Θρησκευτικά (ΣΤ Δημοτικού) - ΑΝΕΝΕΡΓΟ: Ηλεκτρονικό Βιβλίο

32. Η λατρεία των Εβραίων στη συναγωγή το Σάββατο

Η συναγωγή ως κέντρο της εβραϊκής κοινότητας
Ο εσωτερικός χώρος της συναγωγής και η τέλεση της λατρείας

Η εβραϊκή συναγωγή

Οι ορθόδοξοι χριστιανοί προσεγγίζουν πάντοτε με σεβασμό και αγάπη όχι μόνο τους ετερόδοξους, αλλά και όσους ανήκουν σε άλλες θρησκείες. Η πρόταση των συμμαθητών μας, του Συμεών και της Δεββώρας, οι οποίοι ανήκουν στην Ιουδαϊκή θρησκεία, ήταν για μας μια καλή ευκαιρία να αποδείξουμε στην πράξη αυτό το σεβασμό μας. Συνοδευόμενοι από το ραβίνο της κοινότητάς τους, ανέλαβαν να μας περιγράψουν το εσωτερικό μιας συναγωγής και τον τρόπο με τον οποίο τελείται εκεί κάθε Σάββατο η λατρεία.
Η παρουσίαση αυτή έγινε πράγματι λίγες ημέρες αργότερα στην τάξη μας. Ο δάσκαλός μας υποδέχτηκε εγκάρδια το ραβίνο της Εβραϊκής κοινότητας. Ο Συμεών και η Δεββώρα είχαν συνεργαστεί για να συγκεντρώσουν το απαραίτητο υλικό (αφίσες, φωτογραφίες, σχεδιαγράμματα κ.λπ.), το οποίο θα μας βοηθούσε να γνωρίσουμε καλύτερα το χώρο λατρείας τους.
Χαρήκαμε πολύ όταν ο ραβίνος μάς εξήγησε ότι η ελληνική λέξη «συναγωγή» χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο ως ονομασία για τον ιουδαϊκό χώρο λατρείας. Συναγωγές υπάρχουν σε πολλά μέρη του κόσμου και βέβαια και στην Ελλάδα, η οποία έχει παράδοση στο σεβασμό των διαφορετικών θρησκευτικών παραδόσεων και αντιλήψεων.
Καθώς οι περισσότεροι από εμάς δεν είχαμε ποτέ επισκεφθεί κάποια συναγωγή, οι πρώτες μας ερωτήσεις δεν άργησαν να διατυπωθούν και είχαν αρχικά σχέση με την αρχιτεκτονική μορφή της. Ο Συμεών μάς εξήγησε ότι είναι ένα κτίριο απλό, συνήθως ορθογώνιο και μας παρουσίασε ένα σχεδιάγραμμα της συναγωγήςτης Ρόδου, μιας από τις πιο ιστορικές συναγωγές στον ελλαδικό χώρο (οικοδομήθηκε το 1577 μ.Χ.).

Εικ. 56^η: Kάτοψη της συναγωγής της Ρόδου.

^* Βλ. Γλωσσάριο

Η Δεββώρα, που είχε αναλάβει να μας μιλήσει για τον εσωτερικό χώρο της συναγωγής, μας περιέγραψε τη συγκεκριμένη συναγωγή. Μέσα σ' αυτήν υπάρχουν:
α) Η «θήκη» ή «κιβωτός», όπου τοποθετούνται τα ιερά κείμενα, στον ανατολικό τοίχο της συναγωγής.
β) Το βήμα ή «άμβωνας» στο κέντρο της αίθουσας, πάνω στον οποίο στέκεται αυτός που απαγγέλλει τις προσευχές ή διαβάζει τις Γραφές.
γ) Οι λυχνίες, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει η επτάφωτος λυχνία, που αποτελεί απαραίτητο ιερό σκεύος για κάθε συναγωγή.
δ) Καθίσματα για τους πιστούς.

Στο χώρο της συναγωγής συγκεντρώνονται τα μέλη της ιουδαϊκής κοινότητας, μελετούν τις Γραφές και λατρεύουν το Θεό, χωρίς όμως να προσφέρουν θυσίες, όπως συνήθιζαν στο παρελθόν. Στις μέρες μας, έχουν προστεθεί διάφορες κοινωνικές ή φιλανθρωπικές δραστηριότητες, ανάλογα με τις ανάγκες των μελών κάθε κοινότητας.

