Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων (ΣΤ Δημοτικού): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

Γιάννης Ρίτσος

[Τραγουδάκια του Φωτούλη]

Χορτάρι, χορταράκι, με το σύννεφο και το σπουργίτι.
Το μεσημέρι οι τρυγητές κοιμήθηκαν στον ίσκιο της Αγια-Μαρίνας.
Έμειναν μόνα τα σταφύλια, τα καλάθια, το ποτάμι.
Ένα τζιτζίκι κουβεντιάζει με το μοσκαράκι.
Εγώ είμαι ένα μικρό παιδί και τα χρυσά κουμπιά μου κουδουνίζουν
κι αν είχα δυο γαλάζια πέδιλα θα παντρευόμουνα τη λεύκα
κι αν είχα ένα άσπρο γαΐδουράκι — αχού, ποιος θα με κράταγε;
ούτε το φίδι ούτε η χελώνα ούτε του κάβουρα η δαγκάνα
ούτε η παμπόνηρη σκιά της γάτας, νύχτα με φεγγάρι,
ούτε κι ο διπλοπράσινος φακός της μπρος στον αχερώνα.

Σύννεφο τριαντάφυλλο, σύννεφο αμαξόπουλο.
Οι φραγκοσυκιές με κατατρύπησαν.
Κάθουμαι και τρώω χρυσά φραγκόσυκα.
Το κοτσύφι μ' είδε και με ζήλεψε.
Του 'δωσα φραγκόσυκα- τα φτερά του μου 'δωσε.
Τώρα κείνο κάθεται και μασάει στην πέτρα μου·
κι εγώ από δω πάνου, από το σύννεφο
σας πετώ φλουριά κι αμυγδαλόψυχες.

III

Χτες μου χάρισαν οι χωριανοί μια κότα.
Σήμερα μου γέννησε ένα αυγό.
Τ' άσπρο και το κίτρινο θε να το φάω
και το τσόφλι τρούλο θα το βάλω
σε μιαν εκκλησούλα ασβεστωμένη.

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

Οντιλόν Ρεντόν, Πεταλούδες

Ερωτήσεις - Δραστηριότητες:

Να δώσετε τίτλους στα ποιηματάκια του Ρίτσου, χρησιμοποιώντας για το καθένα μόνο ένα επίθετο και ένα ουσιαστικό.
Με ποιες ζωγραφιές θα αποδίδατε το περιεχόμενο του καθενός από τα ποιήματα; Ποια μουσική θα επιλέγατε για να συνοδέψετε την απαγγελία τους;
Να συνθέσετε ένα δικό σας ποίημα ή μια μικρή ιστορία, ξεκινώντας από τους στίχους: «Ένα τζιτζίκι κουβεντιάζει με το μοσκαράκι» ή «Εγώ είμαι ένα μικρό παιδί και τα χρυσά κουμπιά μου κουδουνίζουν».

Γιάννης Ρίτσος

(Μονεμβασία 1909 - Αθήνα 1990)

Από τους σημαντικότερους ποιητές της λογοτεχνίας μας. Ασχολήθηκε και με τη συγγραφή θεατρικών έργων, πεζογραφημάτων, δοκιμίων, καθώς και με τη μετάφραση και τη ζωγραφική. Τιμήθηκε με πολλά διεθνή βραβεία, μεταξύ των οποίων και με το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη, το 1977 Για τους κοινωνικούς του αγώνες είχε εξοριστεί. Στο πλουσιότατο έργο του αποτυπώνονται γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας, υμνείται η φύση και το σφρίγος των απλών ανθρώπων. Η ελευθερία και η πίστη στον άνθρωπο είναι αξίες που κατακλύζουν το έργο του. Πολλά ποιήματα του (π.χ. η Ρωμιοσύνη, ο Επιτάφιος, τα Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας) μελοποιήθηκαν από το Μίκη Θεοδωράκη και έγιναν πολύ γνωστά στο ευρύ κοινό. Τα έργα του κυκλοφορούν συγκεντρωμένα σε τόμους, με τον τίτλο Ποιήματα. Έγραψε και τα πεζά Εικονοστάσιο ανωνύμων αγίων (εννέα τόμοι).