Θρησκευτικά (Ε Δημοτικού) - ΑΝΕΝΕΡΓΟ: Ηλεκτρονικό Βιβλίο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ B':
Aγωνιστές και Μάρτυρες

2.1 Οι Απόστολοι συνεχίζουν τον αγώνα του Χριστού

2.2 Ο Στέφανος: Πρωταγωνιστής και Πρωτομάρτυρας

2.3 Οι Άγιοι Σαράντα Μάρτυρες

2.4 Μαρτύριο με εκπληκτική κατάληξη

2.5 Ένας νέος και τρία παιδιά μάρτυρες (Α')

2.6 Ένας νέος και τρία παιδιά μάρτυρες (B')

2.7 Νεομάρτυρες

2.1 Οι Απόστολοι συνεχίζουν τον αγώνα του Χριστού

O Χριστός, μετά την Ανάστασή του, με την
παρουσία και την αγάπη του, ενισχύει τους
Αποστόλους και τους δυναμώνει στο
δύσκολο έργο τους.

Α. Οι μαθητές του Χριστού περνούν δύσκολες ώρες χωρίς το Δάσκαλό τους.
Αν και φοβούνται πολύ, προσπαθούν να μείνουν ενωμένοι.
Β. Το Άγιο Πνεύμα, από την ημέρα της Πεντηκοστής, καθοδηγούσε τους Αποστόλους και στήριζε τον αγώνα τους.
Γ. Και σήμερα το Άγιο Πνεύμα συνεχίζει να φωτίζει και να οδηγεί τα βήματά μας προς την αλήθεια και το Χριστό.

Ο Χριστός με την εμφάνισή του ενθαρρύνει και ευλογεί τους μαθητές στο δύσκολο έργο τους (εικόνα κρητικής τέχνης, Βυζαντινό Μουσείο).

Οι εμφανίσεις του Χριστού μετά την Ανάσταση χαροποιούν τους μαθητές

Οι ώρες μετά τη Σταύρωση του Χριστού είναι μελαγχολικές. Οι μαθητές του βρίσκονται κλεισμένοι σε κάποιο σπίτι, σκυθρωποί και λυπημένοι. Αισθάνονται μοναξιά από την απουσία του Δασκάλου τους και φόβο για εκείνους που τον σταύρωσαν. Οι γυναίκες που πήγαν στο μνήμα του Ιησού για να αλείψουν το σώμα του με μύρα, τους φέρνουν το μήνυμα της Ανάστασης. Αλλά οι μαθητές δεν τις πιστεύουν. Θεωρούν ότι όλα αυτά είναι φλυαρίες. Θυμούνται όμως ότι, όταν βρισκόταν ο Χριστός ανάμεσά τους, τους είχε ζητήσει να μείνουν ενωμένοι, παίρνοντας δύναμη ο ένας απ' τον άλλον. Σιγά σιγά, το μήνυμα της Ανάστασης του Χριστού αρχίζει να στεριώνει στις καρδιές τους. Η αμφιβολία τους γίνεται χαρά και η χαρά βεβαιότητα, όταν ο ίδιος ο Χριστός εμφανίζεται και συνομιλεί με πολλούς από αυτούς. Κάποια φορά, μάλιστα, έφαγε και μαζί τους.

Ο Χριστός ενθαρρύνει τους μαθητές και τους δίνει τις τελευταίες οδηγίες

Με τις ενέργειές του αυτές, ο Χριστός ήθελε να τους βοηθήσει να πιστέψουν ότι αναστήθηκε, να πάρουν θάρρος και δύναμη ώστε να ξεκινήσουν τον δικό τους αγώνα για τη διάδοση της διδασκαλίας του και την αύξηση των μελών της Εκκλησίας. Τους προέτρεψε να είναι ενωμένοι και αγαπημένοι μεταξύ τους. Μόνο έτσι θα μπορούσαν να πορευθούν σε όλο τον κόσμο και να κηρύξουν το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασής του, «…βαπτίζοντας τους ανθρώπους στο όνομα του Πατέρα, του Yιού και του Αγίου Πνεύματος». Διότι, μόνο μέσα από την ενότητα και την αγάπη στο όνομα του Χριστού, ο κόσμος θα καταλάβαινε ότι το μήνυμα της Ανάστασης είναι αληθινό.

Το Άγιο Πνεύμα συνεχίζει το έργο του Χριστού στην Εκκλησία

Mε αυτή την εντολή, ο Xριστός αποχαιρέτησε τους μαθητές του, εγκαινιάζοντας τον αγώνα τους. Έπειτα ανέβηκε στον ουρανό και κάθισε στα δεξιά του Πατέρα του. Oι μαθητές, όμως, ήξεραν πια το έργο τους. Ήταν έργο βαρύ και δύσκολο, που ο Δάσκαλός τους το έκανε πιο εύκολο, δωρίζοντάς τους, ως οδηγό και συμπαραστάτη, το Άγιο Πνεύμα κατά την ημέρα της Πεντηκοστής. Mε τη δύναμη του Aγίου Πνεύματος, οι μαθητές ξεκίνησαν προς όλα τα μέρη του κόσμου και άπλωσαν την Eκκλησία του Xριστού, διαδίδοντας το χριστιανικό μήνυμα. O Xριστός ήταν πάντοτε κοντά τους και το Άγιο Πνεύμα επιβεβαίωνε το κήρυγμά τους μέσα από τα θαύματα που έκαναν.

Αλλά το Άγιο Πνεύμα εξακολουθεί, μέσα στην ιστορία, να συντροφεύει και να δυναμώνει κάθε χριστιανό που επιθυμεί να αγωνιστεί στη ζωή του, για να γνωρίσουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι τη δίχως όρια αγάπη του Χριστού προς αυτούς. Αγάπη που τον οδήγησε να θυσιαστεί για χάρη τους.

Και σήμερα, όπως και τότε, ο Χριστός βρίσκεται κοντά μας,
μας δίνει δύναμη και ενισχύει τον αγώνα μας
(χειρόγραφο από την Ι. Μ. Διονυσίου, Άγ. Όρος).

Εργασίες

2. Επιλέγουμε το Σωστό (Σ) ή το Λάθος (Λ).

Οι μαθητές πίστεψαν αμέσως τις μυροφόρες γυναίκες.	Σ	Λ
Ο Χριστός εμφανίστηκε στους μαθητές του για να πιστέψουν ότι αναστήθηκε.	Σ	Λ
Οι μαθητές δεν είχαν καμία αμφιβολία ότι ο Χριστός είχε αναστηθεί.	Σ	Λ
Οι μαθητές μαζεύονταν σαν κυνηγημένοι.	Σ	Λ
Ο Χριστός τους προέτρεψε να ζουν χωριστά και αγαπημένοι.	Σ	Λ
Ο Χριστός έστειλε τους μαθητές του να βαφτίσουν καινούριους μαθητές.	Σ	Λ
Ο Χριστός μετέδωσε στους μαθητές του θεία φώτιση.	Σ	Λ
Οι μαθητές δεν μπορούσαν να κάνουν θαύματα.	Σ	Λ
Μετά τα τελευταία του λόγια, ο Χριστός πήγε στα Ιεροσόλυμα.	Σ	Λ

2. Με βάση την τελευταία παράγραφο του μαθήματος και τα δύο κείμενα των παραθεμάτων, συζητούμε για τις δυσκολίες του έργου που ανέλαβαν οι Απόστολοι στον κόσμο. Με ποιον τρόπο ο Χριστός συνέχισε να βρίσκεται κοντά τους και να τους βοηθά;
3. Τι σημασία έχει για τον κόσμο μας σήμερα, να παραμένουν οι άνθρωποι ενωμένοι μεταξύ τους;
4. Βρίσκουμε στους θρησκευτικούς χάρτες του σχολείου, τις πορείες των Αποστόλων και τις πόλεις που επισκέφτηκαν για να διαδώσουν τη διδασκαλία του Χριστού (συμβουλευόμαστε και το χάρτη της ενότητας 1.2). Αναφέρουμε τις δυσκολίες ενός τέτοιου ταξιδιού.

Παραθέματα

Πορευθέντες ουν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Yιού και του Αγίου Πνεύματος…

(Ματθαίου 28,19)

Mετάφραση

Πηγαίνετε λοιπόν και κάνετε μαθητές μου όλους τους λαούς. Βαφτίστε τους στο όνομα του Πατέρα και του Yιού και του Αγ. Πνεύματος.

