Μουσική (ΣΤ΄Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
3. Φωνή, η δική σου ταυτότητα 5. H Mουσική εμψυχώνει Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος

4. Μουσoικολογία

Εικόνα
ΕικόναΘα κατασκευάσουμε μουσικά όργανα από υλικά που θα κατέληγαν στο σκουπιδοτενεκέ.
ΕικόναΘα δημιουργήσουμε παραλλαγές ενός μουσικού οργάνου.
ΕικόναΘα μιλήσουμε για τις ''οικογένειες'' των οργάνων.
ΕικόναΘα χρησιμοποιήσουμε δημιουργικά τα όργανα που κατασκευάσαμε.
ΕικόναΘα διερευνήσουμε τη σχέση των υλικών από τα οποία είναι κατασκευασμένο ένα μουσικό όργανο με τον ήχο που αυτό παράγει.
Εικόνα

Εικόνα
Μουσικολογία ή ΜουσΟικολογία;

Δύο λέξεις που ακούγονται το ίδιο αλλά γράφονται διαφορετικά.Ποιά λέξη θα επιλέξεις;Θ α προτιμήσεις τη Μουσικολογία που είναι η μελέτη της μουσικής από ειδικούς επιστήμονες ή τη Μουσοικολογία που είναι μια...ανορθόγραφη λέξη;Την επινοήσαμε για να συνδυάσουμε την Οικολογία με τη Μουσική και να τις συνδέσουμε αν και φαίνεται να στέκουν τόσο μακριά η μία από την άλλη.


Εικόνα
Εικόνα
Ας κατασκευάσουμε «οικολογικά» όργανα: Mουσικοί ...«κύλινδροι»*

H κατασκευή που ακολουθεί είναι ένα πρωτότυπο μεμβρανόφωνο μουσικό όργανο που μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε δημιουργικά σε πολλές δραστηριότητες. Είναι επίσης χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πως αντικείμενα που θα κατέληγαν στα σκουπίδια μπορούν να μετασχηματιστούν σε χρήσιμα αντικείμενα και σε πρωτότυπα μουσικά όργανα, όπως εδώ.


Εικόνα
Tι θα χρειαστείς;
Εικόνα 5 κυλινδρικά κουτιά από χαρτόνι (που βρίσκουμε σε συσκευασίες από πατατάκια,αφίσες κ.λ.π)
Εικόνα ψαλίδι
Εικόνα κόλα ή κολλητική ταινία

Εικόνα
Περιγραφή κατασκευής
Εικόνα

1. Κόβεις προσεκτικά τους κυλίνδρους με το ψαλίδι: τον πρώτο 2,5 εκατοστά από τη βάση, το δεύτερο 5 εκατοστά από τη βάση κ.ο.κ.Σχηματίζονται έτσι 10 κομμάτια, τα 5 με μεταλλικό καπάκι και τα 5 με πλαστικό.

Εικόνα
Εικόνα
* Από το βιβλίο των Καμπύλη Π. & Σπετσιώτη Ι.(2000).Το εργαστήρι της μουσικής.Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
 
Εικόνα

2.Με κολλητική ταινία ενώνεις τους 5 κυλίνδρους με τα μεταλλικά καπάκια και τους 5 κυλίνδρους με τα πλαστικά καπάκια.Φροντίζεις να είναι όλα τα καπάκια στο ίδιο επίπεδο.

Εικόνα

3.Ο ήχος εξαρτάται από τις μπαγκέτες που θα χρησιμοποιήσεις, από το μήκος των κυλίνδρων και από το υλικό τους.

Εικόνα
«Mουσική ορθογραφία»

Θέλεις να ασκήσεις την ακοή σου;Κατασκεύασε με κάποιο συμμαθητή/τρια σου «μουσικούς κυλίνδρους» από το ίδιο υλικό και με το ίδιο μέγεθος.Καθίστε πλάτη με πλάτη, έτσι ώστε να μη βλέπει ο ένας τον άλλο.

Παίζει ο πρώτος παίκτης ένα σύντομο ρυθμικό σχήμασε έναν κύλινδρο, το οποίο πρέπει να το θυμάται και να μπορεί να το επαναλάβει αν χρειαστεί. Ο δεύτερος παίκτης πρέπει να επαναλάβει στο δικό του όργανο ακριβώς αυτό που άκουσε από τον πρώτο.Αν το πετύχει, ξαναπαίζει ο πρώτος παίκτης το ίδιο ρυθμικό σχήμα, αλλά αυτή τη φορά χρησιμοποιώντας περισσότερους κυλίνδρους.

Εδώ τα πράγματα για το δεύτερο παίχτη είναι πιο δύσκολα, αλλά και πιο ενδιαφέροντα, καθώς πρέπει να αναγνωρίσει, εκτός από το ρυθμικό σχήμα,και την ξεχωριστή τονικότητα του κάθε κυλίνδρου.

Προσπάθησε να δημιουργήσεις το δικό σου παιχνίδι στο οποίο να χρησιμοποιείς τους «μουσικούς κυλίνδρους» που κατασκεύασες.Μπορείς να το περιγράψεις εδώ και να τον παρουσιάσεις στους συμμαθητές σου στο επόμενο μάθημα

Εικόνα
Εικόνα

Εικόνα

Εικόνα
Οικογένειες μουσικών οργάνων

Πολλά μουσικά όργανα παρουσιάζουν ομοιότητες μεταξύ τους και δημιουργούν μια ομάδα, επειδή αποτελούν παραλλαγή και εξέλιξη της ίδιας βασικής ιδέας.

