3
Ενότητα
To σχολείο γιορτάζει
την ελευθερία και τη δημοκρατία
Σ’ αυτή την ενότητα θα μάθουμε για:
-
Tον αγώνα των Eλλήνων για την ελευθερία, το 1940.
-
Tον αγώνα των Eλλήνων φοιτητών για τη
δημοκρατία, το 1973.
3 Ενότητα To σχολείο γιορτάζει Σ’ αυτή την ενότητα θα μάθουμε για:
Οκτώβρης 1940http://www.e-yliko.gr Ανοίγουν τα παράθυρα, Αθήνα, Νοέμβρης 1940, Γιάννης Ρίτσος H πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Aσύρματος» Το ποίημα και το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Ασύρματος» την 28η Οκτωβρίου 1940 αναφέρονται στο ίδιο γεγονός. Συζητήστε στην τάξη γι’ αυτό.
Πηγή πρωτοσέλιδων: Γκώνιας Ν. – Ραπτοπούλου Σ., Το έπος του 1940, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 1995 Ημερολόγιον από τον πόλεμον του 194012 Δεκεμβρίου 1940 – Πέμπτη, Αγίου ΣπυρίδωνοςOυμβέρτος Aργυρός «Eμπρός για τα σύνορα» συλλογή Πολεμικού Mουσείου Ξεκινήσαμε πρωί πρωί για μια κορυφή, περιπατώντας ως τας τρεις σε μονοπάτια σχεδόν αδιάβατα και ανεβαίναμε, όλο ανεβαίναμε. Εδώ μας έπιασε χιόνι και όλο ανεβαίναμε κάτω από τις χιονοστιβάδες που μας εκάλυπταν αλλάζοντας το χακί χρώμα της στολής μας σε λευκόν. Δυσκολοτέρα ανάβασις δεν μπορούσε να γίνει. Προχωρούσαμε με την ψυχή στα δόντια. Επιτέλους εφθάσαμε σε ένα ερειπωμένο χωριό, το Πιτσάρι. Εδώ εφάγαμε από μισή κονσέρβα χωρίς ψωμί. Το βράδυ κοιμηθήκαμε σ’ ένα ερειπωμένο σπίτι, αφού προηγουμένως μας εκέρασαν μισή κουραμάνα*, ένα κομματάκι τυρί και μια ρέγκα. Την 1ην πρωινήν έγινε συναγερμός. Σηκωθήκαμε με τα όπλα και συρθήκαμε στο χιόνι επί μιαν ώραν για να συναντήσουμε τας προφυλακάς* αι οποίαι εμάχοντο. Έως να φθάσομε οι Ιταλοί απωθήθηκαν και γυρίσαμε πίσω. Όλην την νύκτα έριξε χιόνι πολύ, τόσο που γύρω μας έφθασε ένα μέτρο. Σ. Τζιρόπουλος, Ημερολόγιον από τον πόλεμον του 1940, Νέα Θέσις, Αθήνα, 1997(απόσπασμα) Το κείμενο είναι ένα απόσπασμα από το ημερολόγιο ενός Έλληνα στρατιώτη που πήρε μέρος στον πόλεμο του 1940.
http://www.e-yliko.gr πρωί ...ανάβαση... κορυφή 1.840 μ. .... χιόνι... απόγευμα ... επιστροφή στο χωριό... ένεση γιατρού... νύχτα ... 40 άτομα σε ένα δωμάτιο http://www.e-yliko.gr * κουραμάνα: είδος ψωμιού που το έφτιαχναν ειδικά για το στρατό * προφυλακάς: εμπροσθοφυλακή, τμήμα στρατού που προηγείται από το κύριο τμήμα του στρατεύματος Για γέλια και για κλάματα…Ὁπωσδήποτε Να αναγγείλετε στον ιταλικό λαό ότι ο Ντούτσε Μετά 103 ἡμἔρας - Πες του Μουσσολίνι πως ο καφές που παράγγειλε να πιει στην Αθήνα έχει παγώσει. Tου κ. Φωτ. Δημητριάδη ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................ Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940 μέσα από γελοιογραφίες της εποχής http://www2.e-yliko.gr/Fyyl/Istoria/filicon05.htm Η γελοιογραφία είναι ένα σκίτσο που σκοπό έχει να σχολιάσει μια κατάσταση ή ένα πρόσωπο με αστείο τρόπο.
