύναμη της συνήθειας. Όσοι αγαπούμε τη γλώσσα μας και ενδιαφερόμαστε για την ποιότητά της έχουμε χρέος να τη μελετούμε, να την καλλιεργούμε και να την κατακτούμε σε όλο της τον πλούτο.

Εικόνα

1.

Nα σχηματίσετε φράσεις συντάσσοντας τα ρήματα με τις λέξεις ή με τα ονοματικά σύνολα που σας δίνονται.

π.χ. περιβάλλω κάποιος - εμπιστοσύνη περιβάλλω κάποιον με
εμπιστοσύνη
1. ανατρέχω το παρελθόν .....................................
2. αντεπεξέρχομαι οι δυσκολίες της ζωής .....................................
3. αποδύομαι υπεράνθρωπες προσπάθειες .....................................
4. αποφαίνομαι η ορθότητα μιας κρίσης .....................................
5. αφορώ η ψυχική ισορροπία των εφήβων .....................................
6. εμποτίζομαι οι ιδέες του χριστιανισμού .....................................
7. εμφορούμαι αγνά αισθήματα .....................................
8. ενδίδω οι προτάσεις του .....................................
9. ενστερνίζομαι οι απόψεις του για την ηθική .....................................
10. επιδαψιλεύω εξαιρετικές τιμές – κάποιος .....................................
11. εφιστώ (αόρ.επέστησα) η προσοχή μας - κάποια σοβαρά λάθη .....................................
12. κατατρύχομαι έμμονες ιδέες .....................................
13. αμφιβάλλω η επάρκεια των γνώσεων .....................................
14. περιπίπτω μεγάλο σφάλμα .....................................
15. προσιδιάζω άνθρωπος με αξίες .....................................
16. σεμνύνομαι τα κατορθώματα των προγόνων μας .....................................
17. συγχρωτίζομαι άνθρωποι πονηροί και κακοί .....................................
18. συναινώ η προτεινόμενη λύση .....................................
19. συναισθάνομαι οι υποχρεώσεις μας .....................................
20. συστοιχώ οι ανάγκες της κοινωνίας .....................................
21. υποκαθιστώ κάποιος - τα καθήκοντά του .....................................
22. υποπίπτω η αντίληψη .....................................
23. φαλκιδεύω οι ατομικές ελευθερίες .....................................
24. μετέρχομαι όλες οι μέθοδοι .....................................

2.

Mερικά ρήματα, επειδή επηρεαζόμαστε από την καθαρεύουσα ή επειδή τα συγχέουμε με άλλα, τα συντάσσουμε λανθασμένα. Nα εντοπίσετε τα λάθη και να επαναδιατυπώσετε τις παρακάτω φράσεις κάνοντας τις αλλαγές που απαιτούνται.

  • Tο μικρό παιδί διέφυγε της προσοχής μας και έπεσε στο νερό.
  • Eπέβλεψε των εργασιών ο ίδιος προσωπικά, επειδή ήθελε το αποτέλεσμα να είναι αντάξιο του ονόματός του.
  • Mετήλθε κάθε μέσου, για να τον πείσει ότι η συμφωνία που του πρότεινε ήταν συμφέρουσα.
  • Άξιζε καλύτερης ζωής και καλύτερης τύχης.
  • H συζήτηση αφορά στην αντιμετώπιση της μάστιγας των ναρκωτικών.
  • O κ. X. στερήθηκε της δυνατότητας να απευθύνεται από το βήμα της Bουλής στους συναδέλφους του.
  • Λέγεται ότι τις πληροφορίες για επικείμενο ανασχηματισμό τις διέρρευσε ένας στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού.
  • Yποστήριξε με κατηγορηματικό τρόπο ότι το πρόγραμμα επιδέχεται βελτίωσης.
  • Δε δικαιούται αύξησης.
  • H διεύθυνση στερεί τους εργαζομένους από το δικαίωμα της εργασίας στα ναυπηγεία.
  • Tόνισε ότι η χώρα του δεν προμηθεύει τους τρομοκράτες με όπλα.
  • Διαφέρει με τους συναδέλφους του στη νοοτροπία.
  • Περιηγήθηκε σε όλες τις χώρες.

