Θρησκευτικά Ε' Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
|
Κεφάλαιο ΣΤ'
Επίκαιρα
6.1 Ο Μεγαλομάρτυρας Δημήτριος 6.2 O Μέγας Βασίλειος 6.3 Μεγάλη Σαρακοστή: 6.4 O Aπόστολος Πέτρος |
|
6.1 Ο Μεγαλομάρτυρας Δημήτριος
|
||||
|---|---|---|---|---|
Ο Δημήτριος γίνεται διοικητής της Θεσσαλίας
Το 300 μ.Χ. στη Θεσσαλονίκη, ζούσε ο Δημήτριος, αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού, γνωστός για την ευγενική του καταγωγή και τη γενναία ψυχή του. Ο Δημήτριος αγαπούσε τη δικαιοσύνη, ήταν τίμιος και συνδύαζε τη σωφροσύνη με την εμπειρία του γενναίου πολεμιστή. Ο καίσαρας Μαξιμιανός, εκτιμώντας τα προσόντα του, τον έκανε στρατηγό στην περιφέρεια της Θεσσαλίας.
Ο Μαξιμιανός μαθαίνει ότι ο Δημήτριος είναι χριστιανός
Ο Δημήτριος δεν άργησε από τη νέα του θέση να φανερώσει ότι ήταν χριστιανός, αρχίζοντας να διδάσκει σε όσους ήταν μαζί του, την πίστη στο Χριστό. Αυτό το πληροφορήθηκε ο Μαξιμιανός και ζήτησε να τον συλλάβουν αμέσως. Έτσι κι έγινε! Ο Δημήτριος δεν δίστασε να ομολογήσει τη χριστιανική του ιδιότητα και φυλακίστηκε σε ένα υπόγειο λουτρό, υγρό και σκοτεινό. Εκεί, τον συνάντησε κρυφά ο Νέστορας, καλός του φίλος, ο οποίος επρόκειτο να παλέψει με έναν θηριώδη παλαιστή, τον Λυαίο. Ο Δημήτριος σταύρωσε το μέτωπο του Νέστορα και του είπε: «Και τον Λυαίο θα νικήσεις και για το Χριστό θα μαρτυρήσεις». Πραγματικά, κρατώντας μόνο ένα μικρό μαχαίρι, ο Νέστορας νίκησε τον γίγαντα και ομολόγησε μπροστά σε όλους ότι το κατάφερε με τη δύναμη του Χριστού. Ο Μαξιμιανός διέταξε αμέσως τον αποκεφαλισμό του. Τα λόγια του Δημητρίου είχαν βγει αληθινά!
|
||||
Ο μαρτυρικός θάνατος του Αγίου Δημητρίου
Ο αυτοκράτορας, όμως, πληροφορήθηκε ότι ο Νέστορας νίκησε τον
Λυαίο με τη βοήθεια του Δημητρίου. Εξοργισμένος, διέταξε να
σκοτώσουν και τον Δημήτριο, τρυπώντας τον με λόγχες. Αυτό ήταν
και το μαρτυρικό τέλος του Αγίου. Οι χριστιανοί έθαψαν το σώμα
του στην υγρή φυλακή όπου μαρτύρησε. Από τον τάφο του, με
θαυμαστό τρόπο, άρχισε να αναβλύζει
μύρο, με το οποίο γίνονταν πολλά
θαύματα.
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου πρωτοχτίστηκε το 413 μ.Χ., με έξοδα του Λεοντίου, ενός από τους στρατηγούς του Μεγάλου Κωνσταντίνου, επειδή ο Άγιος τον έσωσε από μια θανατηφόρα ασθένεια. Στην περίοδο της τουρκοκρατίας (1490), μετατράπηκε σε τζαμί, ενώ μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (1912), έγινε και πάλι ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα των Βαλκανίων. Στο ναό φυλάσσονται τα ιερά λείψανά του Αγίου, ενώ χιλιάδες προσκυνητές έρχονται από κάθε γωνιά της γης, για να τον τιμήσουν και να πάρουν ευλογία και μύρο από τον τάφο του.
