Στην ενότητα αυτή θα μάθεις:

• Γιατί αφήνουμε τα μηνύματα.
• Να αφήνεις σύντομα μηνύματα, προφορικά και γραπτά.
• Να βαζείς διαλυτικά, απόστροφο και ενωτικό, όταν γράφεις.
• Να διαβάζεις και να γράφεις τους διφθόγους.

Λουκά, γεια.
Είμαι ο Αρμπέν.
Ήθελα να βγούμε
να παίξουμε,
αλλά δε σε βρήκα.

• Ποιος έχει αφήσει καθένα από τα παραπάνω μηνύματα
  και γιατί;
• Εσύ έχεις πάρει ποτέ μήνυμά; Από ποιόν;
• Έχεις αφήσει ποτέ μήνυμα σε κάποιον; Τι του έλεγες ή
  τι θα του έγραφες;

Γιατί ανησυχούμε άδικα; Ας βρούμε στον
τηλεφωνικό κατάλογο κάποιο τηλέφωνο της
Χωχαρούπας. Θα τηλεφωνήσουμε στην τουριστική
αστυνομία της Χωχαρούπας και θα ρωτήσουμε όλα
αυτά που χρειάζεται να γνωρίζουμε για το ταξίδι!
Θα πάρω τηλέφωνο το Λουκά, για να του πω την ιδέα μου!

«Ο Κώστας, η Μάρθα
και ο Λουκάς απουσιάζουν. Αφήστε
το μήνυμά σας!»

Λουκά, γειά! Η Γαλήνη
είμαι! Μου ήρθε μια ιδέα
για το ταξίδι. Όταν
γυρίσεις, πάρε με
τηλέφωνο να σου
την πώ!

• Ξέρεις κάποιες από τις χώρες αυτές;
• Βρες τες στο χάρτη με τη βοηθεία του δασκάλου ή της δασκαλάς σου.

• Τι σκέφτονται συνέχεια οι τέσσερις φίλοι;
• Τι σκέφτηκε να κάνει η Γαλήνη, για να βρουν πληροφορίες για τη Χωχαρούπα;
• Σε ποιόν άφησε μήνυμα η Γαλήνη;
• Πώς νομίζεις ότι οι άνθρωποι έπαιρναν ή έστελναν μηνύματα ο ένας στον άλλο στα παλιά χρόνια;

Θα ήθελες αυτή τη στιγμή να αφήσεις
μήνυμα σε κάποιον; Σε ποιόν; Γράψε στο
τετράδιό σου τι θα του έλεγες.

• Ύστερα από ποια χώρα θα έπρεπε να βρίσκεται η Χωχαρούπα στον τηλεφωνικό κατάλογο;

Πήγαινε στην άσκηση 1 στην σελίδα 31 του Τετραδίου Εργασιών. Μετά άφησε και εσύ τα δικά σου μηνύματα στις ασκήσεις 2, και 3, στις σελίδες 31 και 32.

Χμ! Πολύ ωραίο το μήνυμα της Γαλήνης.
Όμως μήπως λείπει κάτι από ορισμένες λέξεις;
Μπορείς να βρεις από ποιες; Εγώ δεν καταλαβαίνω τι
είναι η μια χώρα νεραϊδών. Εσύ; Ποιες άλλες λέξεις
δεν καταλαβαίνεις; Γιατί; Να σου πω ένα μυστικό;
Πρόσεξε τη λέξη χαϊδεύουν και τα σημαδάκια πάνω
από το ι και θα μαντέψεις… Το βρήκες;

Τα σημαδάκια ¨ που μπαίνουν πάνω από ορισμένα
γράμματα τα λέμε διαλυτικά! Αυτά ξέχασε να βάλει η
Γαλήνη στις λέξεις του μηνύματός της. Ξέρεις γιατί τα
ονομάζουμε έτσι; Γιατί μας λένε να μη διαβάζουμε το ει
σαν ι, το αι σαν ε και το οι σαν ι, αλλά να τα
διαλύουμε, να τα χωρίζουμε σε δύο ήχους: εϊ, αϊ, οϊ.

Για να δεις τι κάνουν τα διαλυτικά στις λέξεις, πήγαινε στην άσκηση 4 στην σελίδα 32 του Τετραδίου Εργασιών. Θα γελάσουμε πολύ με τις λέξεις που αλλάζουν!

Στο καλό, χελιδονάκια

Ο αντικρινός κυρ-Χελιδόνος είδε το χελιδονορολόι του και ρώτησε: «Έτοιμοι; Τα πράγματα μας είναι έτοιμα;»

Η γυναίκα του είπε: «Ναι, είμαστε έτοιμοι».

Κάθισε να ξεκουραστεί σ' ένα φύλλο απάνω. Το φύλλο τρεμούλιασε συγκινημένο.