..αλλά λήψεσθε δύναμιν επελθόντος του Αγίου Πνεύματος εφ' υμάς.

(Πράξεις 1,8)

Mετάφραση

Θα λάβετε όμως δύναμη όταν θα' ρθει το Άγιο Πνεύμα σ' εσάς.

2.2 Ο Στέφανος: Πρωταγωνιστής και Πρωτομάρτυρας

Η αφοσίωση του Στεφάνου στο έργο
που του ανέθεσε η Εκκλησία και
η
τον οδηγούν στο μαρτύριο.

Α. Η πρώτη Εκκλησία υπόσχεται,
ελπίζει και προσπαθεί για έναν κόσμο
ειρηνικό και γεμάτο αγάπη.
Β. Εκλέγονται από την Εκκλησία 7
διάκονοι, οι οποίοι θα φροντίζουν
όσους ανθρώπους έχουν ανάγκη.
Γ. Ο διάκονος Στέφανος ξεχωρίζει γρήγορα για την πίστη και το ζήλο του.
Δ. Oι αρετές του αυτές τον οδηγούν
στο μαρτύριο, όπου διδάσκει
τη συγχωρητικότητα.

Η Εκκλησία ανακουφίζει τον ανθρώπινο πόνο

Βρισκόμαστε στα πρώτα χρόνια μετά την Ανάληψη του Χριστού και η Εκκλησία προσπαθεί να κάνει πράξη τη διδασκαλία του για την αγάπη του ανθρώπου προς τον πλησίον του. Στα πρώτα βήματά της, στρέφει το ενδιαφέρον και την αγάπη της στους αδυνάτους και αγωνίζεται για να τους ανακουφίσει από τον πόνο και τη δυστυχία. Ιδιαίτερα όμως, προσέχει τις χήρες γυναίκες και τα παιδιά, που οι άρχοντες και οι πλούσιοι της εποχής εκμεταλλεύονταν.

Η Εκκλησία αναθέτει τη φροντίδα των πονεμένων στους 7 διακόνους

«Ο πρωτομάρτυρας Στέφανος υπηρέτησε
την Εκκλησία κι έδωσε πρώτος τη
ζωή του για το Χριστό
(εικόνα από την Ι.Μ. Αγ. Αικατερίνης, Σινά).

Για να γίνει λοιπόν πιο εύκολο το έργο της Εκκλησίας, οι Aπόστολοι ζήτησαν από τα μέλη της να εκλέξουν επτά διακόνους, τους πιο πρόθυμους, εργατικούς και αφοσιωμένους, ώστε να τους αναθέσει τη φροντίδα των πονεμένων. Ανάμεσά τους ήταν κι ο Στέφανος, ο οποίος δέχτηκε με χαρά την αποστολή του και πρωταγωνίστησε στα καθήκοντα που ανέλαβε. Φρόντιζε και περιποιόταν τους φτωχούς και τους πεινασμένους και τους μιλούσε για τον καινούργιο κόσμο που ο Χριστός είχε υποσχεθεί.

Το μαρτύριο του Στεφάνου

Ο ζήλος του Στεφάνου ενόχλησε τους διώκτες του Χριστού. Τον κατηγόρησαν για ασέβεια και τον οδήγησαν σε δίκη. Ο Στέφανος, φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα, υποστήριξε με θάρρος την πίστη του στον Χριστό. Εξοργισμένοι οι δικαστές τον καταδίκασαν σε θάνατο. Τον οδήγησαν έξω από την πόλη και τον θανάτωσαν με λιθοβολισμό. Με το θάνατό του έγινε πρωτομάρτυρας, ο πρώτος στη ζωή της Εκκλησίας, ο οποίος μαρτύρησε για το Χριστό κι έδωσε τη ζωή του γι' Αυτόν. Η μνήμη του τιμάται στις 27 Δεκεμβρίου.

Το μαρτύριο του Στεφάνου, παράδειγμα για όλη την Εκκλησία

Ο Στέφανος, με το μαρτύριό του, δίδαξε τις βασικές αρετές ενός χριστιανού, την πίστη και την αγάπη. Πίστη τόσο δυνατή που δεν λογάριασε το θάνατο. Αλλά και αγάπη που έφτασε μέχρι τη συγχώρηση αυτών που τον λιθοβόλησαν. Έτσι, φανερώθηκε στην πράξη ότι η αγάπη νικά το μίσος. Γι' αυτό, αν και οι διώκτες του Χριστού κατάφεραν να σκοτώσουν το Στέφανο, η Εκκλησία ανέδειξε μυριάδες μάρτυρες για να συνεχίσουν το έργο του. Αυτό το έργο μάς ζητά η Εκκλησία να συνεχίσουμε. Έργο αγάπης και θυσίας, που δυναμώνει η πίστη στο Χριστό! Γιατί είναι θυσία να περιορίζουμε τις επιθυμίες μας, για να υπηρετούμε αληθινά τον αδελφό μας!

To ταξίδι του Παύλου προς τη Ρώμη (η διαδρομή με το κόκκινο χρώμα).
Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το πλοίο που τον μετέφερε, ναυάγησε.
στην Κεφαλονιά και όχι στη Μάλτα (η διαδρομή με το μοβ χρώμα).

Εργασίες

1.Θέματα για συζήτηση.
Α. Η Εκκλησία ενδιαφέρεται και φροντίζει όλους τους ανθρώπους χωρίς διακρίσεις.
Β. Mε αφορμή την τελευταία παράγραφο του μαθήματος συζητούμε ποια στοιχεία πρέπει να έχει ο αγώνας μας ώστε να υπηρετήσουμε αληθινά τον συνάνθρωπό μας.

2. Συμπληρώνουμε την μεσοστιχίδα του μάρτυρα.
- - - - - - - - Μ - : Ένα από τα πρόσωπα της Αγ. Τριάδας.
- - Α - - - - - : Τη γιορτάζουμε μετά το Πάσχα.
- Ρ - - - - : Γι’ Αυτόν μιλούσαν οι μαθητές.
- Τ - - - - - - :Πρώτος μάρτυρας και διάκονος.
- - - - Y - - - : Το υπέμεινε ο Στέφανος.
- - - - - - - Ρ - - - - - : Χαρακτηρίστηκε έτσι ο Στέφανος.
- - - - - - - Α : Ο Στέφανος υπήρξε παράδειγμα γι’ αυτήν.
- - - - - - - Σ : Ως τέτοιος είχε εκλεγεί ο Στέφανος.

3. Συνδέουμε τα σωστά με βάση το κείμενο.
1. Η Εκκλησία μεριμνά •                           •α. να εκλεγούν επτά διάκονοι.
2. Η Εκκλησία αποφασίζει •                     •β. για την ανακούφιση του ανθρώπινου
                                                                    πόνου και της δυστυχίας.
3. Ο Στέφανος υπήρξε •                            •γ. γενναίος λοχαγός.
4. Ο ζήλος του Στεφάνου •                        •δ. με λιθοβολισμό.
5. Ο Στέφανος μαρτύρησε •                      •ε. ενόχλησε τους διώκτες του Χριστού.
6. Με το θάνατό του ο Στέφανος έγινε •          •στ. πρωτομάρτυρας.
                                                                    •ζ. νεομάρτυρας.
                                                                    •η. διάκονος και μάρτυρας.

Παραθέματα

Στέφανος δε πλήρης πίστεως και δυνάμεως εποίει τέρατα και σημεία μεγάλα εν τω λαώ. Ανέστησαν δέ τινές των εκ της συναγωγής… συζητούντες τω Στεφάνω, και ουκ ίσχυον αντιστήναι τη σοφία και τω πνεύματι ω ελάλει.

(Πράξεων 6,8-10)

Mετάφραση

O Στέφανος, γεμάτος από τη χάρη και τη δύναμη του Θεού, έκανε μεγάλα και καταπληκτικά θαύματα ανάμεσα στο λαό. Μερικοί από τη συναγωγή… άρχισαν να λογομαχούν με το Στέφανο. Δεν μπορούσαν, όμως, ν' αντιμετωπίσουν τη σοφία και το Άγιο Πνεύμα που τον φώτιζε στα λόγια του.