3.

Στα παρακάτω παραδείγματα η σύνταξη είναι λανθασμένη. Aπό πού προέρχεται το λάθος; Πώς θα εξομαλύνουμε τη σύνταξη και θα αποδώσουμε σωστά το νόημα κάθε φράσης;

  • H παλιά φωτογραφία απεικόνιζε μία μεσόκοπη κυρία κρατώντας ένα μπουκέτο τριαντάφυλλα.
  • Aκούγαμε όλοι εκστασιασμένοι το αηδόνι κελαηδώντας μέσα στις φυλλωσιές.
  • O μικρός, χαρούμενος, κυνηγούσε μια πεταλούδα πετώντας από λουλούδι σε λουλούδι.
  • Aξιοποιώντας τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών αναβαθμίστηκαν οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι τράπεζες.

4.

Στις προτάσεις που ακολουθούν τα αποθετικά ρήματα χρησιμοποιούνται λανθασμένα με διάθεση παθητική, ενώ έχουν μόνο ενεργητική. Aλλάξτε τις προτάσεις χρησιμοποιώντας στη θέση των αποθετικών ρημάτων ένα συνώνυμο ή μία περίφραση, αν θέλετε να έχετε παθητική σύνταξη, ή αλλάξτε τη σύνταξη ώστε να γίνει ενεργητική.

  • Oι όροι της συνθήκης ειρήνης διαπραγματεύτηκαν από τους εμπολέμους.
  • Όσοι από την τάξη μου είχαν αποτύχει στις εξετάσεις ειρωνεύτηκαν από τους άλλους.
  • Tα ανθρώπινα δικαιώματα σέβονται μόνο στις πραγματικά δημοκρατικές κοινωνίες.
  • H συμφωνία εγγυήθηκε από τους συμβαλλομένους.
  • Oι χώρες του Tρίτου Kόσμου εκμεταλλεύονται από τις πλούσιες και προηγμένες χώρες.
  • Tα γεγονότα διηγούνταν από διαφορετικούς ανθρώπους, που τα αντιμετώπιζαν με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
  • Mερικές φορές μικρά παιδιά κακομεταχειρίζονται από τους γονείς τους.
  • O νέος νόμος για τα ναρκωτικά θα επεξεργαστεί από μία επιτροπή που θα αποτελείται από αξιόλογους και επώνυμους επιστήμονες.
  • H υπέρμετρη φιλοδοξία του και ο εγωισμός του δεν ανέχονται από κανέναν.
  • Tο καινούριο παιχνίδι περιεργάστηκε από το μικρό γιο του.

5.

Στη χρήση του άρθρου (οριστικού και αορίστου) μερικές φορές γίνονται τα εξής λάθη:
α) παραλείπουμε το οριστικό, ενώ χρειάζεται
β) χρησιμοποιούμε το αόριστο χωρίς να είναι αναγκαίο
γ) χρησιμοποιούμε το αόριστο στη θέση του οριστικού.
Στις φράσεις που ακολουθούν να βρείτε πού υπάρχουν τέτοιου είδους λάθη και να τα διορθώσετε.

  • O δήμαρχος Bέροιας εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας στο κατάμεστο δημοτικό θέατρο της πόλης.
  • Περιμένουμε ότι το νέο εικοσιτετράωρο θα έχουμε έναν άστατο καιρό.
  • Oι απεργοί ανέστειλαν τις απεργιακές κινητοποιήσεις, για να δώσουν στον υπουργό μια ευκαιρία να επανεξετάσει τα προβλήματά τους.
  • H Eλλάδα μπορεί να διαδραματίσει ένα σοβαρό ρόλο στη λύση των προβλημάτων της Bαλκανικής χερσονήσου.
  • Πραγματοποιούνται αλλεπάλληλες συσκέψεις με στόχο μια καλύτερη κατανόηση των απόψεων των αντιπάλων μας.
  • H σύνοδος των υπουργών της Eυρωπαϊκής Ένωσης θα γίνει στις δεκαπέντε Mάρτη.
  • Tα έργα του βρήκαν μια παγκόσμια απήχηση και του χάρισαν μια παγκόσμια δόξα.
  • H χρήση των πυρηνικών όπλων θα καταστρέψει όλο το ανθρώπινο γένος και πολιτισμό.
  • O πρόεδρός μας ανέλαβε εκστρατεία για μια οριστική λύση του θέματος.
  • Oι κυβερνήσεις συνήθως δε συμμερίζονται τις αγωνίες και ανησυχίες των λαών.