Ο κυρ Χελιδόνος ήταν ανήσυχος και ρώτησε πάλι: «Δεν ξεχάσαμε τίποτα;». Το ίδιο ανήσυχη ήταν και η κυρά-Χελιδόνα.

Τα χελιδονάκια, που όση ώρα μίλαγαν οι γονείς τους αυτά τσιμπολογιόντουσαν, είπαν: «Δεν αποχαιρετήσαμε τους φίλους μας».

Οι φίλοι τους, τα παιδιά, εκείνη την ώρα κάνανε μάθημα. Ο Φριφρής στάθηκε στο πεζουλάκι του παραθυριού. Ευγενικά χτύπησε το τζάμι. «Παιδιά, ήρθε η ώρα να φύγουμε» έλεγε το χτύπημά του.

Ο δάσκαλος το άκουσε και είπε στα παιδιά: «Τα χελιδόνια φεύγουν. Πάνε σε ζεστές χώρες. Ελάτε να τα αποχαιρετήσουμε».

Προσαρμογή από το βιβλίο της Γαλάτειας Σουρέλη, «Ο αγέρας παίζει φλογέρα», εκδ. Τήνος

• Μπορείς να διηγηθείς τι συμβαίνει στην ιστορία;

Εκτός από τα διαλυτικά, υπάρχει και ένα
άλλο σημαδάκι.Το λέμε ενωτικό, επειδή
ενώνει τις λέξεις όπως αϊ-, γερό-, κυρά- με
άλλες που ακολουθούν. Είναι έτσι : -.

Ο αϊτός και το αηδόνι

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας αϊτός που είχε για γείτονα ένα αηδόνι το οποίο κελαηδούσε πιο ωραία από όλα τα πουλιά του δάσους. Το αηδόνι θαύμαζε τον αϊτό για τα μεγάλα δυνατά φτερά του, και ο αϊτός θαύμαζε το αηδόνι για το κελάηδημά του.

Μια μέρα λέει ο αϊτός στο αηδόνι: «Αηδόνι, βόηθα με να μάθω να κελαηδώ όπως εσύ». «Μετά χαράς» είπε το αηδόνι και άρχισε να δείχνει στον αϊτό πως πρέπει να τραγουδά. Ο αϊτός όμως, όσο και αν προσπαθούσε, δεν μπορούσε να τραγουδήσει.

Την άλλη μέρα λέει το αηδόνι στον αϊτό: «Αϊτέ, θα μου μάθεις να φτερουγίζω ψηλά κουβαλώντας πράγματα, όπως αυτό το ρόιδι;». «Μετά χαράς» είπε ο αϊτός, μα όσο και αν προσπαθούσε να δείξει στο αηδόνι πώς να κρατά το ρόιδι και να πετά ψηλά, το αηδόνι δεν τα κατάφερνε. Το ρόιδι έπεσε και άνοιξε στη μέση.

Ένας γάιδαρος που περνούσε από εκεί τους λέει: «Είναι καλύτερο να σας αρέσει αυτό που είστε παρά να θέλετε να μοιάσετε σε κάποιον άλλο!».

• Τι ήθελε ο αϊτός και τι το αηδόνι; Το κατάφεραν;
• Τι τους συμβούλεψε ο γάιδαρος;

Τα αϊ, άι, άη, οϊ, όι και όη λέγονται δίφθογγοι.

Για να σε βοηθήσω, θα σου πω
ένα μυστικό. Πολλές φορές, για να διαβάζουμε
πιο εύκολα, κόβουμε κάποια γράμματα από τις λέξεις.
Προσοχή όμως! Υπάρχουν κανόνες.
Για παράδειγμα, μπορούμε να πούμε «τ' αεροπλάνα»
για να μην λέμε πολλά ααα! Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε
με τα φωνήεντα ε και ο και με το δίψηφο φωνήεν ου.
Όταν αφαιρούμε ένα φωνήεν, το σημαδάκι που βάζουμε
στη θέση του είναι η απόστροφος ' .

Τα αεροπλάνα είναι ψηλά. Το όνειρό μου ήταν πάντα να μπω σε ένα αεροπλάνο. Και να που πραγματοποιήθηκε. «Να ακούς την αεροσυνοδό» μου είπε η μαμά μου. «Θα ανέβεις προσεκτικά» μου είπε η αεροσυνοδός. Σιγά το δύσκολο! Μπήκα με ενθουσιασμό στο ωραιότερο αεροπλάνο, που με έφερε σε ένα μέρος ονειρεμένο! Αχ! Θα ήθελα να μείνω εδώ για πάντα!

Και αν γράμματα σβηστούν, στη θέση τους πάλι μπορούν να μπουν! Πήγαινε στην άσκηση 5 στην σελίδα 33 του Τετραδίου Εργασιών.