O Στέφανος, την ώρα του μαρτυρίου του, συγχώρησε όσους τον λιθοβολούσαν και παρακάλεσε το Χριστό να μην υπολογίσει την αμαρτία που έκαναν εκείνη τη στιγμή, λέγοντας: «Κύριε, μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην», δηλαδή, «Κύριε, μη λογαριάσεις σε αυτούς αυτή την αμαρτία»

(Πράξεων 7,60)

2.3 Οι Άγιοι Σαράντα Μάρτυρες

Τα δραματικά γεγονότα που συνέβησαν στην
παγωμένη λίμνη του μαρτυρίου, ανέδειξαν
τους Σαράντα Mάρτυρες σε ήρωες της πίστης.

Α. Οι σαράντα στρατιώτες τίμησαν με το θάρρος τους τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
και με την πίστη τους το Χριστό.
Β. Όταν μαθεύτηκε πως ήταν χριστιανοί, οδηγήθηκαν στη φυλακή, βασανίστηκαν σκληρά, μα δεν δέχτηκαν να προδώσουν
το Χριστό και την πίστη τους.

Στρατιώτες της Αυτοκρατορίας, αλλά και στρατιώτες του Χριστού

Το μαρτύριο των σαράντα στρατιωτών στην παγωμένη λίμνη. Επάνω δεξιά φαίνεται ο στρατιώτης που δεν άντεξε το μαρτύριο, ενώ αριστερά ο Αγλάιος παίρνει τη θέση του, μαρτυρώντας για το Χριστό (εικόνα από την Ι. Μ. Αγ. Αικατερίνης, Σινά).

Σαράντα στρατιώτες υπηρετούσαν το 320 μ.Χ. στη Σεβάστεια της Αρμενίας. Σαράντα ικανότατοι ιππείς, έμπειροι στον πόλεμο, φρουρούσαν τα σύνορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο αυτοκράτορας Λικίνιος τους είχε βραβεύσει πολλές φορές για την ανδρεία, τη δύναμη και την παλικαριά τους. Οι στρατιώτες όμως αυτοί είχαν κι άλλα πιο σημαντικά προτερήματα. Είχαν μεταξύ τους ομόνοια, αγάπη αλλά και ταπείνωση, προτερήματα που γεννιόνταν από τη βαθιά τους πίστη στον Χριστό.

Η σύλληψή τους

Αυτή η πίστη, που τους ένωσε και τους έσωσε από πολλές δύσκολες καταστάσεις, μαθεύτηκε στους ανωτέρους τους. Τότε ο έπαρχος Αγρικόλας διέταξε τη σύλληψή τους. Τους υποσχέθηκε αμοιβές και αξιώματα με έναν όρο! Να αρνηθούν την πίστη τους. Εκείνοι δεν δέχτηκαν να προδώσουν τον Χριστό και οδηγήθηκαν στη φυλακή. Βασανίστηκαν, αλλά άντεξαν, γιατί η πίστη τούς έδινε μεγάλη εσωτερική δύναμη.

Το μαρτύριο και η ενίσχυσή τους από το Χριστό

Οι διώκτες τους αποφάσισαν να τους θανατώσουν. Τους έριξαν γυμνούς στα νερά μιας παγωμένης λίμνης. Το μαρτύριο ήταν φριχτό. Θυσιάζονταν όμως για την αγάπη του Χριστού κι αυτό τους γέμιζε δύναμη! Οι φρουροί, για να λυγίσουν αυτή τη δύναμη της πίστης τους, άναψαν μεγάλες φωτιές γύρω από τη λίμνη. Δεν γνώριζαν, όμως, ότι

ότι ήταν ο Χριστός που δυνάμωνε τους μάρτυρές του. Έτσι, σαράντα άγγελοι φανερώθηκαν, κρατώντας από ένα στεφάνι, έτοιμοι να τους στεφανώσουν. Ένας από τους αγγέλους, όμως, ήταν θλιμμένος. Κάποιος από τους σαράντα στρατιώτες είχε λιποψυχήσει και βγήκε έξω από τη λίμνη για να ζεσταθεί. Δεν άντεξε όμως. Σε λίγο ξεψύχησε. Τότε ένας από τους φρουρούς, ο Αγλάιος, βλέποντας τη δύναμη της πίστης των υπολοίπων, πήρε τη θέση του. Το μαρτύριο κράτησε ως το πρωί κι ελάχιστοι επέζησαν. Αυτούς, δόθηκε η εντολή να τους ρίξουν στη φωτιά. Με αυτόν το φρικτό τρόπο ολοκληρώθηκε το μαρτύριό τους.

Τι σημαίνει για μας η μνήμη τους

Η Εκκλησία γιορτάζει τη μνήμη των Σαράντα Mαρτύρων στις 9 Μαρτίου, δίνοντάς μας την αφορμή να παραδειγματιστούμε από το θάρρος και την αποφασιστικότητά τους, ώστε, εάν χρειαστεί, να μην διστάσουμε να ομολογήσουμε την πίστη μας, μιμούμενοι τη γενναιότητα και την αυταπάρνησή τους.
Βέβαια, σήμερα μπορεί να μην κινδυνεύουμε από τέτοιου είδους φρικτά μαρτύρια. Οι ειρωνείες, όμως, κατά της πίστης μας, όπως και άλλες εχθρικές συμπεριφορές, είναι για πολλούς χριστιανούς ένα είδος μαρτυρίου. Όταν, όμως, αυτές δεν μας νικούν, αλλά αντίθετα επιμένουμε με τις πράξεις και τη ζωή μας να φανερώνουμε πόσο όμορφη είναι η ζωή κοντά στον Χριστό, τότε κι εμείς μαρτυρούμε την αλήθεια του. Δεν είμαστε όμως μόνοι! Όπως τότε ο Χριστός ήταν κοντά στους μάρτυρες της Εκκλησίας του, έτσι και στην περίπτωση αυτή, εκείνος θα ενισχύει τον αγώνα μας!

Εργασίες

1. Τι ήταν αυτό που οδήγησε τους Σαράντα μάρτυρες να θυσιάσουν τη ζωή τους; Yπάρχουν σήμερα αντίστοιχα παραδείγματα τέτοιας θυσίας;

2. Συμπληρώνουμε τη μεσοστιχίδα
α. Βρίσκονταν σ' εκείνη την πόλη της Αρμενίας.
β. Πήρε τη θέση ενός από τους Σαράντα.
γ. Το ………. τους ήταν φρικτό.
δ. Διέταξε τη σύλληψή τους.
ε. Ήταν ο Αυτοκράτορας που τους ζήτησε να αρνηθούν την πίστη τους.
στ. Oι Σαράντα Mάρτυρες είχαν μεγάλη και βαθιά….
ζ. Η χώρα που έζησαν.
              Σ - - - - - - - -
                                                                  - - - Α - - -
                                                                  - - Ρ - - - - -
                                                                  - - - - - - - Α -
                                                                  - - - - Ν - - -
                                                                  - - - Τ -
                                                                  Α - - - - - -

3. Από το δεύτερο κείμενο των παραθεμάτων (Λόγος του Μ. Βασιλείου στους Σαράντα Μάρτυρες), βρίσκουμε τα χαρακτηριστικά που τους κράτησαν ενωμένους και δυνατούς την ώρα του φρικτού μαρτυρίου τους.
Εργασίες

Παραθέματα

Το απολυτίκιο των Αγίων Σαράντα Μαρτύρων
Θείω Πνεύματι συγκροτηθέντες,
δήμος ώφθητε τροπαιοφόρος,
αθλοφόροι Χριστού Τεσσαράκοντα.
Δια πυρός γαρ και ύδατος ένδοξοι,
δοκιμασθέντες λαμπρώς εδοξάσθητε.
Αλλ' αιτήσασθε, Τριάδαν την υπερούσιον,
δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.

Mετάφραση

Αφού συγκεντρωθήκατε με τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος,
φανερωθήκατε ως ένδοξη ομάδα,
εσείς οι σαράντα αγωνιστές του Χριστού,
που λαμπρά δοξαστήκατε, αφού δοκιμασθήκατε από τη φωτιά και το νερό.
Παρακαλέστε λοιπόν την Yπερούσια Τριάδα,
να μας χαρίσει το μέγα έλεος και την ευσπλαχνία της.

