Ιστορία (Δ Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
|
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Oι Έλληνες εγκατέλειψαν τα χωριά και συγκεντρώθηκαν στις πόλεις. Η πόλη έγινε κράτος µε ακρόπολη και τείχος. Τότε ιδρύθηκαν πολλές αποικίες στα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου πόντου. Εκεί γνώρισε µεγάλη ανάπτυξη ο ποντιακός ελληνισµός.
 η ακρόπολη: η οχυρωµένη τοποθεσία σ' ένα ψηλό σηµείο της πόλης
Oι µετακινήσεις στον ελληνικό χώρο έφεραν πολλές αλλαγές στη ζωή των Ελλήνων. Πολλοί εγκατέλειψαν τα χωριά τους και άρχισαν να συγκεντρώνονται σε περιοχές όπου µπορούσαν να ζήσουν καλύτερα και µε περισσότερη ασφάλεια. Έτσι δηµιουργήθηκαν οι πόλεις-κράτη. Κέντρο της νέας πόλης ήταν η ακρόπολη ,στο πιο ψηλό σηµείο της περιοχής. Εκεί βρίσκονταν οι ναοί των θεών και τα δηµόσια κτίρια. Γύρω από αυτή χτίστηκαν οι κατοικίες των ανθρώπων. Όλος αυτός ο χώρος προστατευόταν από ψηλά τείχη. Η ζωή στην πόλη έγινε καλύτερη και όλοι ένιωσαν περισσότερο ασφαλείς. Κάποιοι έµεναν στα χωριά καλλιεργώντας τη γη. Σιγά σιγά όµως ο πληθυσµός αυξήθηκε και η γη δεν έφτανε να τους θρέψει όλους.
|
|
τα δηµόσια κτίρια: τα κτίρια στα οποία λειτουργούν υπηρεσίες του κράτους. ........................... το µαντείο: ο ιερός τόπος όπου πήγαιναν όσοι ήθελαν να µάθουν από το θεό τι θα τους συµβεί στο µέλλον. ........................... ο βωµός: το λίθινο ή µαρµάρινο κατασκεύασµα πάνω στο οποίο οι άνθρωποι έκαναν θυσίες στους θεούς. ...........................
Μερικοί τότε αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την πόλη τους και να πάνε αλλού να ζήσουν. Η µετακίνηση αυτή τη φορά έγινε οργανωµένα. Η πόλη ρωτούσε το µαντείο των ∆ελφών για το κατάλληλο µέρος όπου θα γινόταν η εγκατάσταση. Η τελετή της αναχώρησης, στην οποία έπαιρναν µέρος όλοι οι πολίτες, ήταν συγκινητική.
παράθεμα 1
Εμπόριο με ανταλλαγές
 2. Ελληνικό εµπορικό πλοίο ανοικτής θάλασσας (Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο)
 |
|
η µητρόπολη: η πόλη-κράτος η οποία δηµιουργούσε µια αποικία. ........................... το «ιερόν πυρ»: η φωτιά που έπαιρναν οι άποικοι από το βωµό της µητρόπολης, µε την οποία έπρεπε να ανάψουν το βωµό της νέας πατρίδας. ...........................
Με δάκρυα στα µάτια οι άποικοι αναχωρούσαν για τη νέα πατρίδα. O αρχηγός τους έπαιρνε το «ιερόν πυρ» µε το οποίο θα άναβε το βωµό της αποικίας. Αυτό συµβόλιζε τους στενούς δεσµούς που θα υπήρχαν ανάµεσα στη μητρόπολη και την αποικία. Τα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου πόντου γέµισαν από αποικίες. Oι πιο πολλές δηµιουργήθηκαν στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία, έτσι που η περιοχή να ονοµαστεί Μεγάλη Ελλάδα. Στις αποικίες οι Έλληνες προόδευσαν. Έχτισαν ναούς και έκαναν µεγάλα δηµόσια έργα. Γνώρισαν άλλους λαούς και ανέπτυξαν µε αυτούς σχέσεις, χωρίς όµως να ξεχάσουν την καταγωγή τους. Oι σχέσεις ανάµεσα στη µητρόπολη και την αποικία ήταν πάντα στενές. Ήταν µάλιστα µεγάλο κακό να πολεµήσει η µια εναντίον της άλλης. παράθεμα 2
Η πατρίδα είναι θεά
3. Αναπαράσταση του ναού της Αθηνάς που βρισκόταν στην αρχαία Μίλητο.
Ας αφήσουµε τους αποίκους να µοιράσουν µεταξύ τους τη γη και τα σπίτια. Στη µοιρασιά όµως πρέπει να σκεφτούν ότι αυτός που του τυχαίνει το χωράφι, να θεωρεί ότι το χωράφι του ανήκει σ' ολόκληρη την πόλη, γιατί είναι η πατρίδα του και πρέπει να την περιποιείται πιο πολύ απ' ό,τι µια µητέρα τα παιδιά της. Η πατρίδα είναι θεά, βασίλισσα των ανθρώπων. Έτσι πρέπει να σκέφτονται οι άποικοι και για τους θεούς.
Νόµοι Πλάτωνα, 740 Ε (διασκευή) |
|
παράθεμα 3
Τα νοµίσµατα της Μεγάλης Ελλάδας
Μερικές από τις αποικίες άρχισαν να κόβουν τα ασηµένια τους νοµίσµατα γύρω στα µέσα του 6ου αιώνα π.Χ. . Το ασήµι το έπαιρναν από την Ισπανία. ∆ύο από τις πρώτες πόλεις που έκοψαν νόµισµα και αναπτύχθηκαν εµπορικά ήταν η Ιµέρα και ο Σελινούντας. Αντίθετα οι Συρακούσες άργησαν να κόψουν νόµισµα. Για τις χρονολογίες των νοµισµάτων δεν µπορούµε να στηριχτούµε σε τίποτε άλλο εκτός από το στυλ τους. Τα εµβλήµατα συνήθως είχαν κάποια σηµασία. 
Για την Ιµέρα (αυγή) ήταν ένας πετεινός, για τη Νάξο µε τα αµπέλια της ήταν το κεφάλι του ∆ιονύσου και σταφύλια.
Τζον Μπόρτµαν, Oι αρχαίοι Έλληνες στην υπερπόντια εξάπλωσή τους. Oι πρώτες αποικίες και το εµπόριό τους (µετάφραση Ηλ. Ανδρεάδη).
4. Γύρω στο 600 π.Χ. κόπηκε το πρώτο ελληνικό νόµισµα στο νησί της Αίγινας. Εικόνιζε µια θαλάσσια χελώνα που ήταν το σύµβολο της πόλης (Αθήνα, Εθνικό Νοµισµατικό Μουσείο).
|
