Θρησκευτικά (ΣΤ Δημοτικού) - ΑΝΕΝΕΡΓΟ: Ηλεκτρονικό Βιβλίο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ'

ΕΤΕΡΟΔΟΞΟΙ ΚΑΙ ΑΛΛΟΘΡΗΣΚΟΙ

Εικ. 52^η: Η προσκύνηση των ποιμένων, Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (Ελ Γκρέκο, 1541-1614).

30. Μια πρώτη γνωριμία με τους Ρωμαιοκαθολικούς χριστιανούς

Οι Ρωμαιοκαθολικοί έχουν τη δική τους ιδιαίτερη λατρευτική παράδοση
Στην Ελλάδα υπάρχουν κοινότητες Ρωμαιοκαθολικών χριστιανών με τους δικούς τους ναούς και τις χαρακτηριστικές τους θρησκευτικές παραδόσεις

Μια πρώτη γνωριμία με το Ρωμαιοκαθολικισμό

Ένα πρωινό του Απριλίου όλη η τάξη είχε συγκεντρωθεί στην οδό Πανεπιστημίου μπροστά στον ιερό ναό του Αγίου Διονυσίου. Η μέρα αυτή ήταν ξεχωριστή, διότι με πρωτοβουλία της δασκάλας μας, για πρώτη φορά θα επισκεπτόμασταν ένα ρωμαιοκαθολικό ναό.
Την αφορμή γι' αυτή την επίσκεψη έδωσε ένα περιστατικό, το οποίο συνέβη την προηγούμενη εβδομάδα στην τάξη. Ο Στέφανος είχε περάσει τις διακοπές του Πάσχα στη Ρώμη και γεμάτος ενθουσιασμό μάς έδειχνε τις φωτογραφίες που είχε τραβήξει. Πραγματικά όλη η Ρώμη έμοιαζε με ένα ανοιχτό μουσείο, αλλά το πιο εντυπωσιακό θέαμα ήταν το Βατικανό. Ο καθεδρικός* ναός του Αγίου Πέτρου με τις ατελείωτες κιονοστοιχίες στον προαύλιο χώρο και το επιβλητικό εσωτερικό, μας είχε στην κυριολεξία καθηλώσει. Ο ναός αυτός έμοιαζε βέβαια με τους ναούς μας, είχε όμως και τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Γι' αυτές τις διαφορές ρωτήσαμε τη δασκάλα μας, η οποία μας πρότεινε να επισκεφτούμε ένα ρωμαιοκαθολικό ναό.

Εικ. 53^η: H πλατεία του Aγίου Πέτρου στο Βατικανό.

Όταν έφτασε η ώρα της επίσκεψης μπήκαμε στο ναό του αγίου Διονυσίου με απόλυτη ησυχία και τάξη, όπως μας υπέδειξε η δασκάλα. Ο ιερέας του ναού μάς υποδέχτηκε εγκάρδια και μας μίλησε για την Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα, για την ιστορία της, για τις λατρευτικές της εκδηλώσεις και για τις θρησκευτικές παραδόσεις των Ελλήνων Καθολικών. Όταν βγήκαμε στο προαύλιο το λόγο πήρε ο Πέτρος:

^* Βλ. Γλωσσάριο
^*^* κιονοστιχίες: σειρά από κολόνες σε κανονικές μεταξύ τους αποστάσεις