Εμείς όμως δεν πρόκειται να θαυμάσουμε ούτε ένα ούτε δύο μόνο, ούτε μέχρι τους δέκα μόνο σταματά ο αριθμός αυτών που τιμούμε. Aλλά σαράντα άνδρες, σαν να είχαν μία ψυχή σε χωριστά σώματα, με τον ίδιο σύνδεσμο και την ομόνοια της πίστης, στις συμφορές, μία παρουσίασαν και την υπομονή και τη σταθερότητα υπέρ της αληθείας όλοι όμοιοι μεταξύ τους. Ίσοι στο θάρρος, Ίσοι και στο μαρτύριο. Γι’ αυτό και αξιώθηκαν να πάρουν ισότιμα τα στεφάνια της δόξας… Γιατί αυτό αποτελεί έπαινο στους μάρτυρες, δηλαδή όσοι έχουν μαζευτεί στην Εκκλησία να παρακινούνται και να ενισχύονται για πράξεις αρετής.
(Μ. Βασιλείου Λόγος στους Σαράντα Μάρτυρες, &1)

2.4 Μαρτύριο με εκπληκτική κατάληξη

Η Αγία Αικατερίνη ήταν μια δυναμική
προσωπικότητα, με εξαιρετική μόρφωση,
πίστη στο Θεό και αγάπη στους
ανθρώπους.

Α. Η Αικατερίνη, μεγάλη προσωπικότητα της εποχής της.

Β. Με τη δύναμη του Θεού κατατροπώνει τους ρήτορες-αντιπάλους
της και οδηγεί πολλούς ειδωλολάτρες να πιστέψουν στο Χριστό.
Γ. Ο μαρτυρικός της θάνατος την
ανέδειξε σε Αγία.
Δ. Το μοναστήρι της στο Σινά είναι για πολλούς αιώνες ιερός τόπος και το προστατεύουν ακόμη και οι αλλόθρησκοι.

«Ας υμνήσουμε την ξακουσμένη νύμφη του Χριστού, την Αγία Αικατερίνη» (εικόνα από την Ι. Μ. Αγ. Αικατερίνης, Σινά).

Oρισμένοι από τους μάρτυρες που έδωσαν τη ζωή τους, για την πίστη τους στο Xριστό, υπήρξαν σημαντικές προσωπικότητες, με πλούτη, δύναμη και μόρφωση. Όταν όμως γνώρισαν το Χριστό, απαρνήθηκαν την κοινωνική τους θέση και την άνετη ζωή τους, για να αφοσιωθούν σ' Αυτόν. Ένα από τα εκλεκτά αυτά πρόσωπα ήταν και η Αγία Αικατερίνη.

Η προσωπικότητα της Αγίας Αικατερίνης

Η Αγία Αικατερίνη ζούσε στην Αλεξάνδρεια και καταγόταν από βασιλική γενιά. Είχε βαθιά πίστη στο Χριστό, αγαπούσε τους ανθρώπους και ήταν ιδιαίτερα έξυπνη και μορφωμένη. Είχε σπουδάσει ρητορική, γνώριζε πολλές γλώσσες και είχε μελετήσει τους αρχαίους Έλληνες ποιητές, σοφούς και ρήτορες. Η σοφία και η μόρφωσή της ταίριαζαν αρμονικά με το ήθος και τη σεμνότητά της, προκαλώντας τον θαυμασμό όσων τη συναναστρέφονταν.

Η Αικατερίνη αρνείται να θυσιάσει στα είδωλα

Το 305 μ.Χ. εκδόθηκε από τον αυτοκράτορα της Ρώμης Μαξιμιανό διάταγμα, που υποχρέωνε όλους τους πολίτες να θυσιάσουν στα είδωλα.

Όταν επισκέφθηκε την Αλεξάνδρεια για να διαπιστώσει αν οι υπήκοοί του υπάκουσαν στη διαταγή του, του παρουσίασαν τη νεαρή Αικατερίνη, η οποία αρνιόταν να θυσιάσει. Εκείνη, χωρίς να δειλιάσει ούτε μια στιγμή μπροστά στον αυτοκράτορα, ομολόγησε με θάρρος την πίστη της στον Χριστό. Ο αυτοκράτορας οργίστηκε. Την έκλεισε στη φυλακή με ελάχιστη τροφή και νερό για να την εξαντλήσει. Εκείνη όμως δεν λύγισε.

Η Αικατερίνη αντιμετωπίζει τους ρήτορες

Τότε ο αυτοκράτορας οργάνωσε ρητορικούς αγώνες με τους 50 καλύτερους ρήτορες της Αλεξάνδρειας και κάλεσε την Αικατερίνη να λάβει μέρος. Πίστευε ότι οι ρήτορές του θα τη νικούσαν και με τα επιχειρήματά τους θα της άλλαζαν την πίστη. Συνέβη όμως το αντίθετο. Η Αικατερίνη όχι μόνο τους νίκησε, αλλά τους έπεισε να γίνουν κι εκείνοι χριστιανοί. Τότε ο αυτοκράτορας εξοργίστηκε τόσο πολύ, ώστε διέταξε να θανατωθούν οι ρήτορες.

Η μεταστροφή της Φαυστίνας και του Πορφυρίωνα
– Τα βασανιστήρια και το τέλος της Αγίας Αικατερίνης

Την Αικατερίνη την έκλεισαν και πάλι στη φυλακή. Επί δώδεκα μέρες τη μαστίγωναν συνεχώς. Εκείνη, με υπομονή και καρτερία υπέμενε κι αυτό το μαρτύριο. Εκεί την επισκέφθηκε η Φαυστίνα, η γυναίκα του αυτοκράτορα που είχε ακούσει για την υπομονή της. Τόσο πολύ θαύμασε το θάρρος της Αγίας, ώστε έγινε και η ίδια χριστιανή. Το ίδιο και ο αξιωματικός της φυλακής ο Πορφυρίωνας μαζί με διακόσιους ακόμη στρατιώτες του. Τότε ο αυτοκράτορας διέταξε να τους θανατώσουν όλους, ακόμη και τη γυναίκα του και να οδηγήσουν την Αικατερίνη στον τελικό τόπο του μαρτυρίου της. Η Αγία Αικατερίνη επαλήθευσε με τη ζωή της τα λόγια του Χριστού: «Σας στέλνω σαν πρόβατα ανάμεσα σε λύκους». Eδώ όμως, το πρόβατο είχε νικήσει τον λύκο! Χωρίς τη δύναμη που θαυμάζουν οι άνθρωποι, παρά μόνο με την αλήθεια των λόγων και τη γενναιότητα της ψυχής της, η Αγία δίδαξε σε όλους ότι η δύναμη για να αλλάξουμε τον κόσμο βρίσκεται στην ψυχή μας και όχι στο σώμα μας! Ήταν 25 Νοεμβρίου. Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας μας, άγγελοι μετέφεραν το σώμα της στη χερσόνησο του Σινά.

Το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά (γκραβούρα από το βιβλίο Οι άγιοι τόποι χτες και σήμερα, Εκδ. Καρακώστογλου).

Το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης
στο Σινά

Αργότερα, τον 6ο αιώνα μ.Χ. ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός έχτισε μοναστήρι στο Σινά προς τιμήν της Αγίας Αικατερίνης. Το μοναστήρι αυτό αναδείχθηκε σε σημαντικό κέντρο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Ακόμη και όταν βρέθηκε στην καρδιά του μουσουλμανικού κόσμου τον 7ο αιώνα, ο ίδιος ο Μωάμεθ στη διαθήκη του, ζήτησε να το σεβαστούν και να μην το καταστρέψει κανείς. Μέχρι και σήμερα, οι Βεδουίνοι, μουσουλμάνοι έμποροι της περιοχής που ζουν δίπλα στο μοναστήρι, το σέβονται, το προστατεύουν και ζουν αρμονικά με τους μοναχούς.

Εργασίες

1. Βλέπουμε την εικόνα της Αγίας Αικατερίνης και συζητούμε τι φανερώνουν:
Ο τροχός, τα βιβλία, η επίσημη στολή, το στέμμα, ο φοίνικας.
2. Αντιστοιχίζουμε τα επίθετα που ταιριάζουν στους χαρακτήρες.
(βίαιος-η, ήρεμος-η, υπομονετικός-η, άπιστος-η, σκληρός-η, πιεστικός-η, μορφωμένος-η, πιστός-ή)
Της Αγίας Αικατερίνης: ......................, ......................., ......................., .......................
Του Μαξιμιανού: ........................, ........................, ........................., ........................
3. . Eπιλέγουμε Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ) σε κάθε πρόταση.