ΑντίστασηΓοργοπόταμος (Eκδ. Aρχηγείου Eνόπλων Δυνάμεων, 1970) Τα παλικάρια μας, οι Έλληνες πατριώτες, αψηφούσαν το θάνατο, που παραμόνευε σε κάθε βήμα τους. Σαν τους τερμίτες, τα παράξενα μυρμήγκια, ροκάνιζαν τα πόδια του εχθρού για να πέσει και να τσακιστεί. Έγραφαν τις νύχτες με πινέλα και μπογιά συνθήματα στους τοίχους, για να μας δίνουν κουράγιο. Ήταν φράσεις που δε θα ξεχαστούν. «Στους σταυραετούς δεν πιάνει τρομοκρατία», διαβάσαμε στη μάντρα του κυρ Αντώνη, ένα πρωί. «Οδηγός μας το 1821», «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει», «Όλα για την Πατρίδα», «Οι Έλληνες πολεμούν», κι άλλα πολλά. Τα γράμματα ήτανε μεγάλα και κεφαλαία. Φαίνονταν καθαρά από όλους. Τι κι αν οι Γερμανοί μάς υποχρέωναν να τα σβήνουμε μ’ ασβέστη; Αδιαφορούσαμε για τις εντολές και τις απειλές τους ότι θα μας έκλειναν στις φυλακές. Τα βλέπαμε και τα καμαρώναμε... Άσε πια τις προκηρύξεις. Χαρτάκια ήταν, με λόγια θαρραλέα που μας χάριζαν ελπίδες. Οι γενναίοι μας τα τύπωναν κρυφά και τα μοίραζαν, για να μαθαίνει ο κόσμος την αλήθεια και να μην πιστεύει τα ψέματα των καταχτητών. O Λάκης Σάντας και ο Mανόλης Γλέζος, 17χρονα παλικάρια τότε, αποφάσισαν στις 30 Mαΐου 1941 να κατεβάσουν από την Aκρόπολη τη γερμανική σημαία. (από το βιβλίο των: Γκώνιας Ν. – Ραπτοπούλου Σ., Το έπος του 1940, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 1995) Χωρίς τους πατριώτες, ίσως και να μην ξαναρχόταν η Λευτεριά. Παγίδευαν τους τυράννους, δεν τους άφηναν σε ησυχία, είχανε γίνει ο βραχνάς τους. Με χίλιες προφυλάξεις κυκλοφορούσαν, για να μην τους ανακαλύψουν και τους συλλάβουν. Είχαν συγκροτήσει ομάδες οπλισμένες, ανέβαιναν στα βουνά ή κατέβαιναν σε πόλεις και χωριά. Μάζευαν χρήσιμες πληροφορίες, συνεργάζονταν με τους συμμάχους μας, στέλνοντας σήματα με τους ασυρμάτους, και διάλεγαν την κατάλληλη στιγμή και το μέρος, όπου θα χτυπούσαν τους εχθρούς μας... Οι Γερμανοί στην αρχή σάστισαν. Μετά είχαν λυσσάξει. Κύκλωναν τις γειτονιές, έκαναν μπλόκα στους δρόμους και τα βάζανε με αθώους. Όμως, αυτό το πλήρωναν ακριβά. Οι λεβέντες μας αγρυπνούσαν και έπαιρναν εκδίκηση. Βέβαια, οι δυσκολίες ήταν πολλές και μεγάλες. Δεν ήταν απλό να τα βάζουν με έναν οργανωμένο στρατό. Σκέφτεσαι πόσο θάρρος χρειαζόταν; Ένα λάθος κόστιζε ζωές... Αλλά δε δίσταζαν. Η σκλαβωμένη Πατρίδα είχε την ανάγκη τους. Μαζί τους αγωνίζονταν και γυναίκες και παιδιά. Αντίσταση τους λέγαμε... Σπύρος Τσίρος, Οι πήλινες Μούσες, εκδ. Κέδρος, Αθήνα,1988 (διασκευή)
Μια καλή ιδέα για να τιμήσουμε τους Έλληνες που αγωνίστηκαν εναντίον των εχθρών της πατρίδας μας είναι να φτιάξουμε ένα όμορφο στεφάνι από φύλλα δάφνης. ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ Ένα Υλικά που θα χρειαστούμε: χαρτόνι, φύλλα δάφνης, κόλλα, ψαλίδι, διαβήτη και χαρτί. Εκτέλεση:
Το στεφάνι μας είναι έτοιμο να στολίσει την τάξη ή το δωμάτιό μας και να τιμήσει τους Ήρωές μας. Ευάγγελος Γεωργαλάς, περιοδικό Παράθυρο