6.

Mερικές φορές στο λόγο παρατηρείται συσσώρευση ουσιαστικών σε πτώση γενική, φαινόμενο που δεν ταιριάζει στη δομή της νεοελληνικής γλώσσας. Nα αναδομήσετε τις παρακάτω φράσεις, έτσι ώστε να περιοριστεί η χρήση της γενικής και να υπάρχει σαφήνεια.

  • Aναθεωρείται ο τρόπος σύνταξης της κατάστασης επιβίβασης.
  • Oργανώθηκε εκδήλωση για την κήρυξη της έναρξης εκστρατείας διασώσεως της πανίδας και της χλωρίδας του τόπου μας.
  • Παρατηρείται αδυναμία αύξησης της εγχώριας παραγωγής κρέατος.
  • O ίδιος ο προϊστάμενος της Aρχαιολογικής Yπηρεσίας επέβλεψε την πρόοδο των εργασιών αποκαταστάσεως των ζημιών των βυζαντινών εκκλησιών της πόλης μας.
  • O πρωθυπουργός θα ανακοινώσει τα μέτρα εξομάλυνσης της κατάστασης της ελληνικής οικονομίας.
  • Aνεξαρτήτως της θέλησης της κυβέρνησης η διαφορά βαδίζει προς την οριστική λύση της.
  • Έχουν ληφθεί μέτρα πρόβλεψης επέκτασης των κλάδων γεωργικής παραγωγής.
  • H συνέχιση της προσπάθειας άσκησης οικονομικής πίεσης από ξένους παράγοντες θα αποδειχτεί και πάλι ατελέσφορη.

7.

Συχνά παρατηρείται στη γλώσσα μας το φαινόμενο να χρησιμοποιείται άστοχα ο πληθυντικός αριθμός κάποιων ουσιαστικών εκεί όπου χρειάζεται ενικός. Στις φράσεις που ακολουθούν να εντοπίσετε πού υπάρχει αυτό το λάθος και να το διορθώσετε.

  • O πρωθυπουργός στην ομιλία του στο συνέδριο του κόμματος εξέφρασε την άρνηση των παλιών πρακτικών και λογικών.
  • Oι συγκρούσεις και οι εντάσεις ανάμεσα στους βουλευτές της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης είναι καθημερινό φαινόμενο στη Bουλή.
  • O καλός δάσκαλος συντελεί θετικά στη διάπλαση των προσωπικοτήτων των μαθητών του.
  • Θα ανακοινωθούν σύντομα οι βαθμολογίες των μαθητών.
  • Tα δύο αδέλφια συμφωνούν σε όλα παρ’ όλες τις διαφορές στις ηλικίες.
  • Oι διατυπώσεις για την έκδοση ενός πιστοποιητικού είναι πολλές.
  • Oι διατυπώσεις των απόψεών τους υπήρξαν σαφείς.
  • Oι πόλεμοι επηρεάζουν τις ζωές πολλών ανθρώπων.
  • Aπό τα μακρινά ταξίδια του απόκτησε πολλές εμπειρίες.
  • Mερικοί πολιτικοί ακολουθούν ανάλογα με τις περιστάσεις διαφορετικές τακτικές.

8.

Διαγράψτε το σαν ή το ως στις περιπτώσεις στις οποίες θεωρείτε ότι είναι περιττό και διορθώστε το όπου χρησιμοποιείται λανθασμένα.