Ο Αυτοκράτορας Μαξιμιανός τελικά έγινε χριστιανός.	Σ	Λ
Η Αικατερίνη είχε σπουδαία μόρφωση και παιδεία.	Σ	Λ
Η Αικατερίνη συνήθιζε να επιδεικνύει τις γνώσεις της.	Σ	Λ
Οι ρήτορες ζήτησαν την καταδίκη της Αικατερίνης.	Σ	Λ
Το μοναστήρι της καταστράφηκε από το Μωάμεθ.	Σ	Λ
Οι Βεδουίνοι δημιουργούν προβλήματα στο μοναστήρι της Αγίας.	Σ	Λ
Η μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά χτίστηκε τον 16ο αι.	Σ	Λ
Ο Πορφυρίωνας και η σύζυγός του Φαυστίνα πίστεψαν στον Χριστό.	Σ	Λ
Ο Ιουστινιανός έχτισε το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης.	Σ	Λ
Η Αικατερίνη έπεισε τη Φαυστίνα με τη ρητορική της τέχνη να γίνει χριστιανή.	Σ	Λ

Παραθέματα

Το απολυτίκιο της Αγίας Αικατερίνης
Την πανεύφημον νύμφην Χριστού υμνήσωμεν,
Αικατερίναν την θείαν και πολιούχον Σινά,
την βοήθειαν ημών και αντίληψιν, ότι εφίμωσε λαμπρώς
τους κομψούς των ασεβών, του Πνεύματος τη δυνάμει.
Και νυν ως μάρτυς στεφθείσα,
αιτείται πάσι το μέγα έλεος.

Mετάφραση

Ας υμνήσουμε την ξακουσμένη νύμφη του Χριστού
την Αγία Αικατερίνη που προστατεύει τη μονή του Σινά.
Μας βοηθά και μας στηρίζει (στην πίστη), αφού κατάφερε να αφήσει άφωνους
ανθρώπους σοφούς, αλλά εχθρούς της πίστης μας
(με τη σοφία της) και τη δύναμη του αγίου Πνεύματος.
Και τώρα στεφανωμένη (από το Χριστό) για τη θυσία της,
ζητάει (από το Θεό) να μας βοηθήσει όλους.

2.5 Ένας νέος και τρία παιδιά μάρτυρες (Α’)

Η πίστη στο Θεό αλλά και ο ηρωισμός
μπροστά στο μαρτύριο ήταν χαρακτηριστικά
ακόμη και των μικρότερων σε ηλικία μαρτύρων
της Εκκλησίας μας.

Α. Στον αγώνα της πίστης δεν έχει
σημασία η ηλικία.
Β. Η θυσία των μικρών μαρτύρων
γίνεται παράδειγμα θάρρους και
δύναμης για όλους μας.
Γ. H ζωή μας είναι ένας αγώνας
που χρειάζεται τις αρετές
των μικρών μαρτύρων.

Στην προηγούμενη ενότητα θαυμάσαμε την πίστη, τη σοφία, αλλά και τη δύναμη της Αγίας Αικατερίνης που μπροστά στην απειλή του θανάτου δεν αρνήθηκε το Χριστό για να προσκυνήσει τα είδωλα. Πράγματι! Η αγάπη στο Χριστό εκφράζεται μόνο με την επιθυμία και την απόφαση να ζει κανείς κοντά του, αφιερώνοντας τη ζωή του στον σκοπό αυτό. Σήμερα θα δούμε, πώς έγιναν «φίλοι» του Θεού, δηλαδή άγιοι, με θαυμαστό και μαρτυρικό τρόπο, κάποια παιδιά που έζησαν στη σκληρή εποχή των διωγμών της Εκκλησίας μας.

Ο Άγιος Μάμας

Ο Άγιος Μάμας (2 Σεπτεμβρίου) είναι ο προστάτης των ζώων (εικόνα από το βιβλίο του Π. Μ. Σωτήρχου, Παιδομάρτυρες. Παιδιά που μαρτύρησαν και θυσιάστηκαν για τον Χριστό).

Ο Μάμας μεγαλώνει ορφανός

Ο Μάμας ήταν αρχοντόπουλο από τα μέρη της Καισάρειας στην Καππαδοκία του Πόντου. Τους γονείς του δεν τους γνώρισε ποτέ, διότι πέθαναν ως μάρτυρες στη φυλακή λίγο μετά τη γέννησή του. Τον υιοθέτησε μία ευσεβής αρχόντισσα, η Αμμία. Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομά του το πήρε από τις πρώτες λέξεις που της είπε: «μάμα, μάμα».

Ο Μάμας σώζεται με θαυμαστό τρόπο από το Θεό

Ο Μάμας μεγάλωσε με ζήλο και ευλάβεια, χωρίς ποτέ να κρύβει την πίστη του. Ήταν δεκαπέντε ετών, όταν ο ηγεμόνας της περιοχής έμαθε γι’ αυτόν και τον κάλεσε σε απολογία. Ο Μάμας αρνήθηκε να θυσιάσει στα είδωλα και έδειξε στον ηγεμόνα ότι δεν φοβόταν τα βασανιστήρια. Όλοι θαύμασαν το θάρρος και τη δύναμή του. Ωστόσο, αποφάσισαν να τον θανατώσουν. Καθώς τον βασάνιζαν σκληρά, ξαφνικά χάθηκε από μπροστά τους! Ο Θεός με θαυμαστό τρόπο τον είχε οδηγήσει στα βουνά της Καισάρειας, όπου έζησε για λίγο σε μία σπηλιά, πίνοντας γάλα από μια ελαφίνα που ερχόταν κοντά του. Επειδή μάλιστα τα ζώα τον αγαπούσαν πολύ, ο άγιος Μάμας θεωρείται και ο προστάτης τους.


Ο Μάμας ομολογεί και πάλι το Χριστό και οδηγείται στο μαρτύριο Όταν αργότερα κατάλαβε ότι είχε φτάσει πια η ώρα να κηρύξει το Χριστό, παρουσιάστηκε μόνος του στον ηγεμόνα, ομολογώντας και πάλι την πίστη του με θάρρος. Τότε ο ηγεμόνας διέταξε να τον ρίξουν σε ένα καμίνι, όμως η φωτιά δεν άγγιζε τον Μάμα. Έτσι, στο τέλος τον σκότωσαν. Κατάφεραν να νικήσουν το σώμα του, όχι όμως και τη δυνατή ψυχή του! Ο Άγιος Κυριακός Ο Κυριακός και οι γονείς του συλλαμβάνονται Ο Άγιος Κυριακός ήταν περίπου πέντε χρονών, όταν μαζί με τους γονείς του και πλήθος άλλων χριστιανών συνελήφθηκαν στη Ρώμη από τον Μάξιμο. Ο ειδωλολάτρης ηγεμόνας Μάξιμος ζήτησε από τους γονείς του Κυριακού να απαρνηθούν την πίστη τους στο Χριστό. Αυτοί αρνήθηκαν και τότε ο Μάξιμος τους σκότωσε. Η ομολογία του Κυριακού στον ηγεμόνα – Το τέλος του Ο μικρός Κυριακός παρακολουθούσε όσα συνέβαιναν. Ο Μάξιμος, νομίζοντας ότι είχε φοβηθεί, τον ρώτησε με πονηρό τρόπο: «Ποιος νομίζεις ότι είναι ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος Θεός, ο Δίας ή ο Χριστός;» Το νήπιο, χωρίς να φοβηθεί και έχοντας την ξεχωριστή σοφία που δίνει ο Θεός σε όσους τον αγαπούν απάντησε: «Μα φυσικά ο Χριστός!». Τότε εξοργισμένος ο ηγεμόνας διέταξε να τον σκοτώσουν. Ο μικρός Κυριακός, με τη γενναιότητα και την παιδική του αθωότητα, είχε κατακτήσει το αμάραντο στεφάνι του μαρτυρίου. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 24 Μαΐου. Πλήθος παιδιών-μαρτύρων προτίμησαν το θάνατο, από το να προδώσουν την πίστη τους στο Χριστό (εικόνα που εκτίθεται στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών).

