Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων (ΣΤ Δημοτικού): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

Αισχύλος

Προμηθέας Δεσμώτης

Η τραγωδία Προμηθέας Δεσμώτης γράφτηκε και διδάχτηκε μεταξύ των ετών 470 και 475 π.Χ. Ο σχετικός μύθος έχει αρκετές παραλλαγές. Σύμφωνα με την πιο γνωστή, ο Προμηθέας, για να βοηθήσει τους ανθρώπους, έκλεψε από τον Ήφαιστο τη φωτιά και τους την έδωσε, διδάσκοντάς τους παράλληλα τις επιστήμες και τις τέχνες. Ο Δίας, για να τον τιμωρήσει, τον έδεσε στο όρος Καύκασο κι έστελνε κάθε μέρα έναν αετό να τον τρώει το συκώτι. Τον Προμηθέα τον ελευθέρωσε ο Ηρακλής.

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ
Δέστε, θεός, από θεούς, πώς πάσχω*.

Χάρισα στους θνητούς ο δύστυχος τα θεία δώρα
και μπήκα στης ανάγκης το ζυγό.
Έκλεψα κι έκρυψα σε ξύλο κουφωτό
το σπόρο του πυρός*, το δάσκαλο
για πάσα* τέχνη των θνητών, προίκα μεγάλη.
Για τέτοιο κρίμα πληρώνω μετέωρος
στην ερημιά, καρφωμένος σε τούτο το βράχο.

Με βλέπετε τον άμοιρο θεό δεσμώτη,
τον εχθρό του Διός, το μισημένο
απ' όλους τους θεούς, αυτούς
που στην αυλή του Διός συχνοδιαβαίνουν.
Γιατί πολύ τον άνθρωπον αγάπησα.

μετάφραση: Κ.Χ. Μύρης

Ο Άτλας κρατώντας τον ουράνιο θόλο κοιτά τον Προμηθέα, δεμένο σε πάσσαλο, και τον αετό που του τρώει το συκώτι. Παράσταση ζωγραφισμένη στο εσωτερικό ανοιχτού αγγείου (κύλικα). Γύρω στο 550 π.Χ.

*πάσχω: υποφέρω * πυρός (το πυρ): φωτιάς * πάσα (ο πας, η πάσα, το παν): καθεμιά

Ερωτήσεις - Δραστηριότητες:

Γιατί ο Προμηθέας ονομάζει τη φωτιά «δάσκαλο για πάσα τέχνη των θνητών»; Πώς αλλιώς την αποκαλεί;

Αισχύλος

(Αθήνα 525 π.Χ. - Γέλα Σικελίας 456/455 π.Χ.)

Είναι ένας από τους τρεις μεγάλους τραγικούς ποιητές της αρχαιότητας. Αναφέρεται ως ο «πατέρας της τραγωδίας». Στα έργα του κέντρο είναι ο άνθρωπος που ενδιαφέρεται για τα κοινά και για την πατρίδα του. Έζησε μια δύσκολη εποχή, όταν η Αθηναϊκή δημοκρατία δοκιμαζόταν από την τυραννία, από ανίκανους πολιτικούς και από εξωτερικούς εχθρούς. Πήρε μέρος σε πολέμους κατά των Περσών. Μερικές από τις τραγωδίες του που έχουν σωθεί, είναι: Πέρσες, Προμηθέας Δεσμώτης, Ικέτιδες, Επτά επί Θήβας, Ορέστεια (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες). Η συμβολή του στην ανάπτυξη της τραγωδίας υπήρξε μεγάλη. Πρόσθεσε στα έργα του και δεύτερο ηθοποιό, δίνοντας έτσι μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη θεατρική πράξη.

Η λύτρωση του Προμηθέα από το μαρτύριο του. Λεπτομέρεια παράστασης ζωγραφισμένης σε μεγάλο αγγείο, ειδικό για το ανακάτεμα του κρασιού με νερό (κρατήρας). 350-325 π.Χ.