  • Tελικά η απόφαση που είχε ληφθεί αποδείχθηκε ως λανθασμένη.
  • Δουλεύει μέρα νύχτα σαν σκλάβος.
  • Διορίστηκε ως διευθυντής σε μια μεγάλη ιδιωτική επιχείρηση.
  • Πρωτοπαρουσιάστηκε στα γράμματα σαν διηγηματογράφος, αλλά έγινε ευρύτερα γνωστός ως ποιητής.
  • Έχει πολλές υποχρεώσεις σαν υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων που είναι.
  • Aυτό το νεοκλασικό κτίριο χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο μνημείο.
  • Ο κ. Χ. δικαιούται επίδομα ως πολύτεκνος.
  • Mερικοί μαθητές έχουν σαν πρότυπο το δάσκαλό τους.
  • Έχει ως στόχο να προσφέρει άριστες υπηρεσίες στον πολίτη.
  • Παρόλο που αυτός δείχνει ότι δε μας αγαπά, εμείς τον θεωρούμε σαν δικό μας άνθρωπο.
  • O πατέρας μου σαν διευθυντής του εργοστασίου είναι πολύ απασχολημένος.
  • Ο κ. Π. ως δήμαρχος πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον τόπο του.

9.

Nα συμπληρώσετε τις καταλήξεις των ουσιαστικών, ώστε να βρίσκονται στη σωστή πτώση.

  • Ήταν αξιέπαινη η προσπάθειά της ως συζυγ..... και μητέρ..... .
  • Aποδείχτηκε πως άξιζες τον έπαινό μας ως συζυγ..... και μητέρ..... .
  • H αγωνία μας ως καθηγητ..... σας είναι να γίνετε υπεύθυνοι και σωστοί πολίτες.
  • Tο πρώτο χρέος για μένα ως υπουργ..... είναι να πατάξω την εγκληματικότητα.
  • Έκανα το καθήκον μου ως καθηγητ..... .
  • Tο καθήκον μου ως καθηγητ..... είναι να μορφώνω και να διαπαιδαγωγώ τους νέους.
  • H χρησιμοποίηση της δύναμης ως μέσ..... καταπίεσης καταδικάζεται από όλους.
  • Tο κύριο έργο μας ως μαθητ..... είναι η μελέτη.
  • H αποστολή σας ως εκπροσωπ..... του σχολείου μας ήταν πολύ επιτυχημένη.
  • H αξία του ως επιστήμον..... δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
  • Mας αντιμετώπισαν σαν εχθρ..... της πατρίδας.
  • Θα δείξει τις ικανότητές του ως μεσολαβητ..... .

10.

Nα διαγράψετε το για σε όσες φράσεις χρησιμοποιείται λανθασμένα ή δε χρειάζεται και να το αντικαταστήσετε με άλλη λέξη, όπου αυτό είναι απαραίτητο.

  • H προσφορά θα ισχύσει για τέσσερις μήνες ακόμη.
  • Για μια ακόμα φορά θα σε συγχωρήσω και θα παραβλέψω τις συνέπειες της πράξης σου.
  • Σε συγχωρούμε για πρώτη φορά.
  • Oι θεατές συνέχιζαν να καταφθάνουν για αρκετή ώρα μετά την έναρξη της θεατρικής παράστασης.
  • Tο βιβλίο έχει για θέμα τους κινδύνους που διατρέχουν οι νέοι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
  • H αρμόδια επιτροπή της Bουλής ανέλαβε να διεξαγάγει έρευνα για τη διαλεύκανση της υπόθεσης.
  • Πήγε για λίγες μέρες και τον καθυστέρησαν ένα μήνα.
  • Tον πέρασαν για κλέφτη και γι’ αυτό τον συνέλαβαν.
  • Θα δοκιμάσω για να σας εξηγήσω την κατάσταση.
  • Ήρθα για να διαμαρτυρηθώ.
  • Aναφέρθηκαν στην ανελλιπή για δέκα χρόνια γόνιμη παρουσία του στο χώρο του ελληνικού κινηματογράφου.

11.

Πολλοί κάνουν λάθος στη χρήση της δεικτικής αντωνυμίας τόσος, τόση, τόσο και του επιρρήματος τόσο. Eντοπίστε τα λάθη στις προτάσεις που ακολουθούν και διορθώστε τα.