Τα «Δημήτρια», η μεγάλη γιορτή της Θεσσαλονίκης
Στη Θεσσαλονίκη, από τον 12ο αιώνα μ.Χ, διοργανωνόταν από τουςβυζαντινούς ετήσια εμποροπανήγυρη, ώστε να τιμηθεί με λαμπρότητα η μνήμη του Αγίου Δημητρίου. Από τον 14ο αιώνα και μετά, οι εκδηλώσεις αυτές πήραν μια πιο γιορτινή μορφή. Πλήθη εμπόρων από το Βυζάντιο και ολόκληρη την Ευρώπη συμμετείχαν. Μετά την ανακύρηξη του Αγίου Δημητρίου σε
πολιούχο της πόλης, οι εκδηλώσεις αυτές μετονομάστηκαν σε «Δημήτρια» προς
 μουσικής, θέατρο ακι δημοτικοί χοροί, πλουτίζοθν τη ξεχωριστή αυτή γιορτή, δίνοντας ιδιαίτερη λάμψη στην πόλη της Θεσσαλονίκης, τιμώντας και με αυτό τον τρόπο τον πολιούχο και προστάτη της Αγιο Δημήτριο.
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
6.2 Ο Μέγας Βασίλειος
|
|||||
|---|---|---|---|---|---|
Η παιδική ηλικία και οι σπουδές του M. Bασιλείου
Μία από τις σημαντικότερες μορφές της Εκκλησίας μας είναι ο Μέγας Βασίλειος. Είναι ο άγιος, ο οποίος υπήρξε στοργικός πατέρας χιλιάδων ανθρώπων αλλά και δάσκαλος της πίστης μας. Γεννήθηκε το 329/30 στην Καισάρεια της Καππαδοκίας από ευσεβείς γονείς, τον Βασίλειο και την Εμμελία. Είχε άλλα οκτώ αδέλφια. Στην παιδική του ηλικία γνώρισε το Χριστό από τη γιαγιά του τη Μακρίνα. Εκείνη ήταν πολύ ευσεβής κι έμαθε πολλά πράγματα για την πίστη κοντά στον Άγιο Γρηγόριο Νεοκαισαρείας. Τα πρώτα γράμματα ο Βασίλειος τα διδάχθηκε κοντά στον πατέρα του, στη Νεοκαισάρεια του Πόντου, όπου εργαζόταν
Ο Μέγας Βασίλειος ήταν σπουδαίος παιδαγωγός
Ο Μέγας Βασίλειος πίστευε πολύ στη μόρφωση των νέων. Σε μια περίφημη ομιλία του, διδάσκει τους νέους πώς θα αξιοποιούν τα διδάγματα των αρχαίων Ελλήνων, ρητόρων και φιλοσόφων. Έμεινε μάλιστα στην ιστορία γνωστός ως σπουδαίος παιδαγωγός, διότι ασχολήθηκε με τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις τόσο των μαθητών, όσο και των δασκάλων.
|
|||||
|
Οι αγώνες του για την Εκκλησία
Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του, χειροτονήθηκε κληρικός και αργότερα έγινε επίσκοπος Καισαρείας. Με την ιδιότητά του αυτή βοήθησε τον λαό της επαρχίας του αλλά και όλη την Εκκλησία μέσα από πολλές δραστηριότητες. Γράφοντας ομιλίες και λόγους για διάφορα ζητήματα της πίστης μας, αγωνίστηκε να σώσει την Εκκλησία από τους αιρετικούς, οι οποίοι καταδίωκαν παντού τους ορθόδοξους χριστιανούς. Όταν, όμως, οι αιρετικοί θέλησαν να επιστρέψουν στην αληθινή πίστη, πρώτος αυτός τους προστάτεψε. Ήθελε η Εκκλησία να προχωρεί χωρίς μίση και πάθη.
Οι απόψεις του για την κοινωνία
Ο Μέγας Βασίλειος ήθελε ενωμένη την κοινωνία των ανθρώπων. Γι’ αυτό, σε πολλές ομιλίες του διδάσκει την απόλυτη ισότητα μεταξύ των ανθρώπων. Το όραμά του ήταν μια κοινωνία, όπου θα ζουν ευτυχισμένοι μεταξύ τους οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από την πατρίδα, την καταγωγή και την κοινωνική τάξη του καθενός. Κήρυττε, λοιπόν, ότι πρέπει να καταργηθεί η δουλεία και ότι όλοι πρέπει να εργάζονται, ώστε να μπορούν να βοηθούν τους φτωχούς. Ιδιαίτερα για τους πλούσιους, έλεγε ότι, επειδή όλα ανήκουν στον Θεό, οφείλουν να χρησιμοποιούν τον πλούτο τους, έτσι, ώστε να βοηθούν όσους υποφέρουν.
