Θρησκευτικά (ΣΤ Δημοτικού) - ΑΝΕΝΕΡΓΟ: Ηλεκτρονικό Βιβλίο

31. Μια πρώτη γνωριμία με τους Ευαγγελικούς χριστιανούς (Προτεστάντες)

Η διάσπαση της δυτικής χριστιανοσύνης
Ιδιαίτερα στοιχεία της Θείας Λειτουργίας σε προτεσταντικό ναό

Μετά το σχίσμα του 1054 μ.Χ. διαμορφώνεται στη Δύση η ταυτότητα του Ρωμαιοκαθολικισμού, ο οποίος έμελλε να κυριαρχήσει και να επιδράσει καθοριστικά στη ζωή και στον πολιτισμό της για πολλούς αιώνες. Οι σταυροφορίες, οι κοσμικές διεκδικήσεις του Πάπα, η βαθμιαία απομάκρυνση από την Παράδοση της ενωμένης Εκκλησίας, οδήγησαν τη Δυτική Εκκλησία σε κρίσεις και αδιέξοδα. Οι αντιδράσεις σ' αυτήν την κατάσταση, αδύναμες στην αρχή, πλήθυναν ιδίως από το 15ο αιώνα και μετά.
Κατά τον 16ο αιώνα κορυφώνεται η αντίσταση απέναντι στον Παπισμό* με αφορμή τα συγχωροχάρτια* (αφέσεις). Το 1517 μ.Χ. ξεκινά το κίνημα της Μεταρρύθμισης, το οποίο θα οδηγήσει στη διάσπαση του Δυτικού Χριστιανισμού. Οι τρεις μεγάλοι μεταρρυθμιστές ήταν ο Μαρτίνος Λούθηρος, ο Ούλριχ Ζβίγγλιος και ο Ιωάννης Καλβίνος. Η αρχική προσπάθειά τους να αλλάξουν τα κακώς κείμενα στην Εκκλησία, είχε απρόβλεπτες συνέπειες, που συνδέονταν με τη γενικότερη κοινωνική και πολιτική κατάσταση της εποχής. Η Μεταρρύθμιση άλλαξε το πρόσωπο της Ευρώπης ριζικά, αφού εκτός από τους Ρωμαιοκαθολικούς, δημιουργήθηκαν αρκετές προτεσταντικές Ομολογίες*. Οι μεγαλύτερες απ' αυτές είναι οι Λουθηρανοί, οι Καλβινιστές, οι Αγγλικανοί, οι Μεθοδιστές, οι Βαπτιστές, οι Πεντηκοστιανοί κ.ά.

Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε περισσότερο τη φυσιογνωμία αυτών των προτεσταντικών Ομολογιών, η δασκάλα μας αποφάσισε να προβάλει στην τάξη μια βιντεοταινία που παρουσίαζε την τέλεση της κυριακάτικης Θείας Λειτουργίας σε έναν προτεσταντικό ναό. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, ενημερωθήκαμε για τη μορφή και το περιεχόμενο της προτεσταντικής Θείας Λειτουργίας και επισήμαναμε τις ουσιαστικές διαφορές της από την ορθόδοξη λατρεία και παράδοση.
Συγκεκριμένα, όπως παρατηρήσαμε:
• Στο εσωτερικό του προτεσταντικού ναού υπήρχε ελάχιστος διάκοσμος. Η απουσία των εικόνων, του τέμπλου και η απλότητα του χώρου δεν είχαν καμία σχέση με τους πλούσιους συμβολισμούς και την πνευματική ανάταση που δημιουργεί ο βυζαντινός ναός. Το μοναδικό σύμβολο που κυριαρχούσε ήταν ο σταυρός.
• Το κήρυγμα του Θείου Λόγου από τον πάστορα* καταλάμβανε κεντρική θέση στη Θεία Λειτουργία. Όπως άλλωστε διδάσκει

^* Βλ. Γλωσσάριο

Οι αυθαιρεσίες της παπικής εξουσίας μεγαλώνουν το χάσμα

Η Μεταρρύθμιση

Η προτεσταντική Θεία Λειτουργία

Ιδιαίτερα στοιχεία της προτεσταντικής Θείας Λειτουργίας

Εικόνα

Εικ. 55^η: O Mαρτίνος Λούθηρος. Έργο του Lucas Cranach, 16ος αι. μ.X.

