Θρησκευτικά (ΣΤ Δημοτικού) - ΑΝΕΝΕΡΓΟ: Ηλεκτρονικό Βιβλίο

27. Η Ορθοδοξία στην Ελλάδα

Η Ορθοδοξία διασώζει ακέραιη την πίστη της Εκκλησίας
Η συνάντηση και σύνθεση Χριστιανισμού και Ελληνισμού αποτέλεσε τη βάση της διαμόρφωσης της νεοελληνικής ταυτότητας
Οι Ορθόδοξες ελληνικές κοινότητες σε ολόκληρο τον κόσμο διατηρούν και μεταδίδουν την αυθεντική ελληνορθόδοξη παράδοση

Έχουμε μάθει ότι με το μεγάλο σχίσμα (1054 μ.Χ.) η Χριστιανοσύνη διασπάστηκε. Από τότε η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ανατολής και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία της Δύσης ακολούθησαν τη δική τους χωριστή πορεία. Το 16ο αιώνα επήλθε η διάσπαση του δυτικού Χριστιανισμού με την εμφάνιση του Προτεσταντισμού. Τι εννοούμε, όμως, όταν κάνουμε λόγο για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ποια είναι τα χαρακτηριστικά της και σε τι διαφέρει από τις άλλες χριστιανικές εκκλησίες;
Ορθοδοξία σημαίνει ορθή δόξα (= ορθή δοξασία, ορθή γνώμη), δηλαδή ορθή πίστη στο Θεό. Είναι η πίστη που διασώζεται ακέραιη μέσα στη ζωή της εκκλησιαστικής κοινότητας από την εποχή των Αποστόλων μέχρι σήμερα. Η ορθή πίστη συνδέεται άρρηκτα με την ορθή πράξη (ορθοπραξία), με το ορθόδοξο ήθος, το οποίο είναι ήθος εκκλησιαστικό, αγαπητικό και ασκητικό. Η λέξη Ορθοδοξία σημαίνει όμως και ορθή δοξολογία, δηλαδή ορθή λατρεία του Τριαδικού Θεού. Στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας μας βιώνεται ολόκληρο το Μυστήριο της σωτηρίας και η πορεία προς τη Βασιλεία του Θεού.
Ο Χριστιανισμός από πολύ νωρίς συνδέθηκε αναπόσπαστα με τον ελληνικό πολιτισμό. Η σύνδεση αυτή παίρνει μια ξεχωριστή μορφή και έκφραση στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στα οποία διαμορφώνεται η ιδιαίτερη ταυτότητα της Ορθοδοξίας.

Στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας η συμβολή της Ορθοδοξίας για τη διάσωση του Ελληνισμού ήταν καθοριστική. Η Εκκλησία, αντιμέτωπη με σοβαρότατα προβλήματα, όπως ήταν οι εξισλαμισμοί, η προπαγάνδα των Ρωμαιοκαθολικών και των Προτεσταντών μισσιονάριων, η έλλειψη παιδείας και πολλά άλλα, κατάφερε να διατηρήσει αλώβητη την ορθόδοξη πίστη, αλλά και να συμβάλλει αποφασιστικά στην απελευθέρωση του Γένους. Γι' αυτό στη συνείδηση των περισσότερων Ελλήνων η πορεία του Ελληνισμού συνδέεται αναπόσπαστα με την Ορθοδοξία.
Αναμφισβήτητα, η Ορθοδοξία έχει διαμορφώσει τη σύγχρονη νεοελληνική ταυτότητα και αποτελεί και σήμερα αστείρευτη πηγή, από την οποία η ελληνική κοινωνία μπορεί να αντλήσει δύναμη και προσανατολισμό για το μέλλον.