Το κοινωνικό του έργο - Η Βασιλειάδα
Ό,τι δίδασκε το εφάρμοζε και στη ζωή του ως επίσκοπος, προσπαθώντας να παραδειγματίσει έτσι το λαό του. Όταν το 367 ξεκίνησε ένας τρομερός
λιμός στην πόλη του, όπου χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν, ο Mέγας Bασίλειος ανάγκασε τους πλούσιους να ανοίξουν τις αποθήκες τους και να μοιράσουν τα τρόφιμα σε
καταυλισμούς που είχε φτιάξει ο ίδιος, ενώ, ταυτόχρονα, έκανε εράνους και παρακολουθούσε τους αρρώστους με την ιδιότητα του γιατρού. Κανέναν δεν άφησε αβοήθητο. Ούτε τους ειδωλολάτρες, ούτε τους Εβραίους της πόλης! Αλλά και αργότερα, όταν οι εργαζόμενοι σε κάποια ορυχεία του Πόντου αδικήθηκαν, μεσολάβησε στους εργοδότες τους για τα συμφέροντά τους. Φρόντιζε πάντοτε τις χήρες, τους αδικημένους και τα ορφανά. Το μεγάλο του, όμως, έργο ήταν η Βασιλειάδα, μια μικρή πόλη για όλους τους
καταφρονεμένους, όπου, εκτός από το ναό, είχε ξενώνες, νοσοκομείο, λεπροκομείο,
Ο θάνατός του
Οι αγώνες του Μεγάλου Βασιλείου όμως, είχαν επιβαρύνει την υγεία του. Πέθανε το 379, μόλις 49 χρονών. Αν και πάμπτωχος, στην πραγματικότητα έφυγε πλούσιος, διότι οι θησαυροί της καρδιάς του ήταν η πίστη του στο Χριστό και η αγάπη του κόσμου. Την κηδεία του παρακολούθησε όλος ο λαός, εχθροί και φίλοι, θρηνώντας τον Άγιο που χώρεσε στην καρδιά του τη δυστυχία και τα όνειρα του λαού του!
|
||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
6.3 Μεγάλη Σαρακοστή: Προετοιμασία για το Πάσχα
|
|||||
|---|---|---|---|---|---|
Η ζωή του χριστιανού μοιάζει με τη ζωή του αθλητή
Κάθε αθλητής, όταν επιθυμεί να διακριθεί στους αγώνες που παίρνει μέρος, προετοιμάζεται όσο μπορεί καλύτερα, ώστε, όταν φτάσει η κατάλληλη ώρα να είναι έτοιμος. Αθλείται πολύ, προσέχει τη διατροφή του και ζει μετρημένη ζωή. Όπως οι αθλητές, έτσι και η Εκκλησία μας έχει ορίσει διάφορες περιόδους προετοιμασίας για το χριστιανό, ώστε να είναι έτοιμος να ζήσει τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης.
