«...Όταν ακούτε κλασική μουσική, μπορεί να σας παρασύρει το πάθος...να σας συνεπάρει η μεγαλοπρέπεια... να συγκινηθείτε βαθιά από το κρεσέντο του γεμάτου χαρά ήχου. Μπορεί και να ξεχάσετε εντελώς ότι αυτό που ακούτε είναι μια ομάδα ανθρώπων που φυσούν, χτυπούν ή "πριονίζουν" κομμάτια μετάλλου ή ξύλου...»

Οταν λέμε κλασική ή συμφωνική μουσική, εννοούμε τη μουσική για συμφωνική ορχήστρα ή για συνδυασμό φωνών και οργάνων της συμφωνικής ορχήστρας. Η μουσική αυτή δημιουργήθηκε κυρίως στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης από τα χρόνια του Μεσαίωνα μέχρι τις μέρες μας.

21.1 H Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της EPT και η Χορωδία της EPT στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Η λέξη ορχήστρα είναι ελληνική και βγαίνει από το αρχαίο ρήμα «ορχούμαι» που σημαίνει χορεύω. Χορεύουμε πάντα όταν παίζει μια ορχήστρα; Αλλες φορές ναι και άλλες φορές όχι. Αυτό εξαρτάται από το είδος της μουσικής και από... το κέφι μας.

...και μια εξήγηση

Η λέξη συμφωνία αναφέρεται σε ένα μουσικό έργο γραμμένο για μεγάλο σύνολο οργάνων και αποτελείται συνήθως από τέσσερα μέρη. Όταν λέμε συμφωνική ορχήστρα, εννοούμε μια ορχήστρα που παίζει όχι μονο συμφωνίες αλλά μια μεγάλη ποικιλία μουσικών έργων.

Μπορούμε να καταλάβουμε την κλασική μουσική; Είναι διασκεδαστική;

Και στα δυο ερωτήματα απαντάμε: Αναμφισβήτητα ΝΑΙ.

Τα παλαιότερα χρόνια στις χώρες της Ευρώπης πολλοί άνθρωποι πήγαιναν να ακούσουν την εκτέλεση ενος μουσικού έργου, μιας όπερας, μιας συμφωνίας. Πήγαιναν ακριβώς όπως πάμε εμείς σήμερα για να ακούσουμε τους αγαπημένους μας τραγουδιστές ή για να παρακολουθήσουμε μια συναυλία ροκ μουσικής. Ακουγαν ωραίες μελωδίες και έβλεπαν τους αγαπημένους τους συνθέτες, τραγουδιστές, μαέστρους και μουσικούς να παίζουν τα διάφορα μουσικά

21.2 Γιώργος Ιωάννου, Συμφωνία Σιωπούντων Ήχων. Λάδι σε λινό.

Η συμφωνική ορχήστρα αποτελείται από πολλά όργανα με διαφορετικά και ποικίλα ηχοχρώματα. Είναι σαν μια τεράστια ζωγραφιά με πολλά χρώματα.

Ακουσε προσεκτικά ένα μουσικό απόσπασμα από το έργο «Αρης» από τους Πλανήτες του Χολστ (G. Holst).

Προσπάθησε να ξεχωρίσεις τα διάφορα ηχοχρώματα. Πάρε χρώματα και μεταμόρφωσε το μουσικό αυτό απόσπασμα σε ένα ζωγραφικό πίνακα. Αφησε τη φαντασία σου ελεύθερη. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Μπορείς να ζωγραφίσεις ένα απλό μοτίβο του αποσπάσματος που άκουσες ή και ολόκληρο το μουσικό απόσπασμα.

Χωριστείτε σε τρεις ομάδες και πάρτε τρία μεγάλα κομμάτια χαρτί του μέτρου. Πάρτε και μεγάλα μακριά πινέλα που θα γίνουν η προέκταση του χεριού σας. Θα ακούσετε τρια διαφορετικά αποσπάσματα: το «Ξωτικά» από το έργο Εικόνες από μια έκθεση του Μουσοργκσκι (M. Musorgski), το «Χορωδιακό αλληλούια» από το έργο Μεσσία του Χέντελ (G. F. Handel) και το «Απολιθώματα» από το έργο Καρναβάλι των ζώων του Σαιν-Σανς (C. Saint-Sans).

Θα ακούσετε αρχικά όλα τα αποσπάσματα για μια πρώτη γνωριμία και μετά θα ακούτε το καθένα ξεχωριστά. Η πρώτη ομάδα θα στρώσει στο πάτωμα ένα μεγάλο κομμάτι χαρτί, ο καθένας θα πάρει ένα πινέλο και θα το βουτήξει στο χρώμα της επιλογής του.

Όταν αρχίσει η μουσική από το πρώτο απόσπασμα,

Μια πιο πρακτική αλλά λιγότερο εντυπωσιακή παραλλαγή του παιχνιδιού αυτού είναι να ζωγραφίζει κάθε μαθητής/τρια χωριστά σε ένα μικρότερο χαρτί και όχι στο μεγάλο χαρτί στο πάτωμα.

Η μικρή κοινωνία της μεγάλης ορχήστρας

Μια ορχήστρα είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας. Τα μέλη της είναι άνθρωποι με μεγάλες διαφορές αλλά και αρκετά κοινά στοιχεία που θα πρέπει να συνυπάρξουν αλλά και να δημιουργήσουν. Πολλοί νομίζουν ότι πρόκειται για μια μεγάλη ευχάριστη παρέα. Ναι, παίζουν μουσική, αλλά στην ουσία εργάζονται πολύ κοντά ο ένας στον άλλον και όχι πάντα κάτω απ' τις καλύτερες συνθήκες. Ατέλειωτες ώρες πρόβας, συναυλίες, άγχος, επαγγελματική ανασφάλεια, όπως σε κάθε σύγχρονη απαιτητική δουλειά. Και από πάνω τους; Ο μαέστρος! Ο άνθρωπος που πρέπει να διευθύνει, να καθοδηγεί και να εμπνέει όλους τους μουσικούς ώστε να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους.

Χωριστείτε σε ομάδες και συλλέξτε πληροφορίες για το πώς μπορεί να συσταθεί, να οργανωθεί και να συντηρηθεί μια ορχήστρα, για το πώς διοικείται, πώς προσλαμβάνει μουσικούς, μαέστρο κ.λπ. Στη συνέχεια, σαν θεατρικό δρώμενο, μοιράστε ρόλους ώστε να έχετε στην τάξη σας τη μικρογραφία μιας συμφωνικής ορχήστρας. Η ορχήστρα αυτή μπορεί να προετοιμάζεται για συναυλία και να κάνει πρόβα, μπορεί να διενεργεί ακροάσεις για την πρόσληψη νέων μουσικών η κάποιοι μουσικοί και ο μαέστρος να διαφωνούν για καλλιτεχνικά και άλλα θέματα...

Προσοχή όμως! Μη δώσετε το ρόλο του μαέστρου σε κάποιο νευρικό συμμαθητή σας!

21.3 Καρικατούρες του Γκέραρντ Χόφνουνγκ