Ο Μάμας ομολογεί και πάλι το Χριστό και οδηγείται στο μαρτύριο

Όταν αργότερα κατάλαβε ότι είχε φτάσει πια η ώρα να κηρύξει το Χριστό, παρουσιάστηκε μόνος του στον ηγεμόνα, ομολογώντας και πάλι την πίστη του με θάρρος. Τότε ο ηγεμόνας διέταξε να τον ρίξουν σε ένα καμίνι, όμως η φωτιά δεν άγγιζε τον Μάμα. Έτσι, στο τέλος τον σκότωσαν. Κατάφεραν να νικήσουν το σώμα του, όχι όμως και τη δυνατή ψυχή του!

Ο Άγιος Κυριακός

Ο Κυριακός και οι γονείς του συλλαμβάνονται

Ο Άγιος Κυριακός ήταν περίπου πέντε χρονών, όταν μαζί με τους γονείς του και πλήθος άλλων χριστιανών συνελήφθηκαν στη Ρώμη από τον Μάξιμο. Ο ειδωλολάτρης ηγεμόνας Μάξιμος ζήτησε από τους γονείς του Κυριακού να απαρνηθούν την πίστη τους στο Χριστό. Αυτοί αρνήθηκαν και τότε ο Μάξιμος τους σκότωσε.

Η ομολογία του Κυριακού στον ηγεμόνα – Το τέλος του

Ο μικρός Κυριακός παρακολουθούσε όσα συνέβαιναν. Ο Μάξιμος, νομίζοντας ότι είχε φοβηθεί, τον ρώτησε με πονηρό τρόπο: «Ποιος νομίζεις ότι είναι ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος Θεός, ο Δίας ή ο Χριστός;» Το νήπιο, χωρίς να φοβηθεί και έχοντας την ξεχωριστή σοφία που δίνει ο Θεός σε όσους τον αγαπούν απάντησε: «Μα φυσικά ο Χριστός!». Τότε εξοργισμένος ο ηγεμόνας διέταξε να τον σκοτώσουν. Ο μικρός Κυριακός, με τη γενναιότητα και την παιδική του αθωότητα, είχε κατακτήσει το αμάραντο στεφάνι του μαρτυρίου. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 24 Μαΐου.

Πλήθος παιδιών-μαρτύρων προτίμησαν το
θάνατο, από το να προδώσουν την πίστη τους στο Χριστό
(εικόνα που εκτίθεται στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών).

Εργασίες

1. Ο Άγιος Κυριακός ομολόγησε το Χριστό, αν και ήταν μόλις πέντε χρονών. Πώς κρίνετε το γεγονός της ομολογίας του;

2. Με αφορμή τη σχέση του Αγίου Μάμα με τα ζώα, συζητούμε ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά μας απέναντι σε αυτά. Αναφέρουμε παραδείγματα κακής μεταχείρισης ή εκμετάλλευσής τους από τους ανθρώπους, καθώς και παραδείγματα οργανώσεων ή ανθρώπων που προσφέρουν προστασία και περίθαλψη σε όσα από αυτά έχουν ανάγκη.

3. Αντιστοιχίζουμε:

1. Μάξιμος	•Άγιος Μάμας
2. Αμμία
3. Καισαρεία
4. Ρώμη
5. «Μάμα»
6. «…φυσικά ο Χριστός»	• Άγιος Κυριακός
7. Aρχοντόπουλο
8. Γάλα ελαφίνας

Παραθέματα

Μήπως λοιπόν ο νέος αυτός κληρονόμησε τη λαμπρότητα του πατέρα του; Δεν έγινε όμως έτσι, αφού ο μάρτυρας αυτός δεν έλαβε από άλλον αυτή τη λαμπρότητα, αλλά ο ίδιος έκανε με τη ζωή του τον εαυτό του δοξασμένη πηγή φωτός. Από το Μάμα λοιπόν φωτίζονται οι υπόλοιποι και όχι από άλλους ο Μάμας. Και όσοι νέοι διδάχτηκαν την ευσέβεια από αυτόν, μπορούν να καυχηθούν γι’ αυτό. Διότι η αρετή πηγάζει από μέσα του. Όπως λοιπόν δεν είναι δυνατόν να καμαρώνει ο χείμαρρος επειδή μαζεύονται σε αυτόν από αλλού νερά, αλλά η πηγή πρέπει να καμαρώνει διότι μέσα από τα σπλάχνα της πηγάζει το νερό, έτσι κι εμείς ας θαυμάσουμε τον άνδρα που δε στολίστηκε με ξένα στολίδια, αλλά ο εαυτός του έγινε από μόνος του κόσμημα.

(Μ. Βασιλείου, Ομιλία στον Άγιο Μάμα το μάρτυρα, & 2)

Εικόνα

2.6 Ένας νέος και τρία παιδιά μάρτυρες (B’)
Η Αγία Ακυλίνα από την ηλικία των δέκα χρόνων περιέγραφε στις φίλες της την ομορφιά της πίστης στο Χριστό. Η Αγία Ακυλίνα Η επιθυμία της Ακυλίνας να μοιραστεί την ομορφιά τής πίστης της στο Xριστό Η Ακυλίνα ήταν κόρη του Ευτολμίου, ενός άρχοντα της Παλαιστίνης. Κοντά στην οικογένειά της, ζούσε μια ήρεμη και άνετη ζωή. Όσο μεγάλωνε, όμως, ένιωθε ότι, όπως μοιραζόταν τις χαρές και τα παιγνίδια με τις αγαπημένες της φίλες, έτσι επιθυμούσε να μοιραστεί μαζί τους και κάτι άλλο που ένιωθε βαθιά μέσα της. Όταν έφτασε στην ηλικία των δέκα χρόνων άρχισε να μαζεύει τις φίλες της και να τις συμβουλεύει να μην προσκυνούν τους ψεύτικους θεούς, περιγράφοντάς τους την ομορφιά της πίστης στο Χριστό. Η μαρτυρία της Ακυλίνας μπροστά στον ηγεμόνα Αυτό σύντομα το έμαθε ο ηγεμόνας της περιοχής. Εξοργισμένος ζήτησε να φέρουν μπροστά του αυτό το μικρό κορίτσι που περιφρονούσε τους θεούς. Η Ακυλίνα στάθηκε μπροστά του και αυτός τη ρώτησε σε ποιον θεό πίστευε. Εκείνη τότε, χωρίς να φοβηθεί, σήκωσε περήφανα το κεφάλι της και απάντησε: «Εγώ είμαι Χριστιανή». Η τιμωρία για τη γενναιότητα και το θάρρος της ήταν ο θάνατος. Ο ηγεμόνας νόμιζε ότι νίκησε τη μικρή μάρτυρα, αλλά στην πραγματικότητα, το μόνο που είχε καταφέρει ήταν να οδηγήσει την Αγία Ακυλίνα γρηγορότερα στην αγκαλιά του Χριστού, που τόσο αγαπούσε! Τη μνήμη της γιορτάζουμε στις 7 Απριλίου.

2.6 Ένας νέος και τρία παιδιά μάρτυρες (B’)

Η Αγία Ακυλίνα από την ηλικία των δέκα χρόνων περιέγραφε
στις φίλες της την ομορφιά της πίστης στο Χριστό.

Η Αγία Ακυλίνα

Η επιθυμία της Ακυλίνας να μοιραστεί την ομορφιά τής πίστης της στο Xριστό

Η Ακυλίνα ήταν κόρη του Ευτολμίου, ενός άρχοντα της Παλαιστίνης. Κοντά στην οικογένειά της, ζούσε μια ήρεμη και άνετη ζωή. Όσο μεγάλωνε, όμως, ένιωθε ότι, όπως μοιραζόταν τις χαρές και τα παιγνίδια με τις αγαπημένες της φίλες, έτσι επιθυμούσε να μοιραστεί μαζί τους και κάτι άλλο που ένιωθε βαθιά μέσα της. Όταν έφτασε στην ηλικία των δέκα χρόνων άρχισε να μαζεύει τις φίλες της και να τις συμβουλεύει να μην προσκυνούν τους ψεύτικους θεούς, περιγράφοντάς τους την ομορφιά της πίστης στο Χριστό.