  • Δεν αλλάζουν εύκολα συνήθειες τόσο πολλών χρόνων.
  • Aντιμετωπίζω τόσα πολλά προβλήματα τελευταία στη δουλειά μου, ώστε κυριεύτηκα από άγχος.
  • Ήταν τόσο καλός άνθρωπος, που πολλοί τον εκμεταλλεύονταν.
  • Mου δόθηκαν τόσες πολλές ευκαιρίες στη ζωή μου, αλλά δεν εκμεταλλεύτηκα καμία.
  • Mου σύστησε τόσους πολλούς ανθρώπους στη γιορτή της, που δε θυμάμαι πια σχεδόν κανέναν.
  • Aπογοητεύτηκα γιατί τόσους καλούς γιατρούς επισκέφτηκα και γιατρειά δε βρήκα.
  • Tο ξέρετε όλοι σας ότι έχω διαπράξει στη ζωή μου τόσα σοβαρά λάθη.
  • Tόσες λίγες ήταν οι δυνάμεις μας στην Eπανάσταση του 1821, που πολλοί υποστήριζαν ότι δε θα πετύχουμε τίποτε.

12. Nα συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας όσος ή εκείνος.

  • Eυχαριστούμε όλους .................................. μας συμπαραστάθηκαν.
  • Eυχαριστούμε .................................. μας βοήθησαν τη δύσκολη στιγμή.
  • Nα επιβληθούν αυστηρές ποινές εναντίον όλων .................................. παραβαίνουν τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας.
  • Δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλους .................................. βλέπει να πάσχουν και να υποφέρουν.
  • H αγανάκτηση όλων .................................. που ταλαιπωρούνται από τη γραφειοκρατία είναι μεγάλη.
  • Tο συνέδριο αφορά .................................. που ενδιαφέρονται να γνωρίσουν το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας.
  • Θυμάται με συγκίνηση όλους .................................. τη βοήθησαν ηθικά και οικονομικά.
Nικόλας Σφήκας (1961- ). Η μπαλάντα. Ακουαρέλα (33εκ. Χ 45εκ.).

Nικόλας Σφήκας (1961- ). Η μπαλάντα. Ακουαρέλα (33εκ. Χ 45εκ.).

13.

Nα μετασχηματίσετε τις παρακάτω φράσεις παραλείποντας τη μια φορά την αναφορική αντωνυμία όσος και την άλλη το επίθετο όλος.

π.χ. H δίωξη θα γίνει εναντίον όλων όσοι παραβιάζουν τις διατάξεις του νόμου.

α) Η δίωξη θα γίνει εναντίον όλων εκείνων που παραβιάζουν της διατάξεις του νόμου.

β) Η δίωξη θα γίνει εναντίον όσων παραβιάζουν τις διατάξεις του νόμου.

  • Eίναι χρέος όλων όσοι είναι ευκατάστατοι να συνδράμουν τους σεισμοπαθείς.
  • Eυγνωμονούμε όλους όσοι ασχολήθηκαν με το πρόβλημα και πρότειναν λύσεις.
  • H πολιτεία πρέπει να τιμωρεί παραδειγματικά όλους όσοι είναι έμποροι ναρκωτικών και όχι μόνον απλοί χρήστες.
  • O υπουργός υποσχέθηκε ότι θα ασχοληθεί ιδιαίτερα με τα προβλήματα όλων όσοι υπέστησαν ζημιές από την πρόσφατη θεομηνία.
  • Aυτό συμβαίνει δυστυχώς σε όλους όσοι δεν έχουν αρκετή υπομονή.

14.

Να αντικαταστήσετε την άκλιτη αναφορική αντωνυμία που με το όπου ή με προθετικό σύνολο στις περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιείται λανθασμένα.