Τη Μεγάλη Σαρακοστή ο χριστιανός προετοιμάζεται για το Πάσχα
Η σπουδαιότερη περίοδος μιας τέτοιας προετοιμασίας είναι η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή Σαρακοστή όπως λέει ο λαός μας. Λέγεται έτσι, επειδή διαρκεί σαράντα μέρες και είναι σημαντική, διότι την περίοδο
Η νηστεία και το νόημά της
Αυτή την περίοδο, η Εκκλησία καλεί τον άνθρωπο στο άθλημα της νηστείας. Νηστεία σημαίνει να αποφεύγουμε τις τροφές που μας αρέσουν, αλλά όχι μόνον αυτό. Δεν έχει αξία να νηστεύουμε από τις τροφές, ενώ την ίδια στιγμή να συμπεριφερόμαστε άδικα και χωρίς αγάπη στο διπλανό μας. Η Εκκλησία, λοιπόν, μας διδάσκει ότι ο άνθρωπος νηστεύει |
|||||
|
Οι ακολουθίες της Εκκλησίας δυναμώνουν
Η Εκκλησία μας γνωρίζει ότι μόνος του ο άνθρωπος δεν μπορεί να τα καταφέρει. Άλλωστε δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να είναι αθλητές! Τα στάδια γεμίζουν από πολλούς θεατές που καμαρώνουν τους λίγους και εκλεκτούς αθλητές, όσους δηλαδή άντεξαν στις σκληρές δοκιμασίες της προπόνησης. Σαν καλή λοιπόν μητέρα, η Εκκλησία βοηθά τον πιστό, προτείνοντάς του τρόπους προσευχής, διότι γνωρίζει ότι χωρίς προσευχή δεν έχει αξία η νηστεία και χωρίς νηστεία δεν έχει δύναμη η προσευχή. Έτσι, εκτός από την ατομική, προβάλλει την κοινή προσευχή που είναι οι ακολουθίες της. Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής υπάρχουν πολλές τέτοιες ακολουθίες και η καθεμιά από αυτές έχει το δικό της νόημα και τη σημασία της. Σημαντικές είναι οι ακολουθίες των Χαιρετισμών, που γίνονται κάθε Παρασκευή απόγευμα και τελειώνουν πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα. Εκεί περιγράφονται οι αρετές της Παναγίας μας, για τις οποίες τη διάλεξε ο Θεός να γίνει μητέρα του Χριστού και μαθαίνουμε πώς να τη μιμηθούμε. Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, όλη τη Μεγάλη Σαρακοστή, έχουμε τη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων με τους κατανυκτικούς της ύμνους.τον άνθρωπο στον αγώνα του
Οι Κυριακές της Ορθοδοξίας και της Σταυροπροσκυνήσεως
Τις πέντε Κυριακές της Μεγάλης Σαρακοστής, η Εκκλησία μας έχει ορίσει να θυμόμαστε σημαντικά γεγονότα της πίστης μας. Γι’ αυτό και ξεκινά με την Κυριακή της Ορθοδοξίας, όπου με αφορμή την καταδίκη των εικονομάχων, γιορτάζουμε την οριστική νίκη της Εκκλησίας κατά των αιρέσεων. Την Τρίτη Κυριακή, όταν έχουμε
Η Εκκλησία, στοργική μητέρα
Όταν ο αθλητής μπαίνει στον στίβο, ο προπονητής του ξέρει ότι του έδωσε όλα τα εφόδια για να επιτύχει στον αγώνα του. Έτσι και η Εκκλησία, σαν στοργική μητέρα, μάς προτείνει να αφήσουμε για λίγο κάποιες από τις ανέσεις μας, ώστε να νιώσουμε αληθινά, τι σημαίνει η θυσία του Χριστού, πάνω στον Σταυρό και να φτάσουμε έτσι προετοιμασμένοι στη χαρά της Ανάστασής του!
|
|||
|
|||||||||
|
6.4 Ο Απόστολος Πέτρος
|
||||
|---|---|---|---|---|
Ο Απόστολος Πέτρος, Πρωτοκορυφαίος μαθητής του Χριστού
Ο Απόστολος Πέτρος ήταν αδερφός του Αποστόλου Ανδρέα. Καταγόταν από τη Βηθσαϊδά και με τον αδελφό του έγιναν οι πρώτοι μαθητές του Κυρίου. Λόγω της σειράς με την οποία ο Χριστός τούς διάλεξε, αλλά και λόγω του έργου και της προσφοράς τους, ονομάστηκαν από την Εκκλησία μας, τιμητικά, Πρωτοκορυφαίοι. Η ζωή του Πέτρου κοντά στο Χριστό
Ο Πέτρος, από την ημέρα της κλήσης του, αφοσιώθηκε στο Χριστό. Ο αυθόρμητος και δυναμικός χαρακτήρας του ήταν πηγή ζωντάνιας και χαράς για τους υπόλοιπους μαθητές. Ο Πέτρος ήταν εκείνος, ο οποίος περπάτησε επάνω στα νερά της λίμνης Γενησαρέτ, επιθυμώντας να δείξει την πίστη του στο Δάσκαλο. Ήταν παρών και στο όρος Θαβώρ, την ώρα της Μεταμόρφωσης του Χριστού.