Οι σπουδαιότερες γιορτές των Εβραίων, αλλά και το Σάββατο, που είναι η ιερή τους μέρα, γιορτάζονται πάντοτε στη συναγωγή. Η ιερή ακολουθία χωρίζεται:
α) Στην ανάγνωση των Γραφών.
β) Στο κήρυγμα.
γ) Στην προσευχή, που συνδέεται και με την απαγγελία διάφορων ψαλμών.

Στην Ελλάδα, εκτός από τη συναγωγή της Ρόδου, υπάρχουν και άλλες ιστορικές συναγωγές, όπως αυτές της Δήλου, της Αίγινας, των Ιωαννίνων αλλά και της Θεσσαλονίκης. Στις συναγωγές της Θεσσαλονίκης κήρυξε και ο απόστολος Παύλος.

Εικ. 57^η: Η επτάφωτος λυχνία.

^* Βλ. Γλωσσάριο

Ο εσωτερικός χώρος της συναγωγής

Η λατρεία του Θεού στη συναγωγή

Την εποχή εκείνη σε αρκετές συναγωγές η λατρεία γινόταν στην ελληνική γλώσσα και έτσι πολλοί είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τις αλήθειες της Βίβλου και να προετοιμαστούν για τη συνάντηση με τον αληθινό Θεό. Γι' αυτό άλλωστε ο απόστολος Παύλος πήγαινε στις συναγωγές σε κάθε πόλη που επισκεπτόταν, αφού εκεί υπήρχε πρόσφορο έδαφος για να βρει απήχηση το χριστιανικό Ευαγγέλιο.
Ο φίλος μας ο Συμεών, μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης της συναγωγής μάς κάλεσε όλους να παρευρεθούμε στην τελετή της θρησκευτικής ενηλικίωσής του. Όπως μας είπε, όταν ένα αγόρι συμπληρώσει το 12ο έτος παρουσιάζεται στη συναγωγή. Εκεί, σε μία ειδική τελετή, απαγγέλλει δημόσια ένα σχετικό απόσπασμα από τις ευχές της Πεντατεύχου. Από εκείνη την ημέρα έχει την υποχρέωση και την ευθύνη της τήρησης των εντολών του Νόμου και ονομάζεται «Yιός της Διαθήκης».

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

«Yψώνω τους οφθαλμούς μου προς τα όρη˙ από πού θα έλθη η βοήθειά μου; Η βοήθειά μου έρχεται από τον Κύριο, το δημιουργό του ουρανού και της γης. Δεν θα επιτρέψη να σαλευθή ο πους σου, μηδέ θα νυστάξη ο φύλαξ σου. Ιδού δεν θα νυστάξη μηδέ θα αποκοιμηθή ο φύλαξ του Ισραήλ. Ο Κύριος είναι φύλαξ σου, ο Κύριος είναι εις την δεξιάν σου ως προστατευτική σκιά σου. Την ημέρα ο ήλιος δεν σε βλάπτει μηδέ η σελήνη την νύκτα. Ο Κύριος σε φυλάττει από παντός κακού˙ φυλάττει την ψυχήν σου. Ο Κύριος φυλάττει την αναχώρησίν σου και την επιστροφήν σου από τούδε και δια παντός».

Εβραϊκό Προσευχολόγιο, ψαλμός ΡΚ΄

Ερωτήσεις - Ασκήσεις

1. Ποιες είναι οι αντίστοιχες λέξεις ή φράσεις;

• ραβίνος	βήμα
• άμβωνας	τόπος συγκέντρωσης
• Σάββατο	διδάσκαλος του Νόμου
• συναγωγή	ιερή ημέρα
• επτάφωτος λυχνία	ιερό αντικείμενο

2. Τι είναι η επτάφωτος λυχνία και πού χρησιμοποιείται;

3.Αν στην περιοχή που ζείτε υπάρχει μια συναγωγή, δώστε περισσότερα στοιχεία στους συμμαθητές σας σχετικά με αυτήν.