Γεωγραφία (Ε Δημοτικού): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

Kεφάλαιο 3ο

Η ταυτότητα του χάρτη: Τίτλος και Yπόμνημα

για τα βασικά χαρακτηριστικά ενός χάρτη

για το υπόμνημα του χάρτη

Εικόνα 3.1: Χάρτης Πελοποννήσου

Γνωρίζουμε ότι κάθε άνθρωπος έχει την ταυτότητά του, η οποία περιέχει ορισμένα στοιχεία που αφορούν αποκλειστικά τον ίδιο, τον κάτοχο της ταυτότητας. Με την ίδια λογική φτιάχνουμε και την ταυτότητα κάθε χάρτη, έτσι ώστε όταν τον χρειαζόμαστε να ξέρουμε πώς θα τον αναζητήσουμε.

Kεφάλαιο 3ο

Γνωρίζοντας τα στοιχεία που περιλαμβάνει η ταυτότητα ενός ανθρώπου, ας συζητήσουμε τον τίτλο του μαθήματος. Ποια στοιχεία νομίζετε ότι θα πρέπει να περιλαμβάνει η ταυτότητα του χάρτη; Βρείτε αυτά τα στοιχεία στο χάρτη της Πελοποννήσου στην εικόνα 3.1.

Ο τίτλος του χάρτη

Εικόνα 3.2: Παιδιά σκυμμένα στο χάρτη σχεδιάζουν εκδρομή

Συζητήστε ποιους χάρτες θα χρειαστείτε, για να σχεδιάσετε το πρόγραμμα μιας εκπαιδευτικής εκδρομής στην Πελοπόννησο. (Μην ξεχνάτε ότι οι εκπαιδευτικές εκδρομές, εκτός από διασκέδαση, περιλαμβάνουν ξεναγήσεις σε ιστορικούς, αρχαιολογικούς, θρησκευτικούς, παραδοσιακούς, περιβαλλοντικής ομορφιάς και άλλους χώρους).

Για να ζητήσετε από τη Διεύθυνση του σχολείου τους χάρτες που θα χρησιμοποιήσετε, πρέπει να ξέρετε τον τίτλο του κάθε χάρτη. Ο τίτλος είναι μια χαρακτηριστική φράση, η οποία δηλώνει το περιεχόμενο του χάρτη και επομένως αποτελεί στοιχείο της ταυτότητάς του.

Το υπόμνημα του χάρτη

Ο χάρτης της εικόνας 3.1 έχει ένα πλαίσιο με ορισμένα σύμβολα. Συζητήστε με την ομάδα σας και σημειώστε σε ποιο πραγματικό στοιχείο νομίζετε ότι αντιστοιχεί το κάθε σύμβολο πάνω στο χάρτη.

Ο χάρτης είναι ένα «εργαλείο» που μας δίνει πληροφορίες για έναν τόπο. Για να απεικονίζουμε ευκολότερα αυτές τις πληροφορίες, χρησιμοποιούμε αντί για λέξεις σύμβολα και χρώματα, το καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο στοιχείο του τόπου που απεικονίζει ο χάρτης. Τα σύμβολα και τα χρώματα αυτά σχηματίζουν ένα «χαρτογραφικό αλφάβητο», με το οποίο μπορούμε να «διαβάζουμε»τους χάρτες σε όποια γλώσσα κι αν είναι γραμμένοι και αποτελούν το υπόμνημα του χάρτη.

Kεφάλαιο 3ο

Εικόνα 3.3α: Σύμβολο στο χάρτη Εικόνα3.3β: Σύμβολο στο χάρτη Εικόνα 3.3γ: Σύμβολο στο χάρτη

Ας συζητήσουμε τώρα τις ερμηνείες που η κάθε ομάδα έδωσε στα σύμβολα του χάρτη της Πελοποννήσου, για να συμπληρώσουμε στο πλαίσιο της εικόνας 3.1 τις ερμηνείες των συμβόλων, δηλαδή να κατασκευάσουμε το υπόμνημα του χάρτη.

Γεωγραφικό γλωσσάριο

Τίτλος χάρτη: η ονομασία του χάρτη που δηλώνει το περιεχόμενό του

Yπόμνημα χάρτη: σημείωμα, όπου ερμηνεύονται διάφορα στοιχεία ενός χάρτη

Oμαδική δραστηριότητα (προαιρετική)

Με τις ομάδες μας μοιραζόμαστε θεματικούς χάρτες της Ελλάδας, στους οποίους δεν αναγράφονται ο τίτλος και το υπόμνημα. Με βάση τα σύμβολα που περιέχουν οι χάρτες θα διαμορφώσουμε τον τίτλο και το υπόμνημα του κάθε χάρτη.

Aν θέλεις, διάβασε κι αυτό...

Ο Χάρτης της Γης… ένας άλλος «χάρτης»

Είμαστε η Γη, οι άνθρωποι, τα φυτά και τα ζώα, οι βροχές και οι ωκεανοί, τα θαλάσσια ρεύματα
και η ανάσα του δάσους.
Τιμάμε τη Γη, σπίτι όλων των οργανισμών.
Σεβόμαστε και αγαπάμε την ομορφιά της Γης…
Παρά τις διαφορές μας είμαστε όλοι κάτοικοι αυτής της Γης…
Αποτελούμε όλοι το Χάρτη της Γης…

(Μεταφρασμένο απόσπασμα από κείμενο των μη κυβερνητικών οργανώσεων, που κατατέθηκε στην Παγκόσμια

Συνδιάσκεψη για το περιβάλλον, στο Ρίο, τον Ιούνιο του 1992)