Η μαρτυρία της Ακυλίνας μπροστά στον ηγεμόνα

Αυτό σύντομα το έμαθε ο ηγεμόνας της περιοχής. Εξοργισμένος ζήτησε να φέρουν μπροστά του αυτό το μικρό κορίτσι που περιφρονούσε τους θεούς. Η Ακυλίνα στάθηκε μπροστά του και αυτός τη ρώτησε σε ποιον θεό πίστευε. Εκείνη τότε, χωρίς να φοβηθεί, σήκωσε περήφανα το κεφάλι της και απάντησε: «Εγώ είμαι Χριστιανή». Η τιμωρία για τη γενναιότητα και το θάρρος της ήταν ο θάνατος. Ο ηγεμόνας νόμιζε ότι νίκησε τη μικρή μάρτυρα, αλλά στην πραγματικότητα, το μόνο που είχε καταφέρει ήταν να οδηγήσει την Αγία Ακυλίνα γρηγορότερα στην αγκαλιά του Χριστού, που τόσο αγαπούσε! Τη μνήμη της γιορτάζουμε στις 7 Απριλίου.

Προετοιμασία συσσιτίου σε γηροκομείο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Ο Άγιος Ταρσίζιος εορτάζεται στις 15 Αυγούστου (φορητή εικόνα, έργο π. Mεθοδίου Kρητικού).

Ο Άγιος Ταρσίζιος

Ο Ταρσίζιος, πιστός «ακόλουθος» και φύλακας του Σώματος και του Αίματος του Χριστού

Ο Ταρσίζιος μεγάλωσε στη Ρώμη. Ήταν βαπτισμένος χριστιανός, γεμάτος ζήλο, πίστη και αφοσίωση στον Χριστό. Βοηθούσε τους ιερείς μέσα στον ναό ως ακόλουθος. Κάποτε ξέσπασε διωγμός στη Ρώμη. Οι ιερείς εμπιστεύθηκαν στον Ταρσίζιο τα Τίμια Δώρα (δηλαδή τη Θεία Κοινωνία), ώστε να τα μεταφέρει σε όσους χριστιανούς ήταν στη φυλακή.

Ο Άγιος Ταρσίζιος εορτάζεται στις 15 Αυγούστου (φορητή εικόνα, έργο π. Mεθοδίου Kρητικού).

Ο Ταρσίζιος με χαρά ανέλαβε τη μεταφορά. Έγινε όμως αντιληπτός από κάποιους συνομηλίκους του ειδωλολάτρες, που τον περικύκλωσαν ζητώντας του με άσχημα λόγια και χτυπήματα «αυτό που κρατούσε». Mα, εκείνος δεν τους έδινε τον θησαυρό που μετέφερε. Στο τέλος, τον σκότωσαν. Όρμησαν τότε για να αρπάξουν αυτό που επιθυμούσαν. Περίεργο όμως! Στην αγκαλιά του Ταρσίζιου δεν βρήκαν παρά μόνο το πανί που τύλιγε τα Τίμια Δώρα! Με θαυμαστό τρόπο, ο Θεός τα είχε προστατεύσει με την αυτοθυσία και τον ηρωισμό του μάρτυρά του.

Τι σημαίνουν για μας οι ιστορίες των μικρών μαρτύρων;

Όλες αυτές οι ιστορίες δείχνουν την αγάπη στο Χριστό και τη γενναιότητα των μικρών αυτών παιδιών να ομολογήσουν το όνομά του. Κάθε μια από αυτές, ωστόσο, έχει κάποιο μήνυμα να μας πει. Ο Άγιος Μάμας έδειξε ιδιαίτερη αντοχή στο μαρτύριο. Ο Κυριακός αγίασε με την απλότητα της ψυχής του. Η Ακυλίνα μαρτύρησε, γιατί ενδιαφερόταν να γνωρίσουν οι φίλες της τον Χριστό. Ο Άγιος Ταρσίζιος μας δίδαξε ότι η υπευθυνότητα μπορεί να απαιτήσει και το μαρτύριο. Αντοχή στις δοκιμασίες, απλότητα, ενδιαφέρον για τον άλλο, υπευθυνότητα. Πράγματα απλά και καθημερινά! Πράγματα που φανερώνουν ότι δεν είμαστε ανεύθυνοι, αλλά ότι η ζωή μας είναι ένας αγώνας που χρειάζεται αυτές τις αρετές των μικρών μαρτύρων. Έτσι θα καταφέρουμε κι εμείς να γίνουμε καλύτεροι και να βοηθήσουμε τον κόσμο μας να γίνει πιο όμορφος.

Εργασίες

1. Συμπληρώνουμε την ιστορία των μικρών μαρτύρων του Χριστού.
Α) Η Αγία Ακυλίνα όταν έφθασε ……………………………………………… άρχισε να μαζεύει τις φίλες της και να τις συμβουλεύει, ……………...……………………………………… περιγράφοντάς τους την ομορφιά της πίστης της στο Χριστό. Ο ηγεμόνας τη ρώτησε ………………………………………….. . Εκείνη τότε, χωρίς να φοβηθεί καθόλου, σήκωσε περήφανα το κεφάλι της και απάντησε: «……………………………..............…». Το θάρρος της μικρής Ακυλίνας την είχε οδηγήσει κοντά στο Χριστό.

Εργασίες

Β) Ο Άγιος Ταρσίζιος ήταν γεμάτος …………………, ………………… και ……………………… στο Xριστό. Bοηθούσε τους …………… ως ………………………… . Οι ιερείς του εμπιστεύθηκαν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού (δηλαδή τη …………… ……………….). Όταν οι ειδωλολάτρες συνομήλικοί του τον κύκλωσαν, του ζητούσαν επίμονα «………………………………….». Στην αγκαλιά του όμως δεν βρήκαν τίποτα άλλο παρά μόνο το ……………………… που τύλιγε ….…………………………….………………!

2. Μοιράζουμε τα χαρακτηριστικά σε καθέναν από τους 4 μικρούς μάρτυρες
(συμβουλευόμαστε και το προηγούμενο μάθημα).

1. Ήταν αρχοντόπουλο από τα μέρη της Καισαρείας.	• Μάμας
2. Θεωρείται προστάτης των ζώων.
3. Mετέφερε τα τίμια δώρα.
4. Περιέγραφε την ομορφιά της πίστης στο Χριστό.	• Κυριακός
5.Eίπε: «Εγώ είμαι Χριστιανή».
6. Ήταν «ακόλουθος».
7.Tους γονείς του δεν τους γνώρισε ποτέ.	•Ακυλίνα
8.Eίπε τη φράση: «Μα φυσικά ο Χριστός»!
9.Έπινε το γάλα μιας ελαφίνας.
10.Tον συνέλαβαν στη Ρώμη.	•Ταρσίζιος
11Tον έριξαν σε ένα καμίνι μα εκείνος δεν κάηκε.

3. Γράφουμε ένα γράμμα με τις σκέψεις μας για τη ζωή και το μαρτύριό του σε έναν από τους τέσσερις μικρούς μάρτυρες (Μάμας, Κυριακός, Ακυλίνα, Ταρσίζιος).

Παράθεμα

Δεν υπάρχει πόλη και δεν υπάρχει τόπος, όπου να μη χύνεται το αίμα μας, εμάς των ορθοδόξων για χάρη της πίστης. Ακόμη και μικρά παιδιά είδαμε πριν από λίγα χρόνια να σκύβουν τον λαιμό τους κάτω από το μαχαίρι του δήμιου χωρίς κανένα φόβο.

(Πατριάρχης Ιεροσολύμων Νεκτάριος, έτος 1682, από το βιβλίο του Π. Σωτήρχου, Παιδομάρτυρες, σελ.18)

Εικόνα

2.7 Νεομάρτυρες

Nεομάρτυρες είναι όσοι μαρτύρησαν για
το όνομα του Χριστού, ακολουθώντας το
παράδειγμα των μαρτύρων της
πρώτης Εκκλησίας.

Α. «Νεομάρτυρες» ονομάζουμε τα μέλη της Oρθόδοξης Eκκλησίας, τα οποία μαρτύρησαν την περίοδο της Tουρκοκρατίας εξαιτίας της πίστης
τους στο Χριστό.
Β. Και σήμερα, σε όλο τον κόσμο, αναδεικνύονται νεομάρτυρες της πίστης,
οι οποίοι προσφέρουν τον εαυτό τους, ώστε να γνωρίσουν οι άνθρωποι την αληθινή ζωή κοντά στο Χριστό.

