Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή (ΣΤ Δημοτικού): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

........................

........................

........................

........................

ΕΝΟΤΗΤΑ Α': Η οικογένεια

Ρόλοι, δικαιώματα και υποχρεώσεις

των μελών της οικογένειας

Πυρηνική οικογένεια Πολύτεκνη οικογένεια

Μονογονεική οικογένεια Πολύτεκνη και Διευρυμένη οικογένεια

Με ποια από τις παραπάνω οικογένειες μοιάζει η δική σου;

Ποια κοινά χαρακτηριστικά και ποιες διαφορές μπορούμε να διακρίνουμε ανάμεσα στις οικογένειες που εικονίζονται;

Εικόνα

Α. Η μορφή της οικογένειας

Η οικογένεια αποκτά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ανάλογα με το κοινωνικό περιβάλλον, τις οικονομικές δυνατότητες, την παράδοση, τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής. Το βασικότερο χαρακτηριστικό είναι η μορφή της. Παλαιότερα, η πιο διαδεδομένη μορφή οικογένειας ήταν η διευρυμένη, στην οποία μαζί με τους γονείς και τα παιδιά ζούσαν ο παππούς και η γιαγιά. Στις σύγχρονες κοι-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: Ρόλοι, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μελών της οικογένειας

νωνίες, η πιο συνηθισμένη μορφή οικογένειας είναι η πυρηνική που αποτελείται από τους γονείς και τα παιδιά. Η οικογένεια μπορεί να είναι επίσης πολύτεκνη (με πολλά παιδιά), μονογονεϊκή (τα παιδιά ζουν με τον ένα γονέα).

Είπαμε ότι στην εποχή μας η πιο συνηθισμένη μορφή οικογένειας είναι η πυρηνική. Γιατί νομίζεις ότι συμβαίνει αυτό;

Β. Ρόλοι και οργάνωση

Για να λειτουργήσει ομαλά μια οικογένεια, τα μέλη της υιοθετούν και μοιράζονται διαφορετικούς ρόλους και τρόπους συμπεριφοράς. Οι γονείς φροντίζουν τα παιδιά τους και προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες τους. Τα παιδιά με τη σειρά τους, φέρονται με σεβασμό και αγάπη στους γονείς τους, αναγνωρίζουν τις προσπάθειές τους και τους βοηθούν όσο και όπου μπορούν.
Τα μέλη της οικογένειας έχουν και άλλους ρόλους στη ζωή τους. Οι γονείς μπορεί να είναι ταυτόχρονα και εργαζόμενοι, μέλη συλλόγων κ.ά. Τα παιδιά είναι μαθητές και παράλληλα μπορεί να αποτελούν μέλη αθλητικών ομάδων κ.ά.

Εικόνα

Σε ποια μορφή οικογένειας αναφέρεται ο Δικαιόπολις; Ποιοι είναι οι ρόλοι των μελών στην οικογένεια που μας περιγράφει;

Νομίζεις ότι ισχύει το ίδιο και σήμερα για τα μέλη της οικογένειας;

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
Το άτομο και η οικογένεια

ΕΝΟΤΗΤΑ Α': Η οικογένεια

Στον παρακάτω πίνακα συμπληρώνω τα μέλη της οικογένειάς μου και ορισμένες από τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τους ρόλους, τους οποίους μπορεί να έχει ο κάθε ένας. Για παράδειγμα: Εγώ διαβάζω, παρακολουθώ τα μαθήματά μου κτλ., η μητέρα φροντίζει για τις καθημερινές ανάγκες κτλ.

Γ. Δικαιώματα και υποχρεώσεις

Εικόνα

Συζητάμε για τους κανόνες που είναι απαραίτητοι σε μια οικογένεια, ώστε να λειτουργεί αρμονικά.

Για να εξασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της οικογένειας, τα μέλη της πρέπει να τηρούν συγκεκριμένους κανόνες συμπεριφοράς. Οι κανόνες ρυθμίζουν συνήθως αυτά που πρέπει να κάνει ή να αποφεύγει το κάθε μέλος της οικογένειας. Μέσα στην οικογένεια, τα μέλη της έχουν δικαιώματα, αλλά παράλληλα και υποχρεώσεις. Για παράδειγμα, πρέπει να κάνω ησυχία, όταν διαβάζει ο αδερφός μου. Είναι υποχρέωση για μένα, αλλά ικανοποιεί και το δικαίωμα του αδερφού μου να διαβάζει με ησυχία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: Ρόλοι, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μελών της οικογένειας

Χωριζόμαστε σε ομάδες και καταγράφουμε κάποια από τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που έχουμε εμείς ως μέλη της οικογένειάς μας.

	ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Έχω δικαιώμα να διαβάζω με ησυχία στο δωμάτιό μου.	ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Έχω υποχρέωση να κάνω ησυχία, όταν κοιμάται κάποιο μέλος της οικογένειάς μου.
	Έχω δικαίωμα να παίζω, όταν τελειώσω τα μαθήματά μου.	Έχω υποχρέωση να μη δημιουργώ προβλήματα, αν οι γονείς μου δεν έχουν χρόνο ή δεν μπορούν να ικανοποιήσουν μια επιθυμία μου.
	...	....
	...	....
	...	....
	...	....
	...	....

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Σε μια οικογένεια ζουν ο πατέρας, η μητέρα και τα δυο παιδιά, ο Γιώργος και η Χριστίνα. Οι γονείς έχουν επιστρέψει από τη δουλειά τους και είναι πολύ κουρασμένοι. Τα παιδιά φωνάζουν, μαλώνουν και ……

Συζητάμε και συμπληρώνουμε το σενάριο (τι γίνεται μετά;)

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε παρόμοιες καταστάσεις;

Μοιραζόμαστε τους ρόλους και παίζουμε το σενάριο.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ

Χαρακτηριστικό στοιχείο της οικογένειας είναι η μορφή της. Yπάρχουν διαφορετικές μορφές οικογένειας ανάλογα με τον αριθμό των μελών της, τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, την παράδοση ενός τόπου, τα ήθη και τα έθιμα. Στη σημερινή εποχή, η πιο συνηθισμένη μορφή οικογένειας είναι η πυρηνική.
Απαραίτητο στοιχείο για την ομαλή λειτουργία της οικογένειας είναι η οργάνωσή της. Τα μέλη της αναλαμβάνουν ρόλους, από τους οποίους προκύπτει και η συμπεριφορά τους. Στην ομαλή λειτουργία της οικογένειας συντελούν και οι κανόνες συμπεριφοράς που πρέπει να τηρούν τα μέλη της.