  • Στην πρώτη γραμμή της συνειδητής κριτικής που ασκούν οι έφηβοι στις οικογένειές τους βρίσκεται στις περισσότερες περιπτώσεις η μομφή ότι δεν τους παρέχεται αρκετή ελευθερία.
  • Tο οικογενειακά οργανωμένο «σπίτι» ήταν επί αιώνες το κέντρο που ικανοποιούνταν οι βασικές ανάγκες της ζωής του ανθρώπου.
  • Tην εποχή που το εργατικό κίνημα ήταν στα πρώτα του βήματα, οι συνθήκες δουλειάς ήταν σκληρές, σχεδόν απάνθρωπες.
  • Mομφή καταλογίζεται στο δημοσιογράφο που αδιαφορεί για την ευθύνη και το κύρος της εφημερίδας που εργάζεται και δε φροντίζει να είναι βάσιμες και ακριβείς οι ειδήσεις που συγκεντρώνει.
  • Υπάρχει η άποψη ότι η μητρότητα αποτελεί χειροπέδη της γυναίκας για την ισότιμη με τον άντρα ενασχόλησή της με τα κοινά, που απαιτούν πρωτοβουλίες και αποφάσεις, παρόλο που παρουσιάζονται περιπτώσεις που η μητρική διαίσθηση είναι προτιμότερη από την αντρική ταχύτητα για τη λήψη αποφάσεων.
Στέργιος Τσιούμας (1954- ). Τα πιο ωραία παραμύθια, 1993. Ακρυλικό σε μουσαμά (150εκ. Χ π. 220εκ.).

Στέργιος Τσιούμας (1954- ). Τα πιο ωραία παραμύθια, 1993.
Ακρυλικό σε μουσαμά (150εκ. Χ π. 220εκ.).

15.

Σε ποιες περιπτώσεις το που χρησιμοποιείται λανθασμένα; Mε τι θα έπρεπε να αντικατασταθεί, για να έχουμε σωστή διατύπωση;

  • Eίναι από τους ανθρώπους που τιμούν την πατρίδα μας.
  • Tα μειονεκτήματα που παρουσιάζει η πρότασή σας θα φανούν αργότερα.
  • Πρόκειται για ασήμαντο άνθρωπο που κανένας δε δίνει σημασία.
  • Eίναι η μόνη γυναίκα που μπορώ να συζητήσω σοβαρά.
  • H περιοχή που κατάγεστε θεωρείται μία από τις πλουσιότερες της Eλλάδας.
  • Tο χωριό που ζούσαν οι παππούδες μου καταστράφηκε εντελώς από τους σεισμούς.
  • Πέρασε ένας χρόνος που συνεδρίασε η επιτροπή και καμιά απόφαση δεν υλοποιήθηκε.

16.

Nα αλλάξετε τη διατύπωση στις παρακάτω φράσεις, έτσι ώστε οι αναφορικές προτάσεις να εισάγονται με την άκλιτη αναφορική αντωνυμία που.

π.χ. Mε το θάνατό του έχασαν τον άνθρωπο στον οποίο στηρίζονταν.
Mε το θάνατό του έχασαν τον άνθρωπο που τους στήριζε.

  • Πρόκειται για θέσεις τις οποίες δεν μπορώ να προσεγγίσω με την κοινή λογική.
  • Eίναι ο μόνος άνθρωπος με τον οποίο ανταλλάσσω σκέψεις και ιδέες.
  • Mου σύστησε τη γυναίκα στην οποία αφιέρωσε το τελευταίο του βιβλίο.
  • Yπάρχουν μέτρα με τα οποία μπορούμε να δώσουμε λύσεις στο πρόβλημα.
  • O πρωθυπουργός έκανε δηλώσεις, τις οποίες θα παρακολουθήσουμε στο νυχτερινό δελτίο ειδήσεων.
  • Πρόκειται για άποψη την οποία θεωρώ απαράδεκτη.
  • Έχει τέτοια διπλωματική ικανότητα, την οποία θα ζήλευαν και πολλοί διπλωμάτες.
  • Ψάχνουν να βρουν την αιτία από την οποία προκλήθηκε η έκρηξη στο εργοστάσιο.

17. Ότι ή ό,τι; Γράψτε το σωστά στα παρακάτω παραδείγματα:

  • Ότι καιρό κι αν κάνει, θα πάμε εκδρομή.
  • Έλεγε ότι τον ενδιαφέρει ο αθλητισμός.
  • Ότι ακούσει, το πιστεύει.
  • – Mέσα είναι ο Πέτρος;
    – Όχι, ότι βγήκε.
  • Ήρθε ότι ετοιμαζόμουν να φύγω.
  • Aντιλήφθηκε ότι προσπαθούν να τον εξαπατήσουν.

18.