Είναι πιο εύκολο να κατασκευάσεις όργανα που ανήκουν στην ίδια οικογένεια γιατί με μικρές παραλλαγές δημιουργούνται όργανα που μοιάζουν μεταξύ τους, αλλά που το καθένα έχει τη δική του προσωπικότητα. Μια από τις πιο γνωστές μουσικές οικογένειες είναι αυτή του βιολιού.Η ταξινόμηση και η μελέτη των μουσικών οργάνων γίνεται πιο εύκολα όταν τα εντάξεις σε μεγαλύτερα σύνολα όπως είναι οι

οικογένειες αφού εντοπίσεις τις ομοιότητες και τις διαφορές τους. Εξωτερικός σύνδεσμος

Εικόνα
 
Εικόνα
Ώρα για δράση!

Θέλεις να κατασκευάσεις τη δική σου οικογένεια μουσικών οργάνων *;

Είναι μια οικογένεια που αποτελείται από αερόφωνα όργανα, που το καθένα έχει το δικό του μοναδικό ηχόχρωμα, τη δική του προσωπικότητα.

Εικόνα

4.1 Αυτοσχέδια μουσικά όργανα
(Κατασκευή: Π. Καμπύλης)

Εικόνα
Η οικογένεια **; ________________________

Για όλες τις κατασκευές θα χρησιμοποιήσεις:
Εικόνα6 παλιούς μαρκαδόρους
Εικόναμικρή σέγα
Εικόναδύο μικρές λίμες, μια ίσια και μια κυλινδρική
Εικόνα μαλακές τσίχλες (όχι μασημένες!)
Εικόνα οδοντογλυφίδα
Εικόνα ένα μικρό ποτήρι νερό
Εικόνα ένα λαστιχάκι
Εικόνα χάρακα
Εικόνα πάγκο εργασίας.

Εικόνα

Εικόνα
Εικόνα

Εικόνα

Σφυρίχτρα... διαιτητή

1. Αφαίρεσε το εσωτερικό του μαρκαδόρου και κόψε τον προσεκτικά με τη σέγα ώστε να μείνει ένα κομμάτι μήκους 8 εκατοστών.

2. Με τη λίμα σε γωνία 45 μοιρών δημιούργησε μία λοξή εγκοπή που να απέχει ένα εκατοστό από το άκρο του σωλήνα.

3. Γέμισε με τσίχλα και με την οδοντογλυφίδα σε ρόλο σμίλης δημιούργησε ένα κανάλι που θα στέλνει τον αέρα στη λοξή εγκοπή.

4. Κλείσε με την υπόλοιπη τσίχλα το άλλο άκρο του σωλήνα ώστε να μην περνάει καθόλου αέρας. Φύσηξε και θα ακούσει τον ήχο μιας σφυρίχτρας. Με τον ίδιο τρόπο κατασκεύασε μια δεύτερη σφυρίχτρα με μήκος 10 εκατοστών.
Ποια σφυρίχτρα έχει οξύτερο ήχο;
Εικόνα
Εικόνα
Εικόνα
Εικόνα
* Όλες οι κατασκευές της ενότητας έχουν αντληθεί από το βιβλίο των Καμπύλη Π. & Σπετσιώτη I. (2000). Το εργαστήρι της μουσικής. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
 
Τι είναι αυτό που μεταβάλλει την οξύτητα του ήχου στις δύο σφυρίχτρες;
Εικόνα
Εκτός από τον παλιό μαρκαδόρο από ποιο άλλο αντικείμενο μπορείς να χρησιμοποιήσεις
Εικόνα
Στη θέση της τσίχλας τι θα μπορούσες να βάλεις;
Εικόνα
Εικόνα

Εικόνα
Σφυρίχτρα τρένου

1. Ένωσε με κολλητική ταινία (ή ένα λαστιχάκι) τις δύο σφυρίχτρες με τον τρόπο που φαίνεται στο διπλανό σχέδιο.

2. Φύσηξε συγχρόνως και στις δύο και θα ακούσεις έναν ήχο που έχει μεγάλη ομοιότητα με τον ήχο η σφυρίχτρας των τρένων.
Εικόνα

Σουραύλι

Για να φτιάξεις ένα μικρό σουραύλι, δεν έχεις παρά να ακολουθήσεις τα τρία πρώτα βήματα της κατασκευής της σφυρίχτρας, χρησιμοποιώντας όμως όλο το μήκος του μαρκαδόρου (10 εκατοστά).


1. Με τις λίμες δημιούργησε τρεις μικρές τρύπες όπως φαίνεται στη φωτογραφία και.. αυτό είναι όλο.

2. Με τα δάχτυλα του δεξιού χεριού ανοιγόκλεισε τις τρύπες και θα έχεις ήχους διαφορετικής οξύτητας.
Εικόνα

4.2 Σουραύλι από μαρκαδόρο. Κατασκευή: Π. Καμπύλης.

Εικόνα
Λαλίτσα

Ακολούθησε τα τρία πρώτα βήματα της κατασκευής της σφυρίχτρας.


1. Με τη λίμα σε γωνία 45 μοιρών λείανε λοξά το κάτω άκρο του σωλήνα όπως φαίνεται στο διπλανό σχέδιο.

2. Τοποθέτησε το άκρο του σωλήνα μέσα στο ποτήρι με το νερό. Φύσηξε με διάφορους τρόπους (διακεκομμένα, δυνατά κλπ.) και θα ακούσει το χαρακτηριστικό, σαν κελάηδημα, ήχο του οργάνου.
Εικόνα
Εικόνα

Εκπαιδευτικό παιχνίδι Διερευνηση Εκπαιδευτικό παιχνίδι