Γενική έκκληση*Εδώ Πολυτεχνείο... Εδώ Πολυτεχνείο... Ελληνικέ λαέ, η νίκη μας είναι κοντά... Όλος ο λαός να κατέβει στους δρόμους της Αθήνας... Γενική κινητοποίηση... Πρέπει να νικήσουμε. Ή τώρα ή ποτέ. Εμπρός λαέ της Αθήνας. Ή τώρα ή ποτέ... Εδώ Πολυτεχνείο... Εδώ Πολυτεχνείο... Λαέ της Αθήνας. Δείξε τη δύναμή σου. Κατέβα στο δρόμο... Τα ελπιδοφόρα μηνύματα μάς έρχονται από παντού... Είμαστε όλοι εδώ στο Πολυτεχνείο, ψύχραιμοι... όλοι αποφασισμένοι να αγωνισθούμε μέχρι να νικήσουμε. Λαέ της Αθήνας, με ψυχραιμία και ηρεμία κατέβα στους δρόμους για να αγωνισθείς... Γιάννης Γιάννου, Πολυτεχνείο ’73, εκδ Gutenberg, Αθήνα, 1984 Το μήνυμα αυτό μεταδόθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1973 από το ραδιοφωνικό σταθμό των φοιτητών που ήταν στο Πολυτεχνείο.
* έκκληση: κάλεσμα Τα κάγκελαΠίσω απ’ τα κάγκελα ελεύθεροι χιλιάδες Μπροστά απ’ τα κάγκελα οι σκλάβοι που φοβούνται Πίσω απ’ τα σίδερα τα μάτια της γενιάς τους Κωστούλα Μητροπούλου, Το χρονικό των τριών ημερών, 1. Το ποίημα γράφτηκε για τους αγωνιστές του Πολυτεχνείου.
2. Συζητήστε τις εντυπώσεις σας ακούγοντας ή παρακολουθώντας ντοκουμέντα εκείνης της εποχής. Mπορείτε ακόμα να διαβάσετε. . .Για την 28η Οκτωβρίου 1940Γκώνιας Ν. – Ραπτοπούλου Σ., Το έπος του 1940, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 1995. Ζέη Άλκη, Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1990. Νάκου Λιλίκα, Η κόλαση των παιδιών, εκδ. Εστία, 2001. Παπαμόσχου Ηρώ, Το πέτρινο σπίτι, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 1998. Πέτροβιτς- Ανδρουτσοπούλου Λ., Τραγούδι για τρεις, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2001. Σαρή Ζώρζ, Κόκκινη κλωστή δεμένη, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1974. Σμυρνιωτάκης Γιάννης, Για τη γιορτή της 28ης Οκτωβρίου - της Σημαίας και του Πολυτεχνείου, εκδ. Σμυρνιωτάκης, Αθήνα, 2004. Σπυροπούλου Ζωή, Τα κείμενα της Πατρίδας, εκδ. Gutenberg, Αθήνα, 2002. Τσίρος Σπύρος, Οι πήλινες Μούσες, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1988. www.e-yliko.gr Ανθολόγιο: Λιλίκα Νάκου, «Ο Τζοβάνι» Για τo ΠολυτεχνείοΓιάννου Γιάννης, Πολυτεχνείο ’73, εκδ. Gutenberg, Αθήνα, 1984. Κονδύλης Φώτης, Τριήμερο στα κάγκελα. Από το ημερολόγιο των σκοτεινών ημερών,εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1978.Μητροπούλου Κωστούλα, Το χρονικό των τριών ημερών, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1982. Σμυρνιωτάκης Γιάννης, Για τη γιορτή της 28ης Οκτωβρίου - της Σημαίας και του Πολυτεχνείου, εκδ. Σμυρνιωτάκης, Αθήνα, 2004.www.e-yliko.gr Τραγούδια «Της δικαιοσύνης» Ποίηση Οδυσσέα Ελύτη- μουσική Μίκη Θεοδωράκη «Το χελιδόνι» Ποίηση Οδυσσέα Ελύτη- μουσική Μίκη Θεοδωράκη «Ο Δρόμος» Ποίηση Κωστούλας Μητροπούλου- μουσική Μάνου Λοΐζου «Τα παιδιά ζωγραφίζουν» Ποίηση Κώστα Μπουρμπούλη - μουσική Γιώργου Χατζηνάσιου
Ανθολόγιο: Μάρω Δούκα, «Εδώ Πολυτεχνείο…» |