- Κυρία, γιατί οι εικόνες του ναού του Αγίου Διονυσίου είναι διαφορετικές από τις δικές μας;
- Οι Ρωμαιοκαθολικοί χριστιανοί έχουν τη δική τους αγιογραφική παράδοση, η οποία έχει επηρεαστεί αρκετά από την κοσμική ζωγραφική. Η βυζαντινή αγιογραφία έχει μια ξεχωριστή τεχνοτροπία και θεολογία και εκφράζει με μοναδικό τρόπο το πνεύμα της Ορθοδοξίας.
- Παρατήρησα, κυρία, ότι ο ιερέας δεν είχε γενειάδα, όπως οι δικοί μας, είπε ο Παύλος.
- Οι ρωμαιοκαθολικοί ιερείς δε διαφέρουν από τους δικούς μας μόνο σε αυτό, απάντησε η δασκάλα. Δεν κυκλοφορούν με ράσα έξω από το ναό και είναι όλοι υποχρεωτικά άγαμοι.
- Και τι είναι η Όστια, στην οποία αναφέρθηκε ο ιερέας; ρώτησε η Νεφέλη.
- Η Όστια είναι η Θεία Κοινωνία των Ρωμαιοκαθολικών. Οι πιστοί τους δεν κοινωνούν με τη λαβίδα σώμα και αίμα Χριστού από το Άγιο Ποτήριο, αλλά ο ιερέας βάζει στο στόμα του κάθε πιστού την Όστια, τον καθαγιασμένο άζυμο άρτο.
- Και πώς χρησιμοποιείται το εκκλησιαστικό μουσικό όργανο, που μας έδειξε ο ιερέας, ρώτησε η Μελίνα;
- Το εκκλησιαστικό μουσικό όργανο, που είναι ένας είδος αρμονίου, χρησιμοποιείται σε όλες τις ακολουθίες των Ρωμαιοκαθολικών και των Προτεσταντών. Μεγάλοι συνθέτες έχουν συνθέσει μοναδικές μελωδίες εκκλησιαστικής μουσικής ειδικά για τέτοια όργανα.

- Σε ποια μέρη της Ελλάδας υπάρχουν κοινότητες Ρωμαιοκαθολικών, ρώτησε ο Κώστας.
- Οι περισσότεροι Ρωμαιοκαθολικοί ζουν στις Κυκλάδες, στα Επτάνησα και στην Αθήνα, απάντησε η δασκάλα.
- Κυρία, μπορούμε να επισκεφτούμε και έναν προτεσταντικό ναό;
- Στο επόμενο μάθημά μας θα σας προβάλω μια βιντεοταινία για έναν προτεσταντικό ναό. Τότε θα μάθετε αρκετά και για αυτό το κομμάτι του Χριστιανισμού.
Καθώς απομακρυνόμασταν από τον Άγιο Διονύσιο ευχηθήκαμεοι προσπάθειες επίλυσης των διαφορών μεταξύ Ορθοδοξίας

Εικ. 53η: H πλατεία του Aγίου Πέτρου στο Βατικανό.

και Καθολικισμού να καρποφορήσουν και η χριστιανοσύνη να ξαναβρεί τη χαμένη ενότητά της στη βάση της αρχαίας αδιαίρετης Παράδοσης.

^* άζυμος άρτος: άρτος που παρασκευάζεται χωρίς προζύμι

Στοιχεία της λατρείας των Ρωμαιοκαθολικών

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

«Η Ανατολή και η Δύση μπορούν να συναντηθούν και να καταλάβουν η μια την άλλη μόνο αν θυμηθούν την αρχική τους συγγένεια στο κοινό παρελθόν. Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνουν είναι να καταλάβουν καλά ότι, παρ' όλες τις ιδιομορφίες τους, Ανατολή και Δύση ανήκουν οργανικά μαζί στην ενότητα της Χριστιανοσύνης… Είναι κομμάτια ενός κόσμου, μιας Χριστιανοσύνης που, κατά το σχέδιο του Θεού, δεν έπρεπε να είχε διασπαστεί. Η τραγωδία της διαίρεσης είναι το μεγαλύτερο και κρισιμότερο πρόβλημα της χριστιανικής Ιστορίας».

Γεωργίου Φλωρόφσκυ, Θέματα Εκκλησιαστικής Ιστορίας, μτφρ. Π.Πάλλη, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1979, σ. 33-34

Ερωτήσεις - Ασκήσεις

1. Να επισημάνετε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Ρωμαιοκαθολικών που αναφέρονται στο μάθημα.

2. Μπορείτε να συγκεντρώσετε πληροφορίες και φωτογραφίες γνωστών Ρωμαιοκαθολικών ναών;

3. Να συγκεντρώσετε πληροφορίες για τις ομοιότητες και τις διαφορές της Βυζαντινής αγιογραφίας από τη θρησκευτική τέχνη της Δυτικής Εκκλησίας.

4. Να κάνετε τις παρακάτω αντιστοιχίες:

– Καθεδρικός ναός Αγίου Πέτρου	– άζυμος άρτος
– Έλληνες Ρωμαιοκαθολικοί	– άγαμοι
– Όστια	– Ρώμη
– κληρικοί	– Κυκλάδες, Επτάνησα, Αθήνα