Θρησκευτικά (ΣΤ Δημοτικού) - ΑΝΕΝΕΡΓΟ: Ηλεκτρονικό Βιβλίο

18. Οι αιρέσεις νοθεύουν την αλήθεια

Οι αιρέσεις διαστρέφουν την ορθή διδασκαλία της Εκκλησίας μας
Οι αιρέσεις απειλούν την ενότητα της Εκκλησίας και τη σωτηρία των πιστών
Οφείλουμε να γνωρίζουμε τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας μας και να επαγρυπνούμε για την προστασία της από τον κίνδυνο των αιρέσεων
Οι σύγχρονες αιρέσεις προκαλούν πολλά προσωπικά, οικογενειακά και κοινωνικά προβλήματα

Αιρέσεις: «πληγή» στο σώμα της Εκκλησίας

Αρειανισμός και μονοφυσιτισμός

Εικόνα

Εικ. 28^η: Α΄ Οικουμενική Σύνοδος. Ο Μέγας Κωνσταντίνος περιστοιχισμένος από στρατιώτες και συνοδικούς επισκόπους. Μικρογραφία από χειρόγραφο του 9ου αι.μ.Χ., Verceli, Βιβλιοθήκη Αρχιεπισκοπής.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετώπισε η Εκκλησία μας, ήδη από την εποχή των Αποστόλων, ήταν η νόθευση της διδασκαλίας του Χριστού. Κάποιοι χριστιανοί, είτε επηρεασμένοι από άλλες θρησκείες και φιλοσοφίες είτε γιατί έβαζαν τις δικές τους απόψεις πάνω από την πίστη της Εκκλησίας μας, διέδιδαν διδασκαλίες, που ήταν αντίθετες προς την Αγία Γραφή. Αίρεση είναι αυτή ακριβώς η αλλοίωση των δογμάτων από αυτούς που είτε τα παρερμηνεύουν είτε προσπαθούν να εισαγάγουν στη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας μας ξένες αντιλήψεις.
Η πρώτη μεγάλη αίρεση στην ιστορία του χριστιανισμού ήταν ο αρειανισμός. Ο Άρειος δίδασκε ότι ο Yιός του Θεού δεν είναι αιώνιος, αλλά είναι κτίσμα του Θεού Πατέρα. Η διδασκαλία αυτή παρερμήνευε το μυστήριο της Αγίας Τριάδας. Η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος (Ιούλιος 325 μ.Χ.) καταδίκασε τον Άρειο και τις κακοδοξίες του και ανέδειξε ένα μεγάλο Πατέρα της Εκκλησίας μας, το Μέγα Αθανάσιο.

Μια άλλη μεγάλη κατηγορία αιρέσεων αναφερόταν στον τρόπο με τον οποίο ενώθηκαν οι δύο φύσεις, θεία και ανθρώπινη, στο πρόσωπο του Χριστού. Ο μονοφυσιτισμός ήταν από τις σοβαρότερες αιρέσεις που αμφισβήτησαν την ύπαρξη των δύο φύσεων του Χριστού. Ο αρχιμανδρίτης Ευτυχής δίδασκε ότι η θεία φύση του Χριστού απορρόφησε την ανθρώπινη και την εξαφάνισε. Οι μονοφυσίτες έλεγαν ότι, όπως ακριβώς μια σταγόνα ξυδιού διαλύεται όταν πέσει στον ωκεανό, έτσι και η ανθρώπινη φύση του Χριστού απορροφήθηκε από τη θεϊκή. Ισχυρίζονταν, δηλαδή, ότι ο Χριστός είναι μόνο Θεός και όχι άνθρωπος.
Η Εκκλησία μας με τη σύγκληση της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου διακήρυξε την πίστη της στην αχώριστη ένωση των δύο φύσεων στο ενιαίο πρόσωπο του Χριστού, μιας ένωσης, που έγινε χωρίς αλλοίωση της μίας ή της άλλης φύσης.