^* Βλ. Γλωσσάριο

Τα χαρακτηριστικά της Ορθοδοξίας

Ορθοδοξία και Ελληνισμός

Ο ιεραποστολικός χαρακτήρας της Oρθόδοξης Εκκλησίας

Έλληνες Ορθόδοξοι σε όλο τον κόσμο

Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας δεν διαφύλαξε απλώς την αλήθεια του Ευαγγελίου, αλλά, μέσα από δύσκολες πολλές φορές συνθήκες προσπάθησε να τη μεταδώσει σε άλλους λαούς, αναπτύσσοντας μεγάλη ιεραποστολική δράση. Δύο σημαντικοί σταθμοί στην ιεραποστολική δράση της Εκκλησίας μας είναι ο 9ος αιώνας, ο αιώνας του εκχριστιανισμού των Σλάβων και ο 20ός αιώνας, κατά τον οποίο η Ορθοδοξία διαδίδεται στις πέντε Ηπείρους. Η Εκκλησία της Ελλάδος γι' αυτό το σκοπό έχει ιδρύσει την Αποστολική Διακονία, έναν οργανισμό που έχει την ευθύνη της εσωτερικής και εξωτερικής ιεραποστολής.

Έλληνες ορθόδοξοι δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα. Σε όλο τον κόσμο ζουν Έλληνες, οι οποίοι με ιδιαίτερο ζήλο αγωνίζονται να διαφυλάξουν την ιδιαίτερη πολιτιστική τους ταυτότητα, διατηρώντας την Ορθόδοξη πίστη, τη γλώσσα, τα έθιμα και τις παραδόσεις της πατρίδας μας. Ο ορθόδοξος ναός με τις λατρευτικές συνάξεις, αποτελεί για την ελληνική ομογένεια, στην Αμερική, στην Ευρώπη, στην Ασία, στην Αφρική, στην Αυστραλία το κέντρο της ζωής της.

Εικ. 43^η: Ορθόδοξοι Έλληνες υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Κυριακή της Ορθοδοξίας στον Καθεδρικό ναό του Αγίου Νικολάου στην Ουάσιγκτον.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

«Στην Τουρκοκρατία εκείνο που μετρούσε πάντοτε ήταν η ορθόδοξη πίστη. Αυτή καθόριζε και εξασφάλιζε τον Ελληνισμό. Έλληνας ήταν όχι εκείνος που απλώς μιλούσε Ελληνικά, αλλά εκείνος που ήταν Ορθόδοξος. Κι όλος ο λαός ταύτισε τα παθήματα και την ανάστασή του με τη θρησκεία του και με τον πολιτισμό του».

Νίκος Ματσούκας, Ελληνορθόδοξη Παράδοση και Δυτικός Πολιτισμός, εκδ. Μήνυμα, Θεσσαλονίκη 1985, σ. 48

Ερωτήσεις - Ασκήσεις

1. Να επισημάνετε τα θεμελιώδη γνωρίσματα της Ορθοδοξίας.

2. Μπορείτε να συγκεντρώσετε πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των ορθόδοξων ελληνικών κοινοτήτων του εξωτερικού; Με ποιο τρόπο προσπαθούν να διατηρήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της θρησκευτικής και πολιτιστικής τους ταυτότητας;

3. Να συγκεντρώσετε στοιχεία για την ορθόδοξη ελληνική ιεραποστολή.

4. Να χαρακτηρίσετε με την ένδειξη Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ) τις παρακάτω προτάσεις.

α) Χαρακτηριστικό γνώρισμα της Ορθοδοξίας είναι η ορθοπραξία.
β) Οι Έλληνες του εξωτερικού διατηρούν την ίδια πίστη με αυτούς που ζουν στην Ελλάδα.
γ) Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει ιεραποστολική δραστηριότητα.
δ) Ο ελληνικός λαός διατήρησε ορισμένα μόνον από τα χαρακτηριστικά της Ορθόδοξης Παράδοσης.

Εικ. 44^η: Ο Όρκος στην Αγία Λαύρα, Θ. Βρυζάκη.