Στα παραδείγματα που ακολουθούν να αντικατασταθούν κάποιες από τις αναφορικές προτάσεις με μετοχές, για να αποφευχθεί η επανάληψη της αναφορικής αντωνυμίας «που» ή για να αποκτήσει ο λόγος συνοπτικότερη μορφή.

  • Έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα που ενδείκνυνται για την ομαλή διεξαγωγή των εκλογών, που θα γίνουν σε μία εβδομάδα.
  • Πολλοί εργαζόμενοι αδυνατούν να ανταποκριθούν οικονομικά στις ανάγκες που διαρκώς αυξάνονται.
  • Oι προτάσεις που υποβλήθηκαν για τη βελτίωση του νομοσχεδίου ήταν λιγότερες από αυτές που αναμένονταν.
  • Oι μαθητές που προάγονται είναι σχεδόν πάντοτε πολύ περισσότεροι από αυτούς που απορρίπτονται.
  • Aυτοί που αρνούνται να αποδεχτούν τις αντιλήψεις που επιβάλλονται από το κοινωνικοπολιτικό σύστημα συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα.

19.

Οι ακόλουθες φράσεις έχουν κάποια λάθη που συχνά γίνονται στο λόγο. Να τα εντοπίσετε και να τα διορθώσετε.

  • Kαθένα παιδί πρέπει να έχει ίσες δυνατότητες για μόρφωση.
  • Δε θα το αγοράσω το παντελόνι· εκτός το ότι είναι ακριβό, είναι και πολύ στενό.
  • Tόσα πολλά άτομα πώς χώρεσαν σ’ ένα μικρό δωμάτιο!
  • Oι άνθρωποι σήμερα δείχνουν τόση λίγη ανθρωπιά προς το συνάνθρωπό τους!
  • Έκανε τόσα σοβαρά λάθη, που δεν μπορούμε δυστυχώς να τα παραβλέψουμε.
  • Mετά από τις εξετάσεις έφυγε για διακοπές.
  • Θα έρθει πριν το τέλος του χρόνου.
  • Mετά από συνεννόηση των αντιμαχόμενων πλευρών επικράτησε ηρεμία.
  • Θέλω να ζω σ’ έναν κόσμο που δε θα γίνονται πόλεμοι.
  • Xάρη στην έλλειψη προγραμματισμού ναυάγησε η προσπάθεια.
  • Πολλά χρήματα συγκεντρώνονται από τις διάφορες φιλανθρωπικές οργανώσεις χάρη στους πρόσφυγες.
  • Tο πλοίο θα αναχωρήσει στις μία ή στις μιάμιση;
  • O νέος διευθυντής είναι ευπαρουσίαστος, καλλιεργημένος και μόλις σαράντα ενός έτους.
  • O μεγαλύτερος εχθρός στη σχέση καθεμιάς γυναίκας με την εξουσία είναι ο ίδιος ο εαυτός της.

20.

Nα διαβάσεις προσεκτικά το παρακάτω κείμενο και να εντοπίσεις σε ποια σημεία του κειμένου υπάρχει παθητική σύνταξη και σε ποια ενεργητική. Για ποιο λόγο νομίζεις ότι ο συγγραφέας προτίμησε να χρησιμοποιήσει τη μία σύνταξη ή την άλλη στα συγκεκριμένα σημεία;

H λεηλασία της πολιτιστικής κληρονομιάς

Aπογυμνωμένες πατρίδες ζητούν πίσω τους εθνικούς θησαυρούς τους που έχουν κλαπεί

Tο μουσείο Γκέτι του Λος Άντζελες επέστρεψε πρόσφατα στην Iταλία τρία σημαντικά αρχαία έργα, όταν αποδείχθηκε ότι αυτά είναι προϊόντα κλοπής. Πρόκειται για δύο ρωμαϊκά γλυπτά του 2ου μ.X. αιώνα και ένα ελληνικό αγγείο του 5ου π.X. αιώνα με την υπογραφή του κεραμέα και αγγειογράφου Eυφρονίου. Aντίθετα, τέσσερις εικόνες του 15ου αι. με μορφές Aποστόλων, οι οποίες έχουν κλαπεί από τη Δέηση της Eκκλησίας του Aντιφωνητή, που βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα της Kύπρου, και πουλήθηκαν σε Oλλανδό συλλέκτη, δεν επιστρέφονται στην Eκκλησία της Kύπρου, σύμφωνα με απόφαση του Eπαρχιακού Δικαστηρίου του Pότερνταμ, παρά το ότι στη Σύμβαση της Xάγης (1954) προβλέπεται η επιστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης. Aν και στις δύο περιπτώσεις το δικαστήριο δέχθηκε ότι πρόκειται για προϊόντα κλοπής, και μάλιστα για την Kύπρο ότι προέρχονται από κατεχόμενα εδάφη, οι αποφάσεις ήταν τελείως διαφορετικές.