ο Προτεσταντισμός, η Αγία Γραφή είναι η μοναδική πηγή της χριστιανικής πίστης («μόνο η Γραφή»). Η Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας δεν έχει για τους προτεστάντες ιδιαίτερη αξία.
• Στη Λειτουργία που παρακολουθήσαμε δεν υπήρχε Θεία Μετάληψη, γιατί η Θεία Λειτουργία συνήθως μόνο μια Κυριακή κάθε μήνα συνδυάζεται με την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας και τη Θεία Μετάληψη.
• Η μουσική και το ομαδικό εκκλησιαστικό άσμα έχουν μεγάλη σημασία στις ακολουθίες. Στην επένδυση της προτεσταντικής Θείας Λειτουργίας με άσμα και εκκλησιαστικό όργανο η συμβολή του Λουθήρου υπήρξε μεγάλη.

• Σε κάθε κάθισμα υπήρχε για τον πιστό ένα μικρό βιβλίο, το οποίο περιείχε διάφορα μελοποιημένα άσματα και ψαλμούς για κάθε περίσταση. Όταν άρχιζε να παίζει το αρμόνιο οι πιστοί άνοιγαν το βιβλίο στη σελίδα που εμφανιζόταν σ' έναν πίνακα και έψελναν όλοι μαζί.

Η δασκάλα μας έκλεισε την παρουσίασή της υπενθυμίζοντάς μας, ότι εδώ και πολλές δεκαετίες διεξάγεται διάλογος μεταξύ Ορθοδοξίας και Προτεσταντισμού, ο οποίος συμβάλλει στην προσέγγιση των χριστιανών.

Κήρυγμα σε προτεσταντικό ναό.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

«Ο χριστιανός είναι ελεύθερος κύριος των πάντων και δεν είναι υποτελής σε κανέναν. Ο χριστιανός είναι πρόθυμος υπηρέτης των πάντων και υποτελής στον καθένα».
M. Luther, Von der Freiheit eines Christenmenschen (1520)
«Με την πίστη και την αγάπη, ο χριστιανός βρίσκεται ανάμεσα στο Θεό και τον πλησίον ως ένα όργανο, το οποίο από επάνω δέχεται και από κάτω διανέμει. Μοιάζει με ένα δοχείο ή ένα σωλήνα, διαμέσου του οποίου τα νάματα των αγαθών του Θεού ρέουν ακατάπαυστα προς τους άλλους ανθρώπους».
M. Luther, Kirchenpostille (1522), Epistel in der Früh-Christmesse, Tit. 3, 4-7

Ερωτήσεις - Ασκήσεις

1. Nα χαρακτηρίσετε με την ένδειξη Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ), τις παρακάτω προτάσεις:

Tο κίνημα της Mεταρρύθμισης ξεκίνησε τον 14ο αιώνα
Δύο από τις μεγαλύτερες προτεσταντικές Ομολογίες είναι οι Καλβινιστές και οι Πεντηκοστιανοί.
Στην προτεσταντική θεολογία η Ιερά Παράδοση είναι ισάξια με την Αγία Γραφή.
Πάστορας ονομάζεται ο προτεστάντης ιερέας.
Στους προτεσταντικούς ναούς κυριαρχεί το σύμβολο του Σταυρού.

2. Ποιες αντιλήψεις ή συμπεριφορές ώθησαν κάποιους ανθρώπους να εναντιωθούν στον Ρωμαιοκαθολικισμό; Προσπαθήστε να εξηγήσετε για ποιους λόγους αντέδρασαν.

3. Διάφορες προσωπικότητες του σύγχρονου Προτεσταντισμού ανέπτυξαν μια πλούσια κοινωνική προσφορά. Ανάμεσά τους μπορούμε να διακρίνουμε τον Άλμπερτ Σβάιτσερ, τον Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, τον Ντέσμον Τούτου και άλλους. Αφού βρείτε πληροφορίες για κάποιον από αυτούς, να κάνετε μια παρουσίασή του στην τάξη.