^* Βλ. Γλωσσάριο
^*^* κακοδοξία: αιρετική θρησκευτική δοξασία

Οι συνέπειες των αιρέσεων ήταν ανυπολόγιστες. Οι αιρέσεις δίχασαν την Εκκλησία και δημιούργησαν κλίμα φανατισμού. Οι διαμάχες αυτές έδωσαν την αφορμή στο κράτος να επεμβαίνει στις υποθέσεις της Εκκλησίας, χωρίς να δίνει πολλές φορές τις πιο σωστές λύσεις, αλλά κυρίως έκαναν αρκετούς χριστιανούς να χάσουν την ορθή πίστη και να αποκοπούν από το σώμα της Εκκλησίας.
Και σήμερα πολλοί είναι εκείνοι που νοθεύουν τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Απομονώνουν κάποιες φράσεις από την Αγία Γραφή, παραποιούν το νόημά τους και παραπλανούν όσους δεν γνωρίζουν την ορθόδοξη διδασκαλία. Με ποικίλα μέσα, όπως διανομή φυλλαδίων, επισκέψεις σε σπίτια κ.ά. προσεγγίζουν πολλούς χριστιανούς και προσπαθούν να τους προσηλυτίσουν.
Οι πιστοί θα πρέπει να επαγρυπνούν και να μένουν σταθεροί στην ορθόδοξη πίστη και στην Παράδοση της Εκκλησίας μας. Πάνω από όλα, όμως, ο καθένας μας θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι αιρετικοί είναι άνθρωποι που έχουν χάσει το δρόμο της σωτηρίας και ότι έχουμε χρέος να τους βοηθήσουμε να επιστρέψουν στην Ορθοδοξία.

Οι συνέπειες των αιρέσεων

Η αντιμετώπιση των αιρέσεων

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

«…αιρέσεις μεν, τους παντελώς απερρηγμένους, και κατ' αυτήν την πίστιν απηλλοτριωμένους, σχίσματα δε, τους δι' αιτίας τινάς εκκλησιαστι¬κάς, και ζητήματα ιάσιμα, προς αλλήλους διενεχθέντας…».

«…οι αιρέσεις αφορούν αυτούς που είναι ολοκληρωτικά αποκομμένοι και αποξενωμένοι από την ορθή πίστη, ενώ τα σχίσματα αποτελούν εσωτερικές διενέξεις για λόγους εκκλησιαστικούς και ζητήματα που μπορούν να επιλυθούν».
Μέγας Βασίλειος, Προς Αμφιλόχιον, Επιστολή Κανονική Α΄

«…ο αμαρτωλός άνθρωπος αν μόνον φύγοι την μετά των φαύλων αναστροφήν, και τοις δικαίοις συναναστρέφηται, της δικαιοσύνης και της δι' αυτήν κατά ψυχήν σωτηρίας ουκ αστοχήσοι ποτέ».

«…ο αμαρτωλός, μόνο αν αποφύγει τη συναναστροφή με τους κακούς και αρχίσει να συναναστρέφεται με τους δίκαιους, δε θα αστοχήσει ποτέ ως προς τη δικαιοσύνη και τη σωτηρία της ψυχής του».
Γρηγόριος Παλαμάς, Ομιλία ΙΗ΄,
Εις την Κυριακήν των Μυροφόρων

^* προσηλυτίζω: παρασύρω κάποιον να αποδεχτεί τη δική μου θρησκευτική πίστη ή, γενικά, τις ιδέες μου για προσωπικό μου όφελος.

Ερωτήσεις - Ασκήσεις

1. Να συγκεντρώσετε πληροφορίες για τις σύγχρονες αιρέσεις και να συζητήσετε στην τάξη για τον κίνδυνο που αποτελούν για τη ζωή των πιστών.

2. Τι επιπτώσεις έχουν οι αιρέσεις και τα σχίσματα για τη σχέση των μελών μιας κοινωνίας;

3. Αφού διαβάσετε το παράθεμα, να εντοπίσετε τις διαφορές ανάμεσα στα σχίσματα και στις αιρέσεις.

4. Nα χαρακτηρίστε με την ένδειξη Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ) τις προτάσεις που ακολουθούν.

α) Οι αλήθειες της πίστης μας είναι απόλυτα κατανοητές με τη δύναμη της ανθρώπινης λογικής
β) Οι αιρέσεις διχάζουν και διαιρούν την Εκκλησία
γ) Οι αιρέσεις απειλούν τη σωτηρία των πιστών
δ) Οι πιστοί γνωρίζουν τις αλήθειες της πίστης μας και έτσι δεν είναι αναγκαίο να επαγρυπνούν

Οι αιρετικοί με ποικίλα μέσα, όπως διανομή φυλλαδίων, επισκέψεις σε σπίτια κ.ά. προσεγγίζουν πολλούς χριστιανούς και προσπαθούν να τους προσηλυτίσουν.