Γεωγραφία (Ε Δημοτικού): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

Kεφάλαιο 31ο

Τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας

για τη δημιουργία των μεγάλων αστικών
κέντρων και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
της ζωής σε αυτά

για τις έννοιες της αστυφιλίας και της αστικοποίησης

Εικόνα 31.1: Κατασκευή νέων πεζοδρομίων

Εικόνα 31.2: Στους δρόμους της πόλης

Τα στιγμιότυπα που παρουσιάζουν οι παραπάνω φωτογραφίες σίγουρα δεν μπορούν να χαρακτηρίσουν ελκυστική τη ζωή στα μεγάλα αστικά κέντρα. Γιατί όμως οι περισσότεροι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν σ’ αυτά; Ποιες ανθρώπινες ανάγκες καλύπτουν αυτοί οι τόσο πυκνοκατοικημένοι χώροι; Αλήθεια, προσφέρουν σήμερα τα μεγάλα αστικά κέντρα τη ζωή που όλοι θα θέλαμε να ζήσουμε;

Ας προσπαθήσουμε να δώσουμε απάντηση στα ερωτήματα αυτά και να χαρακτηρίσουμε την καθημερινή ζωή των κατοίκων ενός μεγάλου αστικού κέντρου.

Στα μέσα του 20ού αιώνα πολλοί κάτοικοι της ελληνικής περιφέρειας επέλεξαν να φύγουν από τα χωριά τους και να εγκατασταθούν στις μεγάλες πόλεις, που υπήρχαν εκείνη την εποχή στη χώρα μας. Οι άνθρωποι αυτοί για να καλύψουν τις ανάγκες τους προτίμησαν τη ζωή στην πόλη, προκαλώντας έτσι μεγάλη αύξηση του αστικού πληθυσμού.

Οι λόγοι που υποχρέωσαν τους ανθρώπους εκείνη την εποχή να αφήσουν τους δικούς τους τόπους και να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή στα μεγάλα αστικά κέντρα κυρίως ήταν:

Kεφάλαιο 31ο

Αυτοί οι λόγοι κυρίως προκάλεσαν τη μετακίνηση των κατοίκων της περιφέρειας προς τις πόλεις. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται αστυφιλία και οι συνέπειές του ήταν πολλές:

μεγάλη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των αστικών κέντρων (ίδρυση πανεπιστημίων, νοσοκομείων, βιομηχανιών, χώρων ψυχαγωγίας, αθλητικών εγκαταστάσεων κ.ά.), μεγάλη αύξηση του πληθυσμού κ.λπ.

ερήμωση της περιφέρειας (χωριά χωρίς νέους ανθρώπους, κτήματα ακαλλιέργητα, μειωμένη παραγωγή αγροτικών προϊόντων κ.ά.)

Με την ερήμωση της περιφέρειας κινδυνεύουν να χαθούν πολλά από τα πολιτιστικά στοιχεία μιας περιοχής (ήθη, έθιμα, τοπικά πανηγύρια κ.ά.). Σκεφτείτε και αναφέρετε τους λόγους, εξαιτίας των οποίων μπορεί να χαθούν τα στοιχεία αυτά.

Η αστυφιλία στη Ελλάδα παρουσιάζει την εξής ιδιαιτερότητα: οι κάτοικοι της περιφέρειας δεν έχουν συγκεντρωθεί το ίδιο σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση παρατηρείται στην Αθήνα και κατόπιν στη Θεσσαλονίκη. Αυτό δημιουργεί πολλά προβλήματα στη γενικότερη ανάπτυξη όλων των περιοχών της χώρας μας. Επίσης προκαλεί έντονα συγκοινωνιακά και πολεοδομικά προβλήματα, δυσκολίες στην προστασία του περιβάλλοντος και άλλα.

Εικόνα 31.3: Από την κεντητική τέχνη της Θράκης

Να αναλάβετε για λίγο τη διακυβέρνηση της χώρας. Γίνετε υπουργοί, σύμβουλοι, βουλευτές…. Ποια μέτρα θα προτείνατε, ώστε να σταματήσει το φαινόμενο της αστυφιλίας και να επιστρέψει πάλι η ζωή στα όμορφα, αλλά εγκαταλελειμμένα μέρη της ελληνικής περιφέρειας;

Η μεγαλύτερη συγκέντρωση των κατοίκων της χώρας μας στις μεγάλες πόλεις σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές δημιούργησε το φαινόμενο της αστικοποίησης. Ας συζητήσουμε μαζί για τα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα που προκάλεσε στις πόλεις αυτές κι ας προτείνουμε μέτρα για την αντιμετώπισή τους.

Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, υπάρχουν μέρη της περιφέρειας που αντιστέκονται στην αστικοποίηση και προσπαθούν να διατηρήσουν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής. Οι κάτοικοι προβάλλουν τις φυσικές

Kεφάλαιο 31ο

ομορφιές της περιοχής τους, εξωραΐζουν τον τόπο τους, διαδίδουν τα προϊόντα τους και αναπτύσσουν πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις με σκοπό να προσελκύσουν επισκέπτες από άλλα μέρη.

Ας εντοπίσουμε τους παράγοντες που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη των παραπάνω περιοχών.

Γεωγραφικό γλωσσάριο
Αστικοποίηση: το φαινόμενο της αύξησης του ποσοστού των ανθρώπων που ζουν στις πόλεις σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα.
Αστυφιλία: το φαινόμενο της εγκατάλειψης της περιφέρειας με σκοπό την εγκατάσταση σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο.

Oμαδική δραστηριότητα (προαιρετική)

Βρίσκουμε πληροφορίες για την ανάπτυξη του αγροτοτουρισμού στη χώρα μας. Είναι μια δραστηριότητα που μπορεί να ξαναδώσει ζωή στην ελληνική περιφέρεια.

Aν θέλεις, λύσε αυτή την άσκηση...

Τα προβλήματα της αστικοποίησης

Η αστικοποίηση στη χώρα μας απεικονίζεται στην περιοχή της Αττικής. Ποσοστό 40% του
πληθυσμού της χώρας, 50% της βιομηχανικής δραστηριότητας και 55% των αυτοκινήτων
βρίσκονται στο λεκανοπέδιο των Αθηνών (στoιxεία του έτoυς 2004). Αυτό έχει ως άμεση
συνέπεια τη δημιουργία πολλών περιβαλλοντικών προβλημάτων:

1. Ατμοσφαιρική ρύπανση από τα χιλιάδες αυτοκίνητα, τις καμινάδες των εργοστασίων και
τις κεντρικές θερμάνσεις των σπιτιών.
2. Κυκλοφοριακό πρόβλημα, διότι οι δρόμοι της Αθήνας δεν ήταν σχεδιασμένοι για τόσο
πολλά αυτοκίνητα. Αποτέλεσμα είναι το καθημερινό κυκλοφοριακό χάος.
3. Οι χώροι αναψυχής είναι περιορισμένοι από τα εκατομμύρια τόνων τσιμέντου που
καλύπτουν την αττική γη.

Αποτέλεσμα: μια υποβαθμισμένη καθημερινή ζωή…

Οι συγγραφείς