Ζηλωτής και πείσμων στο έργο του, υπερασπίστηκε το Δάσκαλό του τη στιγμή της σύλληψής του στον κήπο της Γεσθημανή, φτάνοντας στο σημείο να κόψει με το μαχαίρι του το αφτί ενός δούλου, ο οποίος τόλμησε ν’ αγγίξει το Χριστό. Ο Πέτρος συνεχίζει το έργο του Χριστού σε όλο τον κόσμο
Ο Πέτρος έγινε «το στόμα των Αποστόλων», εξαιτίας του λόγου που έβγαλε από το μπαλκόνι του σπιτιού, όπου οι Απόστολοι ήταν κρυμμένοι την ημέρα της Πεντηκοστής. Kυρίως από τα δικά του λόγια, 3.000 άνθρωποι πίστεψαν και βαφτίστηκαν χριστιανοί. Αργότερα, στα Ιεροσόλυμα, μαζί με τον Απόστολο Παύλο έγραψαν 85 κανόνες για τη ζωή και τη λειτουργία της Εκκλησίας. Ίδρυσε πολλές Εκκλησίες, και χειροτόνησε Επισκόπους σε κάθε μεγάλη πόλη που επισκεπτόταν. Έγραψε δυο επιστολές που λέγονται Καθολικές: |
||||
To τέλος του Αποστόλου Πέτρου στη Ρώμη
Ο Πέτρος επισκέφτηκε τη Ρώμη τρεις φορές. Tις δύο πρώτες, πήγε για να στηρίξει τη νέα Εκκλησία που είχε δημιουργηθεί εκεί. Tότε χειροτόνησε επίσκοπο και τον Κλήμη, έναν εκλεκτό και πιστό χριστιανό. Αφορμή, όμως, για την τρίτη επίσκεψή του ήταν ένας άγγελος, ο οποίος του είπε ότι το τέλος του πλησίαζε και ότι έπρεπε και πάλι να πάει στη Ρώμη. Βασιλιάς τότε ήταν ο Νέρωνας.
Δύο από τις πιο αγαπημένες γυναίκες της ακολουθίας του, ακούγοντας τη διδασκαλία του Πέτρου, πίστεψαν στο Χριστό και αποφάσισαν να φύγουν από το παλάτι. Ο Νέρωνας, όταν το έμαθε, εξοργίστηκε και διέταξε τη σταύρωση του Πέτρου. Ο Πέτρος ζήτησε να μη σταυρωθεί, όπως ο Χριστός, αλλά ανάποδα, με το κεφάλι προς τα κάτω. Μετά από μια ημέρα στον Σταυρό, παρέδωσε την αγία ψυχή του στο Θεό. Ο Επίσκοπος Κλήμης πήρε το σώμα του και το έθαψε στο Βατικανό, όπου σήμερα βρίσκεται η έδρα της Δυτικής Εκκλησίας. Η μνήμη του Αποστόλου Πέτρου γιορτάζεται στις 29 Ιουνίου μαζί με τον Απόστολο Παύλο.
Ο Απόστολος Πέτρος, η «πέτρα» και το θεμέλιο της Εκκλησίας μας
Ο Πέτρος, πρώτος μπροστά στους υπόλοιπους μαθητές, ομολόγησε ότι ο Χριστός είναι ο Yιός του Θεού. Πάνω σ’ αυτή την «πέτρα» της πίστης, την ομολογία του δηλαδή, στερεώθηκε, όπως είπε ο Χριστός, η Εκκλησία. Βέβαια, ο Πέτρος είναι εκείνος, ο οποίος αρνήθηκε το Χριστό τρεις φορές μέσα σε λίγη ώρα, όταν εκείνος είχε συλληφθεί και ανακρινόταν από τους Ρωμαίους. Ο Πέτρος, όμως, ήταν κι εκείνος, που αμέσως μετανόησε για την πράξη του αυτή κι έκλαψε πικρά, σβήνοντας με τα δάκρυά του την αμαρτία της άρνησης του Δασκάλου του, κερδίζοντας έτσι με τη μετάνοιά του τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών.
|
||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