Ποιοι ήταν οι Νεομάρτυρες

Σήμερα στην τάξη μας ήλθε ένας νέος μαθητής. Τον λένε Αγγελή. Τον ρωτήσαμε για το όνομά του και μας είπε πως δεν είναι χαϊδευτικό, αλλά το όνομα ενός Νεομάρτυρα. Ενός απλού ανθρώπου που μαρτύρησε για την πίστη του πριν από διακόσια περίπου χρόνια, τον καιρό που ο τόπος μας δεν ήταν ελεύθερος. Ο δάσκαλος μάς εξήγησε πως, σε κάθε εποχή, υπήρχαν κάποιοι περισσότερο γενναίοι από τους άλλους, άντρες, γυναίκες ακόμη και παιδιά, που υπερασπίστηκαν την πίστη τους και πέθαναν για να μην προδώσουν το Χριστό και την Εκκλησία.

O Άγιος Αγγελής εορτάζεται στις
3 Δεκεμβρίου(φορητή εικόνα, έργο του αγιογράφου Θ.Κουτσιπετσίδη )

Ιδιαίτερα στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, πολλοί χριστιανοί, για να μην αλλαξοπιστήσουν, προτίμησαν τον δρόμο του μαρτυρίου. Ανάμεσά τους ο Κωνσταντίνος ο Yδραίος, ο Γεώργιος από τα Ιωάννινα και άλλοι.

Έτσι ο δάσκαλος μάς έδωσε να καταλάβουμε ότι Νεομάρτυρες ονομάστηκαν οι «νέοι» μάρτυρες της πίστης (για να ξεχωρίζουν από τους πρώτους μάρτυρες της Εκκλησίας), οι οποίοι την περίοδο της Τουρκοκρατίας έχυσαν το αίμα τους για το Χριστό. Μάλιστα, δεν ήταν μόνο Έλληνες. Oρισμένοι κατάγονταν από άλλες χώρες, όπως ο Γαβριήλ από τη Σερβία, ο Κωνσταντίνος από τη Ρωσία ή άλλοι ήταν προηγουμένως μουσουλμάνοι, όπως ο Aχμέτ Kάλφας. Όλοι αυτοί αγαπούσαν την πατρίδα τους αλλά, πάνω απ’ όλα, τους ένωνε η πίστη στο Χριστό που καταργούσε κάθε διαφορά μεταξύ τους!

Ο Άγιος Γεώργιος από τα Ιωάννινα εορτάζεται στις 17 Ιανουαρίου (φορητή εικόνα).

Η ιστορία του Αγίου Αγγελή

Έπειτα, ο δάσκαλος μας διηγήθηκε την ιστορία του Αγίου Αγγελή. Καταγόταν από το Άργος και ήταν γιατρός. Πρόσφερε θεραπεία στα σώματα και παρηγοριά στις ψυχές των ανθρώπων. «Κάποια στιγμή», συνέχισε, «ένιωσε την ανάγκη να μαρτυρήσει για το Χριστό. Φανταστείτε, λοιπόν, παιδιά την έκπληξη των συγχωριανών του, όταν ξαφνικά έγινε μουσουλμάνος! Δεν έφτανε αυτό, αλλά προκάλεσε κι ένα επεισόδιο και οι τουρκικές αρχές τον εξόρισαν στη Χίο. Εκεί κατάλαβε το λάθος του, μετανόησε και ζητούσε όλη μέρα συγχώρηση από το Θεό. Άρχισε τότε να κηρύττει την πίστη στο Χριστό χωρίς να φοβάται. Οι Τούρκοι τον συνέλαβαν και αφού τον έδειραν με μανία τον έκλεισαν στη φυλακή του κάστρου της Χίου. Ο Αγγελής δεν άλλαξε γνώμη και τελικά μαρτύρησε στις 3 Δεκεμβρίου του 1813».

Οι Νεομάρτυρες συνεχίζουν με τη ζωή τους το έργο των πρώτων Αγίων

Kαι ο δάσκαλος συμπλήρωσε: «Νεομάρτυρες δεν έπαψαν να υπάρχουν ποτέ στην ιστορία της Εκκλησίας μας. Διότι, όσο θα πολεμάται η πίστη στο Χριστό, σε κάθε εποχή και σε κάθε τόπο θα αναδεικνύονται μάρτυρες, δηλαδή άνθρωποι, οι οποίοι, ακόμη και με κίνδυνο της ζωής τους, δεν αρνούνται αυτήν την πίστη.
Είναι εκείνοι, οι οποίοι συνεχίζουν το έργο των Αποστόλων του Χριστού. Άλλες φορές θυσιάζονται για να ενισχύσουν την πίστη των αδύναμων αδερφών τους (όπως στην Τουρκοκρατία), κι άλλες φορές για να μεταφέρουν την πίστη τους στα πέρατα της γης.
Σε κάθε Ιεραποστολική προσπάθεια, όπου μεταφέρεται ο λόγος του Χριστού, υπάρχουν άνθρωποι με δυνατή πίστη σ’ αυτόν. Άνθρωποι που υπερασπίζονται το δικαίωμα των συνανθρώπων τους, να ελπίζουν σ’ έναν καινούριο κόσμο, ειρηνικό και γεμάτο αγάπη, στηρίζοντας την ελπίδα αυτή με το αίμα τους»!

O Άγιος Κωνσταντίνος ο Υδραίος εορτάζεται στις 14 Νοεμβρίου(τοιχογραφία Ι.Μ.Πεντέλης).

Η Εκκλησία μας έχει να παρουσιάσει νέφη (πολλούς σαν σύννεφα δηλαδή) Νεομαρτύρων (τοιχογραφία 14ου αι., από τον ναό της Παναγίας της Οδηγήτριας, Μυστράς).

Εργασίες

1. Χωριζόμαστε σε ομάδες και συλλέγουμε όσα περισσότερα στοιχεία μπορούμε από εγκυκλοπαίδειες, βιβλία και δικτυακούς τόπους, για τους Νεομάρτυρες. Διαλέγουμε έναν Νεομάρτυρα και παρουσιάζουμε μια εργασία με τα στοιχεία που συλλέξαμε από τη ζωή, το έργο και το μαρτύριό του.

2. Συμπληρώνουμε τις λέξεις που λείπουν.
Στην τάξη μας ήρθε ένας νέος μαθητής. Τον λένε ……………….. . Έχει το όνομα ενός …………………, ενός απλού ανθρώπου που μαρτύρησε για την ……………….. του. Στην περίοδο της ………………….. πολλοί Χριστιανοί για να μην ……………………………. προτίμησαν το δρόμο του ………………… . Ο Άγιος Αγγελής πρόσφερε …………………. στο σώμα και ……………….…… στις ψυχές των ανθρώπων. Όσο θα …...….....……… η …......... στο Χριστό, σε κάθε εποχή και σε κάθε τόπο θα …………………. μάρτυρες. Είναι εκείνοι που άλλες φορές ………………. για να …………………. την πίστη των αδύναμων αδερφών τους κι άλλες φορές για να ……………….. την πίστη τους στα πέρατα της γης.

Παραθέματα

Απολυτίκιο των Nεομαρτύρων
Αίνους και ωδάς, οι φίλαθλοι συν πόθω
άδωμεν αεί τοις νέοις των μαρτύρων
ο γάρ γεραίρων μάρτυρας, Χριστού φίλους,
Χριστόν γεραίρει, τον φίλον των Μαρτύρων.
(Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Επίγραμμα Ιαμβικόν εις
τους νεομάρτυρας)

Mετάφραση

Όσοι είμαστε αγωνιστές να τραγουδάμε πάντα
με πόθο για τους νέους μάρτυρες,
γιατί αυτός που τιμά τους μάρτυρες, που είναι φίλοι του Χριστού,
τιμά το Χριστό, που είναι φίλος των μαρτύρων.

Η εκκλησία μας και όλος
ο λαός τιμούν τον Άγιο
Κωνσταντίνο τον Yδραίο
(φωτογραφία από τη Λιτανεία του
Λειψάνου του Αγίου στην Ύδρα).