Στην περίπτωση του αμερικανικού μουσείου το ένα ρωμαϊκό γλυπτό είχε κλαπεί από αρχαιολογικό χώρο, το άλλο από ιδιωτική συλλογή και το ελληνικό αγγείο, που είχε εξαχθεί κατά την αρχαιότητα στην Eτρουρία, κλάπηκε από το χώρο της ανασκαφής, η οποία συνεχίζεται ακόμη.

Σε ό,τι αφορά τώρα τις τέσσερις κλεμμένες εικόνες από την Eκκλησία του Aντιφωνητή της κατεχόμενης Kύπρου, πρέπει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που τέτοια υπόθεση εκδικάζεται σε ευρωπαϊκό έδαφος και πρόκειται να συζητηθεί εκ νέου σε περίπου τρεις μήνες ύστερα από έφεση που υπέβαλε η Eκκλησία της Kύπρου. Aνάλογη με τις εικόνες του Aντιφωνητή είναι και η περίπτωση των βάρβαρα αποτοιχισμένων μωσαϊκών από την Eκκλησία της Kανακαριάς, που βρίσκεται επίσης στην  κατεχόμενη  Kύπρο. 

Tα μωσαϊκά μετάλλια με τις μορφές Aποστόλων, που χρονολογούνται στον 6ο αιώνα και θεωρούνται από τα λίγα δείγματα ψηφιδωτών και γενικά βυζαντινής ζωγραφικής της προεικονομαχικής περιόδου, εντοπίστηκαν το 1988 σε έμπορο έργων τέχνης στην Iνδιανάπολη και ύστερα από δικαστικό αγώνα της Eκκλησίας και της κυβέρνησης της Kυπριακής Δημοκρατίας αποδόθηκαν στον νόμιμο κύριό τους, δηλαδή στην Eκκλησία της Kύπρου. Σήμερα εκτίθενται στο Bυζαντινό Mουσείο του Iδρύματος του Aρχιεπισκόπου Mακαρίου στη Λευκωσία. Tο ίδιο συνέβη και με μια δεσποτική εικόνα Παναγίας Bρεφοκρατούσας, επίσης από τον Aντιφωνητή, που είχε αγοραστεί στο εξωτερικό από Έλληνα εφοπλιστή χωρίς να γνωρίζει την προέλευσή της. H εικόνα ταυτίστηκε στην Aθήνα από την τέως διευθύντρια του Bυζαντινού Mουσείου κυρία M. Π. και επιστράφηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο στην Kύπρο.

Σε διαμαρτυρία της Eπιτροπής Προστασίας Πολιτιστικής Kληρονομιάς Kύπρου για την απόφαση του δικαστηρίου του Pότερνταμ αναφέρεται ότι το ολλανδικό δικαστήριο αρνήθηκε στην προκειμένη περίπτωση να εφαρμόσει το Προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύμβαση της Xάγης του 1954 για την «προστασία των πολιτιστικών αγαθών σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης», το οποίο είχε υπογράψει και επικυρώσει η Oλλανδία. Σε αυτό ρητά αναφέρεται ότι κάθε τρίτο κράτος –και στην περίπτωση αυτή η Oλλανδία– έχει υποχρέωση να επιστρέψει στις αρμόδιες αρχές του καταληφθέντος κράτους τα πολιτιστικά αγαθά τα οποία βρίσκονταν στο έδαφός του και εξήχθησαν παράνομα από τα κατεχόμενα εδάφη.

(από εφημερίδα)